Hoa hậu Lương Thuỳ Linh: Mạng xã hội là không gian để văn hoá dân tộc sống tiếp

“Văn hóa là hồn cốt dân tộc, còn mạng xã hội hôm nay chính là không gian để những giá trị ấy được kể lại, lan tỏa và sống tiếp trong tâm hồn thế hệ trẻ”, hoa hậu Lương Thuỳ Linh khẳng định.

Ngày 12/6, Hội Liên hiệp Thanh niên Việt Nam tổ chức hội nghị lấy ý kiến góp ý dự thảo Đề án Thanh niên tham gia bảo tồn, phát huy bản sắc văn hoá dân tộc Việt Nam giai đoạn 2024-2029.

Đề án nhằm phát huy vai trò xung kích, tình nguyện của thanh niên trong bảo tồn và phát huy bản sắc văn hoá dân tộc Việt Nam; góp phần giữ gìn và phát triển các giá trị văn hoá truyền thống tốt đẹp trong thời kỳ hội nhập.

Đặt thanh niên vào vị trí trung tâm trong hành trình giữ gìn bản sắc văn hoá dân tộc

Góp ý cho đề án, PGS.TS Lê Hồng Lý - nguyên Viện trưởng Viện Văn hoá dân gian chia sẻ, trong lịch sử, ngay cả thời chiến, Đảng và Nhà nước vẫn đặt trọng tâm vào việc gìn giữ, phát huy văn hóa dân tộc - minh chứng là việc thành lập Hội Văn nghệ Dân gian giữa lúc Hà Nội đang bị ném bom. Điều này thể hiện tầm nhìn chiến lược dùng văn hóa làm sức mạnh mềm trong đấu tranh và phát triển.

Ông nhấn mạnh vai trò sống còn của văn hóa trong đời sống hàng ngày từ bữa cơm gia đình, lời ăn tiếng nói đến lễ hội truyền thống, tất cả đều là môi trường giáo dục tự nhiên. Ngày nay, khi nhịp sống hiện đại khiến thế hệ trẻ dần xa rời môi trường đó, việc khơi dậy, truyền cảm hứng văn hóa càng trở nên cấp thiết.

Ông đánh giá cao đề án lần này với định hướng đặt người trẻ làm trung tâm của quá trình bảo tồn, phát huy văn hóa. Tuy nhiên, ông đề nghị đề án cần cụ thể hóa bằng các việc làm thiết thực tại từng địa phương: phục dựng một trò chơi dân gian, tổ chức lễ hội, sưu tầm lại nghề thủ công, hướng dẫn học sinh ghi lại ca dao tục ngữ tại quê hương...

“Chỉ cần mỗi tỉnh, mỗi huyện làm một việc cụ thể mỗi năm, sẽ tạo ra hàng trăm hoạt động lan tỏa đến thanh niên và cộng đồng”, ông nói. Cần thiết kế các hoạt động gắn văn hóa với từng lứa tuổi, từ thiếu nhi đến thanh niên, để văn hóa ngấm dần một cách tự nhiên, hình thành bản sắc và tinh thần dân tộc sâu sắc trong giới trẻ”, ông nói.

NSƯT Cao Ngọc Ánh - Phó Giám đốc Nhà hát Tuổi trẻ khẳng định, văn hóa là nền tảng tinh thần của dân tộc và động lực quan trọng thúc đẩy phát triển bền vững. Muốn văn hóa được duy trì và phát triển, nhất thiết phải trao cơ hội cho thế hệ trẻ - những người sẽ tiếp nối, làm giàu thêm bản sắc dân tộc bằng tư duy mới, sức trẻ và khả năng sáng tạo.

Đánh giá cao đề án khi đặt thanh niên vào vị trí trung tâm, với các nhiệm vụ cụ thể, rõ ràng, phù hợp với thời đại. Từ góc nhìn người làm nghệ thuật, NSƯT Cao Ngọc Ánh đề xuất ba vấn đề.

Thứ nhất, khai thác hiệu quả thiết chế văn hóa. Nhiều nhà văn hóa địa phương hiện đang lãng phí hoặc sử dụng không đúng mục đích. Cần có cơ chế để thanh niên tham gia vận hành, tổ chức các hoạt động tại đây, biến chúng thành không gian sáng tạo và kết nối cộng đồng, giống như mô hình đã thành công tại Nhật Bản, Hàn Quốc.

Thứ hai, mở rộng khái niệm nghệ thuật biểu diễn. Không nên giới hạn ở biểu diễn dân gian truyền thống mà cần khuyến khích nghệ thuật biểu diễn đương đại mang bản sắc Việt. Có thể xây dựng đề án “Nghệ thuật dân gian đương đại Việt Nam” để nuôi dưỡng sáng tạo từ gốc truyền thống.

Thứ ba, tăng cường hợp tác với ngành nghệ thuật biểu diễn. Nên phối hợp sâu hơn với Cục Nghệ thuật biểu diễn và các đơn vị nghệ thuật như Nhà hát Tuổi trẻ để triển khai chương trình vừa gìn giữ văn hóa vừa hấp dẫn giới trẻ. 

“Nếu có thêm những cơ chế mở, sáng tạo và phù hợp hơn nữa, tôi tin thanh niên không chỉ là người thụ hưởng mà sẽ trở thành chủ thể kiến tạo văn hóa mới đậm đà bản sắc, giàu tính thời đại”, NSƯT Cao Ngọc Ánh khẳng định. 

Người trẻ kể câu chuyện văn hóa Việt bằng cách riêng

Là người trẻ từng có cơ hội bước ra thế giới tại đấu trường Miss World, hoa hậu Lương Thuỳ Linh thấm thía văn hóa chính là căn cước tinh thần của mỗi quốc gia. “Một đất nước có thể nhỏ về diện tích nhưng nếu sở hữu bản sắc văn hóa độc đáo và có những người trẻ biết kể câu chuyện văn hóa một cách sinh động thì quốc gia ấy sẽ luôn hiện diện mạnh mẽ trên bản đồ thế giới”, cô nói.

Vì thế, hoa hậu Lương Thuỳ Linh đánh giá cao tính bài bản và hệ thống của đề án, khi đặt thanh niên vào vị trí trung tâm trong hành trình giữ gìn và lan tỏa các giá trị văn hóa dân tộc - từ văn hóa vật thể đến phi vật thể, từ phạm vi địa phương đến tầm vóc toàn cầu.

Tuy nhiên, với góc nhìn của một người trẻ, Lương Thuỳ Linh đề xuất hai ý kiến để đề án thực sự chạm đến trái tim và hành động của thế hệ thanh niên hôm nay.

Thứ nhất, đề án cần tăng cường yếu tố truyền cảm hứng và tính gần gũi với người trẻ. Trong thời đại số, nơi hình ảnh, tốc độ và cảm xúc đóng vai trò quan trọng, việc bảo tồn văn hóa cần được truyền tải theo cách mới mẻ, trực quan và hấp dẫn hơn.

“Tôi hy vọng những thông điệp lớn sẽ được cụ thể hóa thành những hành động nhỏ, thiết thực và dễ thực hiện. Chẳng hạn như chiến dịch ‘Một video - Một di sản’ khuyến khích các bạn trẻ sáng tạo video ngắn về phong tục, tập quán quê hương; hay ‘Check-in văn hóa’ - nơi thanh niên trải nghiệm, khám phá di tích, làng nghề, ẩm thực và lễ hội dân gian, rồi chia sẻ hành trình ấy lên mạng xã hội.

Một ví dụ đặc sắc khác là chiến dịch ‘24h sống như người đồng bào mình yêu quý’, nơi các bạn được hòa mình vào đời sống văn hóa của một dân tộc - từ trang phục, ẩm thực đến sinh hoạt thường ngày. Những trải nghiệm chân thực ấy chính là cầu nối để người trẻ thêm hiểu, thêm yêu và thêm tự hào về văn hóa Việt Nam”, cô nói.

Thứ hai, Lương Thuỳ Linh cho rằng cần xây dựng một hệ sinh thái gồm những người trẻ yêu văn hóa, có hình ảnh tích cực và sức ảnh hưởng trên không gian mạng. Họ sẽ là những đại sứ truyền cảm hứng, lan tỏa giá trị truyền thống một cách tự nhiên, gần gũi và giàu cảm xúc.

“Văn hóa là hồn cốt dân tộc, còn mạng xã hội hôm nay chính là không gian để những giá trị ấy được kể lại, lan tỏa và sống tiếp trong tâm hồn thế hệ trẻ”, Lương Thuỳ Linh khẳng định.