Hộ kinh doanh không ngại nộp thuế nhưng e ngại thủ tục, cách tính

Đại biểu Hoàng Văn Cường cho biết, chính sách bỏ thuế khoán tác động đến hàng triệu hộ kinh doanh. Các hộ không ngại việc nộp thuế nhưng e ngại về thủ tục hoặc cách tính toán.

Sáng 19/6, Bộ trưởng Tài chính Nguyễn Văn Thắng trả lời chất vấn tại Quốc hội về các vấn đề liên quan đến thu và quản lý thuế, trong đó có việc bỏ thuế khoán và quản lý thuế thương mại điện tử.

Các giải pháp đảm bảo hộ kinh doanh không bị áp lực

Đại biểu Hoàng Văn Cường (Hà Nội) cho biết, chính sách bỏ thuế khoán đang tác động đến hàng triệu hộ kinh doanh. Có ý kiến cho rằng nên xem xét lùi thời hạn thực hiện chính sách này.

Ông Cường nêu rõ: "Các hộ không ngại việc nộp thuế, nhưng e ngại về thủ tục hoặc cách tính toán làm sao cho đúng. Chính phủ có kế hoạch và giải pháp gì để chuẩn bị cho các hộ kinh doanh sau khi bỏ thuế khoán, để các hộ cảm thấy thuận lợi, chuyên nghiệp và chủ động trong việc nộp thuế?".

Trả lời chất vấn, Bộ trưởng Tài chính Nguyễn Văn Thắng thông tin, hiện nay hệ thống thuế của Việt Nam được các cơ quan quốc tế đánh giá là tiếp cận với thông lệ quốc tế. Tuy nhiên, một số loại thuế vẫn đang thu thủ công, là rào cản lớn về sự minh bạch trong quản lý thuế.

Nghị quyết của Bộ Chính trị cũng như nghị quyết của Quốc hội đã đặt ra yêu cầu bỏ thuế khoán chậm nhất đến năm 2026.

“Cơ chế thuế khoán tuy phù hợp trong một giai đoạn nhất định nhưng đến nay đã bộc lộ nhiều bất cập, thiếu minh bạch, dễ lạm dụng và gây bất bình đẳng giữa các loại hình kinh doanh, không tạo được động lực cho các hộ kinh doanh phát triển lên thành doanh nghiệp nhỏ và vừa”, ông nêu rõ.

Do đó, Bộ trưởng Tài chính cho rằng việc bỏ thuế khoán là chủ trương đúng đắn của Đảng và Nhà nước, là bước đi căn cơ và cần thiết để minh bạch hóa hoạt động của các hộ kinh doanh, tạo sự bình đẳng về chế độ thuế giữa hộ kinh doanh và doanh nghiệp; góp phần thúc đẩy chuyển đổi sang mô hình doanh nghiệp và mở rộng khu vực kinh tế chính thức.

Đồng ý với việc chính sách tác động đến hàng triệu hộ kinh doanh, Bộ trưởng Thắng cho hay Bộ Tài chính đang chuẩn bị đồng bộ về pháp lý và công nghệ để hỗ trợ thực hiện. Mục tiêu là đảm bảo thuận lợi và giảm gánh nặng thủ tục cũng như chi phí cho các hộ kinh doanh.

Theo ông Thắng, Bộ Tài chính đang đề xuất sửa luật quản lý thuế, luật thu nhập cá nhân hướng đến mô hình quản lý thuế mới và kê khai minh bạch, dễ thực hiện, đơn giản hóa sổ sách, hóa đơn chứng từ để đảm bảo hộ kinh doanh không bị áp lực khi chuyển đổi sang mô hình doanh nghiệp.

Giải pháp thứ hai là tăng cường chuyển đổi số trong quản lý thuế như áp dụng hóa đơn điện tử khởi tạo từ máy tính tiền để giúp thu đúng, thu đủ, đồng thời giảm thời gian và chi phí.

Bên cạnh đó, Bộ Tài chính cung cấp miễn phí hệ thống khai nộp thuế điện tử, phần mềm hóa đơn điện tử, phần mềm kế toán; đặc biệt là hỗ trợ cho các hộ kinh doanh còn khó khăn trong giai đoạn đầu.

Cuối cùng, Bộ trưởng lưu ý cần đẩy mạnh truyền thông, đào tạo và tư vấn như tăng cường tuyên truyền, hướng dẫn các hộ kinh doanh hiểu rõ lợi ích, cách thực hiện hóa đơn điện tử và kê khai thuế, tổ chức đào tạo, tư vấn pháp lý, nghiệp vụ kế toán thuế cho các hộ kinh doanh.

Thuế thu từ hoạt động thương mại điện tử tăng mạnh

Đại biểu Nguyễn Hữu Thông (Bình Thuận) nhận xét, công tác quản lý thuế trên nền tảng thương mại điện tử hiện gặp không ít khó khăn, xảy ra nhiều vụ việc gian lận thuế, ảnh hưởng đến thu ngân sách, tạo ra cạnh tranh không lành mạnh đối với tiểu thương, hộ kinh doanh truyền thống, kể cả với siêu thị và trung tâm thương mại. 

Quốc hội đã thông qua luật sửa đổi 9 luật, trong đó có quy định quản lý thuế đối với hoạt động thương mại điện tử. Đại biểu Thông đề nghị Bộ trưởng nói rõ hơn về tình hình triển khai các quy định trên và giải pháp để quản lý hoạt động thương mại điện tử.

Bộ trưởng Tài chính Nguyễn Văn Thắng cho biết, thời gian qua Bộ Tài chính đã có nhiều giải pháp triển khai quyết liệt nội dung quản lý thuế trong hoạt động thương mại điện tử.

Trong đó, có ban hành các quy định về hóa đơn chứng từ, trách nhiệm khấu trừ nộp thuế của các sàn thương mại điện tử; các hộ, cá nhân kinh doanh có thể ủy quyền cho sàn lập hóa đơn điện tử, định danh số cá nhân qua mạng xã hội.

Đồng thời, đẩy mạnh truyền thông chính sách, phối hợp với các sàn thương mại trong và ngoài nước để truyền thông chính sách đến các đối tượng có liên quan. Ngoài ra, ứng dụng khoa học và công nghệ, thậm chí cả trí tuệ nhân tạo để quản lý thuế.

Kết quả bước đầu, Bộ trưởng thông tin, đã chuẩn hóa 95% các cơ sở dữ liệu dân cư; kết nối, chia sẻ thông tin với ngân hàng, website thương mại điện tử.

Có 158 nhà cung cấp nước ngoài kê khai và nộp thuế, thu được 23.000 tỷ đồng tiền thuế. Có 106.000 hộ kinh doanh cá nhân kê khai, thu được 1.200 tỷ đồng qua cổng thông tin điện tử. Trong 5 tháng đầu năm 2025, thu thuế từ hoạt động thương mại điện tử đạt hơn 75.000 tỷ đồng, tăng 55% so với cùng kỳ - một mức tăng trưởng ấn tượng.

Giải pháp trong thời gian tới, ông Thắng nói rằng Bộ Tài chính sẽ tiếp tục hoàn thiện quy định, xác lập rõ hoạt động kinh doanh thương mại điện tử; định danh rõ các tổ chức, cá nhân có kinh doanh thương mại điện tử.

Cùng với đó, hướng dẫn kê khai, nộp thuế điện tử; nâng cấp cổng điện tử; tiếp cận hồ sơ kê khai của các sàn nước ngoài mà không có trụ sở tại Việt Nam. Ngoài ra, hoàn thiện cơ sở dữ liệu, sử dụng AI cảnh báo gian lận thuế; rà soát các tổ chức, cá nhân có phát sinh thu nhập từ thương mại điện tử, nền tảng số.