Hiến kế cho công viên đài tưởng niệm nạn nhân Covid-19 tại TP.HCM

Việc TP.HCM sẽ dành khu đất vàng số 1 Lý Thái Tổ (P.Vườn Lài) để làm công viên đài tưởng niệm nạn nhân Covid-19 đã nhận được rất nhiều sự đồng tình của người dân. Thanh Niên ghi nhận những ý kiến tâm huyết hiến kế cho ý tưởng, nội dung và hình thức biểu đạt của công viên đặc biệt ý nghĩa này.

Nhà nghiên cứu văn hóa Phúc Tiến: "Nên xây dựng tượng đài kết hợp nhà lưu niệm"

Đại dịch Covid-19 đã cướp đi sinh mạng của hàng triệu người trên thế giới, riêng TP.HCM có đến hàng chục ngàn người qua đời. Nhưng đến nay, cả nước nói chung và thành phố nói riêng chưa có một hình thức và phương tiện tưởng niệm nào tương xứng.

Từ lâu, dân tộc VN đã coi việc tưởng niệm người chết vì binh lửa, thiên tai, dịch họa là một nghĩa cử chung của xã hội. Thời xưa, việc này được thực hiện bằng nhiều phương tiện và lễ nghi trang trọng. Phổ biến nhất là các miếu thờ, đền thờ do dân chúng và triều đình lập ra. Thời hiện đại, chúng ta có thêm hình thức tượng đài tưởng niệm. Đó cũng là một công trình kiến trúc văn hóa công cộng vừa tiếp nối tập tục và đạo lý dân tộc, vừa đóng góp cho sinh hoạt tâm linh của mọi người.

Chính quyền TP.HCM quyết định xây dựng tượng đài tưởng niệm đồng bào qua đời vì Covid-19 là rất thuận lòng dân. Theo tôi, so với các địa điểm khác trong thành phố, việc đặt tượng đài này ở khu đất số 1 Lý Thái Tổ có nhiều điều phù hợp và thuận lợi.

Trước nhất, khu số 1 Lý Thái Tổ có vị trí tiếp giáp hai mặt đường (Lý Thái Tổ và Hùng Vương) và một giao lộ lớn (Ngã sáu Cộng Hòa). Đây là địa điểm liên thông các quận 1, 3, 5 và 10 trước đây, rất thuận tiện cho đi lại.

Thêm nữa, trong thời kỳ Covid-19, gần đó có nhiều bệnh viện (Bình Dân, 115, Đại học Y Dược, Nguyễn Trãi, Nguyễn Tri Phương, An Bình…) và các trung tâm cách ly, kể cả các bệnh viện dã chiến từng tiếp nhận rất đông người bệnh. Diện tích khu đất lại lớn, do vậy nên dành một phần diện tích phù hợp làm tượng đài mà không ảnh hưởng đến tổng thể công viên sắp xây dựng. Hiện tại, theo quan sát của tôi, phần đất trống nằm ở mũi tàu giáp giới hai cạnh đường Lý Thái Tổ và Hùng Vương, trông ra giao lộ Ngã sáu Cộng Hòa có thể đủ không gian để xây dựng tượng đài.

Tôi đề nghị việc thiết kế quy mô và kiểu dáng tượng đài cần đảm bảo tính tôn nghiêm và mang tính mỹ thuật kết hợp giữa truyền thống và đương đại. Đồng thời, tượng đài cần thể hiện hài hòa trong khung cảnh chung của công viên sắp xây dựng và các ô phố kế cận. Quan trọng hơn nữa, chính quyền và nhà thiết kế, nhà đầu tư phải tính toán chi phí hợp lý, tránh rườm rà và tốn kém.

Ngoài tượng đài, nên sử dụng một trong 7 tòa biệt thự có sẵn trong khu đất số 1 Lý Thái Tổ làm nhà lưu niệm trưng bày các hiện vật, hình ảnh tái hiện thời kỳ khắc nghiệt chống chọi với Covid-19, đặc biệt là công sức của ngành y và một số ngành khác.

Chúng ta nên tham khảo các mẫu thiết kế tượng đài tưởng niệm và cảnh quan chung quanh của các công trình tương tự trong nước và nước ngoài. Chẳng hạn, khu tưởng niệm nạn nhân chiến tranh tại Mỹ Lai (Quảng Ngãi) và tượng đài tưởng niệm chiến tranh VN ở Washington D.C (Mỹ), đơn giản nhưng trang nghiêm và độc đáo. Tôi mong chính quyền sớm tổ chức cuộc thi thiết kế quy hoạch công viên số 1 Lý Thái Tổ, bao gồm thi thiết kế tượng đài tưởng niệm đặt tại đây; sau đấy, sẽ tổ chức cho người dân góp ý rộng rãi các phương án dự thi trước khi tiến hành xây dựng.