Hàng loạt lô tôm đông lạnh, giày thể thao từ Indonesia bị phát hiện nhiễm phóng xạ

Nhiều lô tôm đông lạnh và giày thể thao xuất khẩu từ Indonesia bị phát hiện nhiễm chất phóng xạ Cesium-137, làm lộ ra lỗ hổng lớn trong kiểm soát an toàn công nghiệp và chuỗi cung ứng nước này.

Theo Hãng tin Bloomberg, một loạt phát hiện bất thường từ tháng 7 cho thấy các container tôm và giày thể thao từ Indonesia nhập vào Mỹ, cùng một lô giày Adidas chuyển tới châu Âu, đều phát ra bức xạ nhẹ.

Việc truy nguồn dẫn các nhà điều tra đến Khu công nghiệp Modern Cikande, gần thủ đô Jakarta, nơi một lò luyện kim nhỏ vô tình làm phát tán chất phóng xạ Cesium-137 khi nung chảy sắt phế liệu có lẫn nguồn phóng xạ từ thiết bị công nghiệp hoặc y tế cũ.

Phóng xạ theo gió lan rộng, bám vào hàng chục nhà máy trong khu vực, gồm cơ sở chế biến tôm lớn và một nhà máy sản xuất giày cho hai hãng đồ thể thao Nike (Mỹ) và Adidas (Đức).

Hệ quả là hàng loạt lô hàng tại Mỹ bị thu hồi, xuất khẩu tôm từ phía tây Indonesia đình trệ, hàng trăm container bị ách tắc. Tình hình trở nên nghiêm trọng hơn khi một container đinh hương tại tiểu bang California cũng bị phát hiện nhiễm xạ dù nằm xa khu công nghiệp.

Trong khi Indonesia siết kiểm tra, hai lô bột kẽm phát ra phóng xạ yếu từ Philippines chuyển tới Cikande tiếp tục bị giữ lại tại cảng Jakarta, làm dấy lên lo ngại phóng xạ có thể đã len vào chuỗi cung ứng khu vực từ lâu mà không bị phát hiện.

Kiểm tra tại hiện trường cho thấy mức phóng xạ quanh một nhà máy chế biến tôm cao gấp hàng trăm lần giới hạn an toàn.

Ít nhất 20 nhà máy bị nhiễm xạ ở nhiều mức độ, người lao động được kiểm tra sức khỏe, một số được cấp thuốc giải độc Prussian blue, và nhiều gia đình gần đó buộc phải tạm sơ tán.

Nhiễm xạ còn được ghi nhận tại một vùng trồng đinh hương ở tỉnh Nam Sumatra, miền nam Indonesia, nghi do phóng xạ từ Cikande theo gió vượt eo biển Sunda rồi rơi xuống theo mưa, dù nguyên nhân chính thức vẫn đang điều tra.

Trong khi đó, nhiều cảng Indonesia thiếu thiết bị dò phóng xạ, khiến nhiều container có thể đã lọt qua kiểm soát.

Sự cố này đặt uy tín xuất khẩu của Indonesia trước sức ép lớn, đe dọa các ngành tôm và giày trị giá hàng tỉ USD. Mỹ, châu Âu và nhiều nước lân cận đã yêu cầu Jakarta làm rõ và tăng cường kiểm soát.

Hiện khoảng 1.000 tấn chất thải nhiễm xạ đang được lưu giữ tạm tại lò luyện kim đã đóng cửa, và giới chức Indonesia vẫn loay hoay tìm phương án xử lý cũng như xác định trách nhiệm pháp lý liên quan.