Hàng không thế giới chao đảo vì xung đột quân sự

TPO - Nhiều hãng hàng không đang phải vật lộn với tình trạng "chia sẻ" bầu trời cho tên lửa, máy bay không người lái từ các cuộc tấn công chớp nhoáng, chưa kể việc đóng cửa không phận đột ngột... khiến hoạt động kinh doanh và lợi nhuận của họ bị thiệt hại đáng kể.

An ninh hàng không bị đe dọa

Tháng 10/2023, xung đột giữa Israel và Palestine ở Trung Đông nổ ra khiến hàng không thương mại phải "chia sẻ" bầu trời với tên lửa và máy bay không người lái xuất phát từ các cuộc tấn công chớp nhoáng. Thậm chí, có cuộc tấn công trên bầu trời còn gần tới mức mà phi công và hành khách có thể nhìn thấy bằng mắt thường.

Các sân bay của Nga, kể cả ở Thủ đô Moscow hiện thường xuyên phải đóng cửa trong thời gian ngắn do hoạt động của máy bay không người lái. Trong khi đó, tình trạng can thiệp vào hệ thống định vị (giả mạo hoặc gây nhiễu GPS) đang gia tăng tại các đường ranh giới chính trị trên toàn thế giới.

Tháng trước, khi xung đột nổ ra giữa Ấn Độ và Pakistan, hai nước láng giềng chặn máy bay của nhau khỏi không phận của mình, khiến hàng trăm chuyến bay trên toàn cầu phải quay đầu khẩn cấp.

"Không phận không nên được sử dụng như một công cụ trả đũa, nhưng thực tế là như vậy", ông Nick Careen - Phó Chủ tịch cấp cao phụ trách an toàn và an ninh của Hiệp hội Vận tải hàng không quốc tế (IATA) - nói với Reuters tại Hội nghị hàng không toàn cầu diễn ra hôm 3/6, tại Ấn Độ.

Hội nghị hàng không toàn cầu diễn ra từ 1-3/6 tại Ấn Độ nói nhiều về vấn đề an ninh hàng không trong bối cảnh địa chính trị. Ảnh: Reuters.

Isidre Porqueras - Giám đốc điều hành của hãng hàng không Ấn Độ IndiGo - cho biết, những chuyến bay chuyển hướng gần đây đang phá vỡ nỗ lực giảm lượng khí thải và tăng hiệu quả kinh doanh của họ.

Mặt khác, các chuyên gia nhấn mạnh, ngoài vấn đề tài chính, kịch bản tệ nhất đối với hàng không dân dụng là máy bay bị trúng vũ khí, dù vô tình hay cố ý. Bằng chứng là theo công ty tư vấn rủi ro hàng không Osprey Flight Solutions, kể từ năm 2001 đến nay đã có 6 máy bay thương mại đã bị bắn hạ, trong đó có 3 lần suýt rơi.

Ông Willie Walsh - Tổng Giám đốc IATA - kiến nghị, chính phủ các nước cần chia sẻ thông tin hiệu quả hơn để đảm bảo an ninh hàng không dân dụng khi các khu vực xung đột ngày càng gia tăng. "Các vụ tai nạn và sự cố liên quan đến khu vực xung đột là mối quan tâm hàng đầu về an toàn hàng không, đòi hỏi sự phối hợp toàn cầu khẩn cấp", ông Walsh nói.

Hãng hàng không liên tục phải đổi đường bay

Dữ liệu theo dõi của Flightradar24 cho thấy, do xung đột địa chính trị nên chuyến bay SQ326 của Singapore Airlines từ Singapore đến Amsterdam - Anh đã sử dụng 3 đường bay khác nhau chỉ trong hơn một năm.

Các hãng hàng không đang chịu tổn thất nặng nề do xung đột địa chính trị khiến họ thường xuyên phải thay đổi đường bay. Ảnh: Reuters.

Tháng trước, đường bay của Singapore Airlines đã thay đổi một lần nữa để tránh không phận Pakistan, khi xung đột giữa Ấn Độ và Pakistan leo thang. Chuyến bay SQ326 hiện bay đến châu Âu bằng cách bay qua vịnh Ba Tư và Iraq.

Reuters nhận định, việc ngày càng có nhiều không phận xung quanh Nga và Ukraine, khắp Trung Đông, giữa Ấn Độ và Pakistan, một số vùng ở châu Phi bị đóng cửa, đã khiến các hãng hàng không ngày càng có ít lựa chọn đường bay hơn. Điều này khiến thị phần và lợi nhuận kinh doanh của các hãng bị sụt giảm.

Mark Zee, người sáng lập OPSGROUP - tổ chức thành viên chia sẻ thông tin rủi ro chuyến bay - cho biết: "So với 5 năm trước, hơn một nửa số quốc gia quá cảnh trên các chuyến bay thông thường từ Âu sang Á hiện cần phải được xem xét cẩn thận trước mỗi chuyến bay"...