Góc khuất của 'chợ đen tinh trùng'

Các lọ tinh trùng đông lạnh của người hiến bên trong bể chứa nitơ lỏng tại California Cryobank, một trong những ngân hàng tinh trùng lớn nhất thế giới. Ảnh: Ted Soqui.

Trong khi chi phí điều trị vô sinh tại Anh ngày càng đắt đỏ, nhiều phụ nữ đang tìm đến một con đường khác, những diễn đàn, nhóm mạng xã hội, nơi đàn ông rao "hiến tinh trùng" như một món hàng.

Tại đây, việc tìm kiếm người hiến không còn diễn ra trong phòng khám vô trùng hay qua ngân hàng tinh trùng, mà qua các bài đăng, tin nhắn riêng và những thỏa thuận "ngầm". Một số người nói họ làm vì lòng tốt, nhưng cũng có người xem đó là cơ hội để đổi chác lấy tình dục, theo The Telegraph.

Hiện tượng này đang nở rộ trên Facebook, đặc biệt trong các nhóm như Sperm Donors UK, thu hút hơn 17.000 thành viên. Những bài đăng ngắn gọn như "31 tuổi, khỏe mạnh, từng là quân nhân" hay "cao 1,83 m, tóc nâu, mắt nâu", trông không khác gì hồ sơ hẹn hò, chỉ khác ở chỗ, họ không tìm tình yêu, mà là tìm người muốn có con.

"Làm cha mẹ" trở thành giao dịch trực tuyến

Theo quy định của Cơ quan Thụ tinh và Phôi học người (HFEA), việc hiến tinh trùng tại Anh phải tuân thủ quy trình nghiêm ngặt: người hiến được xét nghiệm bệnh, lưu mẫu tối thiểu 6 tháng, tư vấn về pháp lý và không được nhận thù lao ngoài chi phí hỗ trợ. Người nhận cũng phải chi trả 900-1.300 bảng Anh (gần 1.200-1.700 USD) cho mỗi lọ tinh trùng, chưa kể phí lưu trữ và cấy ghép. Nhưng giá thành cao, quy trình rườm rà và danh sách chờ dài đã khiến nhiều phụ nữ, đặc biệt là người độc thân và các cặp đồng giới, tìm đến mạng xã hội. Ở đó, không có xét nghiệm y tế, không kiểm tra tâm lý, cũng chẳng có luật bảo vệ. Cơ quan HFEA cảnh báo rằng các nhóm như Sperm Donors UK đang trở thành "vùng xám" nguy hiểm, tiềm ẩn rủi ro lây bệnh, lừa đảo và tranh chấp pháp lý. Năm 2016, một người đàn ông tên Simon Watson từng khoe trên truyền hình rằng ông ta đã có tới 800 đứa con nhờ hiến tinh trùng qua mạng. Các chuyên gia gọi đây là "hành động đáng lo ngại sâu sắc" vì nguy cơ loạn luân và tổn thương tâm lý cho thế hệ sau. Phụ nữ có thể xem hồ sơ của người hiến tinh trùng qua ứng dụng có tên The Y Factor. Ảnh: The Telegraph. Dù gây tranh cãi, "thị trường ngầm" vẫn phát triển mạnh. Tháng 6 vừa qua, một ứng dụng có tên The Y Factor ra mắt tại Anh, tự nhận là "cách hiện đại và đạo đức hơn" để kết nối người hiến và người nhận. Ứng dụng hoạt động giống một app hẹn hò: người dùng tạo hồ sơ, đăng ảnh, ghi rõ phương thức thụ tinh mong muốn, từ tự bơm, quan hệ tự nhiên đến thông qua phòng khám. "Khoảng 70% người hiến tinh trùng trên app tặng miễn phí. 40% người nhận sẵn sàng trả thù lao nhỏ, khoảng 50-100 bảng để bù chi phí đi lại", đồng sáng lập Sofie Hafström Kritsotaki nói. Với Natalie Lovejoy (42 tuổi, ở Wiltshire), lựa chọn này đến từ thực tế. "Tôi độc thân, công việc không cho phép chi tiền cho phòng khám. Tôi muốn có con, và sẽ có con. Tình yêu có thể đến sau", cô nói. Hiện, số người dùng The Y Factor tăng gần gấp đôi mỗi tuần, với lượng người tìm tinh trùng vượt xa số người hiến. Kritsotaki nói: "Nhiều người muốn chọn người hiến có ngoại hình giống bạn đời hoặc cùng xuất thân. Dù một đứa trẻ không nên được 'thiết kế', nhưng ai cũng muốn biết cha sinh học của con mình là ai". Ranh giới mong manh giữa tự do và rủi ro Nhiều người chọn Facebook thay vì phòng khám vì muốn "tự quyết". Một người nói: "Cách này cho phép hai bên trò chuyện, hiểu nhau hơn so với tinh trùng đông lạnh vô danh". Tuy nhiên, giới chuyên gia cảnh báo không nên xem nhẹ rủi ro. Bà Clare Ettinghausen từ HFEA nói: "Các ứng dụng hay nhóm mạng xã hội khuyến khích hiến tinh trùng tự do đang cắt bỏ những bước an toàn cần thiết. Chúng khiến cả hai bên dễ gặp rủi ro y tế, pháp lý và cảm xúc". Tòa án Anh gần đây đã công khai tên Robert Charles Albon - người tự xưng là "Joe Donor" - để cảnh báo phụ nữ. Albon khoe đã có hơn 180 đứa con và từng hiến cho một cặp đồng tính nữ. Sau đó, ông ta vu khống rằng đã bí mật quan hệ với người mẹ, rồi đòi quyền làm cha và yêu cầu ghi tên trên giấy khai sinh. Sofie Hafström Kritsotaki, đồng sáng lập The Y Factor, cho biết chi phí điều trị vô sinh đắt đỏ đang định hình cách phụ nữ tìm kiếm trực tuyến. Ảnh: The Telegraph. Thẩm phán mô tả hành vi này là "thao túng và nguy hiểm", nhấn mạnh rằng các thỏa thuận riêng lẻ ngoài hệ thống được cấp phép sẽ khiến phụ nữ dễ bị tổn thương. Giám đốc Mạng lưới Thụ tinh bằng hiến tặng (DCN), bà Nina Barnsley, cho biết: "Ngay cả người hiến cũng có thể bị xem là cha hợp pháp, trong khi phụ nữ lại có nguy cơ bị họ đòi quyền nuôi con. Ngoài phòng khám, không có sự bảo vệ pháp lý nào rõ ràng". The Y Factor thừa nhận phòng khám là "lựa chọn an toàn nhất", nhưng cho rằng luật hiện hành khiến các ngân hàng tinh trùng gần như độc quyền. Đại diện công ty này nói: "Các hợp đồng hiến tặng tư nhân chưa được pháp luật Anh công nhận. Khung pháp lý hiện tại chỉ phù hợp với mô hình gia đình truyền thống, trong khi nhiều gia đình hiện đại lại bị đặt ngoài vùng bảo vệ đó". Trong khi đó, Meta cho biết đang xem xét nhóm Sperm Donors UK. Theo chính sách của họ, việc hiến tặng tinh dịch được phép, nhưng mua bán hay trao đổi là hành vi bị cấm. Dẫu vậy, nhiều người vẫn bất chấp nguy hiểm để tự quyết định hành trình làm cha mẹ. Trong thời đại mà việc sinh con trở nên vừa đắt đỏ vừa đầy ràng buộc, "nền kinh tế tinh trùng" mới này đem lại cảm giác chủ động nhưng cũng đầy bất an. Những đứa trẻ tim rỗng

Hiện nay, ngày càng nhiều em nhỏ mắc phải chứng "tim rỗng". Chúng đạt thành tích cao trong học tập nhưng lại thiếu sức sống và động lực sống nên được gọi là "người rỗng tuếch". Trong quá trình trưởng thành, những đứa trẻ chỉ biết học tập không ngừng nghỉ để đáp ứng kỳ vọng của cha mẹ, sẽ vô tình bỏ qua cảm xúc và mong muốn của chính mình.