Gỡ vướng cho Việt kiều và cầu thủ nhập tịch

Cầu thủ Việt kiều và nhập tịch sẽ có nhiều cơ hội khoác áo đội tuyển Việt Nam trong thời gian tới, sau khi nhiều điểm nghẽn đã được sửa đổi ở Luật Quốc tịch Việt Nam.

Hôm 24-6, Quốc hội đã biểu quyết thông qua Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Quốc tịch Việt Nam và sẽ có hiệu lực thi hành từ ngày 1-7-2025. Với bóng đá Việt Nam, những thay đổi đáng chú ý nằm ở chuyện người có quốc tịch Việt Nam (dành cho cầu thủ Việt kiều) và điều kiện được nhập quốc tịch Việt Nam (dành cho cầu thủ ngoại).

Cầu thủ Việt kiều sẽ nhanh có quốc tịch

Theo quy định cũ tại điều 21 Luật Quốc tịch Việt Nam, người xin nhập quốc tịch Việt Nam nộp hồ sơ cho Sở Tư pháp nơi cư trú. Đây là điểm nghẽn lớn nhất mà các cầu thủ Việt kiều trước giờ rất khó xin quốc tịch Việt Nam.

Cụ thể ở đây là trường hợp gần 10 năm mới có quốc tịch Việt Nam của thủ môn Nguyễn Filip. Cầu thủ Việt kiều CH Czech này từng nhiều lần bị trả lại hồ sơ xin nhập tịch do chưa bao giờ cư trú ở Việt Nam theo quy định. Chỉ khi về Việt Nam thi đấu cho CLB Công An Hà Nội vào tháng 6-2023, Nguyễn Filip mới được tạo cơ hội nhập tịch và có quốc tịch Việt Nam vào ngày 6-12-2023.

Trong khi theo điều 21 sửa đổi, bổ sung thì người xin nhập quốc tịch Việt Nam nộp hồ sơ cho Sở Tư pháp nếu cư trú ở trong nước hoặc cho cơ quan đại diện Việt Nam ở nước sở tại nếu cư trú ở nước ngoài.

Điểm nghẽn thứ hai của Luật Quốc tịch Việt Nam trước đây là người xin nhập quốc tịch Việt Nam phải có giấy tờ chứng minh quốc tịch Việt Nam và phải thôi quốc tịch nước ngoài. Đây cũng là trường hợp mà thủ môn Patrik Lê Giang hay nhiều cầu thủ Việt kiều khác đang vấp phải.

Patrik Lê Giang về Việt Nam thi đấu vào năm 2023 với tư cách cầu thủ Việt kiều chưa có quốc tịch. Anh có ba là người Việt, mẹ người Slovakia. Ba của Patrik không còn giữ CMND hay giấy khai sinh chứng minh quốc tịch Việt Nam. 

Vì thế, Patrik phải xin nhập quốc tịch Việt Nam trong năm nay như người nước ngoài. Nhưng Patrik lại muốn giữ quốc tịch Slovakia, trong khi thời gian cư trú tại Việt Nam lại chưa đủ 5 năm theo quy định. Tương tự là trường hợp của Kevin Phạm Ba - hậu vệ phải đang thi đấu cho CLB Nam Định.

Theo điều 13 sửa đổi, bổ sung thì "Người Việt Nam định cư ở nước ngoài chưa mất quốc tịch Việt Nam mà không có giấy tờ chứng minh quốc tịch Việt Nam theo quy định thì đề nghị với cơ quan đại diện Việt Nam ở nước ngoài để được xác nhận có quốc tịch Việt Nam". 

Vì thế, HLV Phùng Thanh Phương (CLB TP.HCM) hào hứng nói: "Những sửa đổi và bổ sung của Luật Quốc tịch là điều thuận lợi cho các cầu thủ Việt kiều nói chung và trường hợp Patrik Lê Giang nói riêng ở đội chúng tôi. Khi đó, đội tuyển Việt Nam có thể sử dụng được nguồn cầu thủ Việt kiều có chất lượng tốt này".

Cơ hội cho cầu thủ ngoại

Điều 19 sửa đổi và bổ sung còn có quy định rất thuận lợi cho cầu thủ Việt kiều lẫn cầu thủ ngoại nhằm thu hút nguồn lực chất lượng cao. Đó là người xin nhập quốc tịch Việt Nam có cha đẻ hoặc mẹ đẻ hoặc ông nội và bà nội hoặc ông ngoại và bà ngoại là công dân Việt Nam; có công lao đặc biệt đóng góp cho sự nghiệp xây dựng và bảo vệ Tổ quốc Việt Nam; có lợi cho Nhà nước Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam thì có thể được nhập quốc tịch Việt Nam mà không phải đáp ứng các điều kiện:

Biết tiếng Việt đủ để hòa nhập vào cộng đồng Việt Nam, đang thường trú ở Việt Nam, thời gian thường trú ở Việt Nam từ 5 năm trở lên tính đến thời điểm xin nhập quốc tịch Việt Nam, có khả năng bảo đảm cuộc sống tại Việt Nam. 

Đồng thời, các trường hợp này còn được giữ quốc tịch nước ngoài nếu đáp ứng hai điều kiện: có người thân thích là công dân Việt Nam và được Chủ tịch nước cho phép. Các trường hợp này được nộp hồ sơ tại cơ quan đại diện Việt Nam ở nước ngoài nếu cư trú ở nước ngoài.

Một thuận lợi khác nữa là cầu thủ Việt kiều hoặc cầu thủ nước ngoài nếu nhận quốc tịch Việt Nam hoàn toàn có thể chọn tên tiếng Việt hoặc sử dụng tên gốc của mình để bảo đảm hội nhập quốc tế thay vì phải có tên gọi Việt Nam theo Luật Quốc tịch trước đó. 

Cụ thể, khoản 4 điều 19 và khoản 4 điều 23 được sửa đổi và bổ sung theo hướng người xin nhập/trở lại quốc tịch Việt Nam đồng thời xin giữ quốc tịch nước ngoài thì có thể lựa chọn tên ghép giữa tên Việt Nam và tên nước ngoài nhằm bảo đảm tạo thuận lợi cho họ khi sinh sống và làm việc tại các quốc gia mà người đó có quốc tịch.

Với các cầu thủ Việt kiều, việc có quốc tịch sớm sẽ giúp họ nhanh chóng lên tuyển nếu như được HLV Kim Sang Sik lựa chọn. Nhưng với các cầu thủ ngoại, họ vẫn phải tuân thủ theo luật của FIFA nếu muốn chơi cho đội tuyển Việt Nam - cư trú 5 năm liên tục tại Việt Nam.