Thế giới mắc kẹt trong 'ma trận' thuế của ông Trump

Bất chấp những nỗ lực đối thoại, các đồng minh chiến lược như Ấn Độ, Đức, Nhật Bản đang mệt mỏi chờ đợi cam kết thuế của chính quyền Tổng thống Trump.

Bất chấp những nỗ lực đối thoại, các đồng minh chiến lược như Ấn Độ, Đức, Nhật Bản đang mệt mỏi chờ đợi cam kết thuế của chính quyền Tổng thống Trump, trong khi chính các doanh nghiệp Mỹ chịu tác động với giá cả tăng vọt và nguồn cung sụt giảm.

Từ khi trở lại Nhà Trắng, Tổng thống Mỹ Donald Trump dùng công cụ thuế quan để hỗ trợ chính sách “nước Mỹ trên hết”. Loạt thuế áp lên các quốc gia, từ đồng minh đến nhiều đối tác thương mại đang tạo ra một làn sóng bất ổn, gây xáo trộn trật tự thương mại toàn cầu.

Thế giới dường như đang mắc kẹt trong “ma trận” phức tạp, nơi không ai có thể đoán trước được đòn đánh tiếp theo sẽ nhắm vào đâu. Từ những căng thẳng với Ấn Độ, Đức, Liên minh châu Âu (EU) cho đến những tác động trực tiếp lên chính nền kinh tế Mỹ, "ma trận" thuế quan này đang khiến nhiều quốc gia phải đối mặt với những hệ lụy kinh tế.

Những đồng minh bị ảnh hưởng

Đầu tuần này, căng thẳng đã bùng lên với Ấn Độ - một trong những đối tác chiến lược quan trọng của Mỹ tại châu Á. Mặc dù New Delhi luôn được Washington coi là đối trọng chiến lược so với một số quốc gia, nhưng mối quan hệ này đang trở nên căng thẳng sau khi Cố vấn thương mại Nhà Trắng Peter Navarro công khai chỉ trích việc Ấn Độ mua dầu thô của Nga.

Trong một bài xã luận trên tờ Financial Times, ông Navarro thẳng thắn cảnh báo: “Nếu Ấn Độ muốn được coi là đối tác chiến lược của Mỹ, họ cần phải hành động như một đối tác chiến lược”.

Theo ông Navarro, việc Ấn Độ tiếp tục mua dầu thô của Nga đang gián tiếp “tài trợ cho cuộc chiến của Moscow ở Ukraine” và phải dừng lại điều đó. Để gây áp lực, chính quyền ông Trump đã áp thêm 25% thuế quan đối với hàng hóa của quốc gia Nam Á, nâng tổng mức thuế nhập khẩu lên tới 50%.

Đây là một trong những mức thuế trừng phạt cao nhất mà Mỹ từng áp dụng lên một đồng minh chiến lược, cho thấy sự cứng rắn và không khoan nhượng của chính quyền ông Trump trong các vấn đề liên quan lợi ích quốc gia.

Không chỉ Ấn Độ, ngay cả những đối tác lâu năm ở châu Âu cũng đang phải vật lộn. Thỏa thuận thương mại giữa EU và Mỹ - tưởng chừng đã đạt được sau cuộc gặp gỡ giữa Chủ tịch Ủy ban châu Âu Ursula von der Leyen và Tổng thống Donald Trump - lại đang lâm vào bế tắc.

Đức - cường quốc kinh tế đầu tàu của châu Âu thẳng thắn yêu cầu Mỹ phải giảm thuế ôtô trước khi ký kết. “Đặc biệt, thuế nhập khẩu ôtô phải được giảm nhanh chóng theo thỏa thuận”, Reuters trích lời từ phát ngôn viên của chính phủ Đức.

Song song đó, EU đang tìm cách ngăn chặn Mỹ thách thức các quy tắc kỹ thuật số của mình, coi đó là “hàng rào phi thuế quan”. Cuộc tranh luận về “ranh giới” này đã khiến việc ký kết tuyên bố chung bị trì hoãn.

Tờ Financial Times dẫn lời một quan chức Mỹ cho biết: “Các hành động điều chỉnh bất kỳ mức thuế quan nào, chẳng hạn như thuế quan Mục 232 (áp dụng cho ôtô) sẽ diễn ra sau khi hoàn thiện các tuyên bố chung với các đối tác thương mại mà chúng tôi đã đạt được thỏa thuận”.

Sự thất vọng không chỉ dừng lại ở đây. Các đối tác thương mại khác như Anh, Nhật Bản và Hàn Quốc cũng đang cảm thấy dè chừng trước những tuyên bố về việc miễn trừ thuế quan. Bloomberg đưa tin các nhà vận động hành lang ngành thép Anh đã bày tỏ sự lo ngại khi thỏa thuận thép vẫn chưa được hoàn tất.

Tương tự, trưởng đoàn đàm phán thương mại Nhật Bản Ryosei Akazawa cũng bày tỏ quan điểm: “Chúng tôi đang chứng kiến thiệt hại, tình trạng chảy máu vẫn chưa dừng lại. Chúng tôi muốn Mỹ ký sắc lệnh hành pháp càng sớm càng tốt”.

Hệ quả ngay trên đất Mỹ

Chính sách thuế quan cũng đang tạo ra những hệ lụy trực tiếp cho nền kinh tế Mỹ. Các doanh nghiệp bán lẻ đang đối mặt với cuộc khủng hoảng giá cả. Người tiêu dùng là những người cuối cùng phải gánh chịu.

Vấn đề này dẫn đến cuộc đối đầu công khai giữa ông Trump và CEO của Walmart là Doug McMillion. Trong cuộc họp báo cáo thu nhập, ông McMillion cảnh báo “thuế quan cao hơn sẽ dẫn đến giá cả cao hơn”. Đáp lại, ông Trump đã viết trên Truth Social vài ngày sau đó: “Walmart nên ngừng đổ lỗi cho thuế quan là lý do khiến toàn bộ chuỗi cửa hàng tăng giá”.

Chính sách thuế tác động đến giá cả tiêu dùng Mỹ.

Thực tế, giá cả hàng hóa đã tăng và nguồn cung đã giảm. Theo Reuters, việc áp thuế lên hàng nhập khẩu từ Trung Quốc khiến người tiêu dùng Mỹ phải đối mặt với ít lựa chọn hơn và giá cao hơn cho các mặt hàng theo mùa, ví dụ gần nhất cây thông Noel giả.

Ông Chris Butler - Tổng Giám đốc điều hành của National Tree Company, một công ty nhập khẩu cây nhân tạo - cho biết: “Năm nay, nguồn cung của chúng ta sẽ thấp hơn. Công ty sẽ buộc phải tăng giá từ 10-20% đối với một số loại cây nhất định”.

Tác động của thuế quan không chỉ giới hạn trong lĩnh vực bán lẻ. Ngành nông nghiệp Mỹ cũng đang bị ảnh hưởng nặng nề khi các đối tác thương mại lớn (bao gồm Trung Quốc) áp thuế trả đũa lên nông sản.

Vấn đề này đã trở thành một chủ đề nóng trong các chiến dịch tranh cử sắp tới, đặc biệt tại các bang nông nghiệp trọng điểm như Iowa. Các ứng cử viên phải tìm cách giải quyết nỗi lo về chi phí đang khiến cử tri mất ngủ.