Giáo sư Trần Trung Dũng: “Bác sĩ không tham gia nghiên cứu thì chỉ là người thợ mổ”

(Dân trí) - “Nghiên cứu không chỉ để tìm câu trả lời cho những giới hạn của y học mà còn theo bác sĩ vào phòng mổ, đồng hành cùng bệnh nhân hồi phục”, GS.TS Trần Trung Dũng, Tổng giám đốc Hệ thống Y tế Vinmec, cho biết.

Năm 2010, lần đầu tiên chứng kiến những ca phẫu thuật chưa từng có tiền lệ do một giáo sư hàng đầu trong lĩnh vực ung thư xương thực hiện tại Nhật Bản, như thay nửa xương đùi hay 1/4 xương chậu bằng các bộ phận xương, khớp được in riêng cho từng bệnh nhân, bác sĩ Trần Trung Dũng ngạc nhiên khi thấy bệnh nhân có thể nhanh chóng đi lại, sinh hoạt bình thường.

15 năm sau, bác sĩ Dũng ngày đó nay đã trở thành GS.TS Trần Trung Dũng - Tổng giám đốc Hệ thống Y tế Vinmec - cơ sở y tế tiên phong tại Việt Nam ứng dụng thành công công nghệ 3D vào phẫu thuật ung thư xương, giúp hiện thực hóa những gì mà ông đã được chứng kiến tại Nhật Bản.

Giáo sư Dũng vừa trở thành đại diện Việt Nam đầu tiên xuất hiện trên trang bìa Asian Hospital & Healthcare Management (số 70, 2025) - tạp chí uy tín hàng đầu khu vực châu Á về quản trị y tế.

Dưới đây là những chia sẻ của ông về những tâm huyết với nghề và hành trình đưa Vinmec trở thành cơ sở y tế tiên phong tại Việt Nam ứng dụng thành công nhiều công nghệ tiên tiến bậc nhất thế giới vào khám, chữa nhiều bệnh khó và hiếm.

Ở thế hệ của tôi, chấn thương chỉnh hình không phải là chuyên ngành “hot” nhưng có lẽ chính điều đó lại cuốn hút tôi. Bởi hệ vận động chính là nền tảng tự do của con người - là thứ cho phép cơ thể di chuyển, làm việc, sống trọn vẹn. Việc chữa trị giúp một người phục hồi khả năng đi lại hay chơi thể thao không chỉ là chữa lành thể chất, mà còn tạo cho họ cơ hội trở lại cuộc sống một cách trọn vẹn. Niềm tin ấy đã định hình toàn bộ sự nghiệp của tôi.

Vào đầu những năm 2000, việc tiếp cận với các kỹ thuật và công nghệ hiện đại trong lĩnh vực chấn thương chỉnh hình tại Việt Nam vẫn còn hạn chế, nên số lượng chuyên gia có cơ hội đào sâu chuyên môn chưa nhiều. Đây là thực tế đầy thách thức nhưng cũng mở ra vô vàn cơ hội để chúng tôi học hỏi, khám phá và đóng góp. Càng gắn bó lâu với chuyên ngành này, tôi càng có thêm niềm tin rằng chấn thương chỉnh hình chính là một trong những ngành y học của tương lai, nơi khoa học, công nghệ và nhân văn hội tụ để tạo ra giá trị thực sự cho con người.

Chính là bệnh nhân. Mỗi khi chứng kiến một người bệnh hồi phục sau ca phẫu thuật u xương phức tạp, hay đơn giản chỉ là nhìn thấy họ bước đi trở lại, mọi nỗ lực đều trở nên xứng đáng.

Tôi vẫn nhớ mãi câu hỏi của mẹ bé Minh Đức - cậu bé mới 8 tuổi nhưng đã mắc phải căn bệnh ung thư xương quái ác, nguy cơ phải cắt cụt chi: “Con tôi liệu có thể đi lại được không”. Chỉ một câu hỏi ấy thôi đã trở thành động lực mạnh mẽ thôi thúc chúng tôi cùng đội ngũ kỹ sư của VinUni tạo ra xương đùi nhân tạo in 3D dành cho bệnh nhân. Khoảnh khắc Minh Đức đứng dậy được sau ca phẫu thuật, không chỉ mẹ em bật khóc mà cả chúng tôi cũng vậy.

Công nghệ không thể thay thế bác sĩ, nhưng nó mở ra những khả năng chưa từng có, biến những điều tưởng chừng bất khả thi thành hiện thực: Thiết kế giải pháp cá thể hóa, tối ưu hóa độ chính xác, rút ngắn thời gian hồi phục, nâng cao chất lượng cuộc sống, mang lại niềm hy vọng cho bệnh nhân. Như vậy, để xây dựng nền y học hiện đại, việc đầu tư vào công nghệ, nghiên cứu và đào tạo phải song hành với triết lý lấy người bệnh làm trung tâm.

Nhiều bác sĩ giàu kinh nghiệm đôi khi có xu hướng dựa hoàn toàn vào kỹ thuật và kinh nghiệm của bản thân, cho rằng họ có thể thực hiện hàng trăm ca phẫu thuật chính xác mà không cần công nghệ hỗ trợ. Tuy nhiên, thực tế cho thấy độ chính xác dựa trên kinh nghiệm chủ quan chỉ đạt khoảng 80-90%, trong khi việc kết hợp dữ liệu đo đạc và hỗ trợ từ các kỹ sư công nghệ giúp nâng hiệu quả phẫu thuật.

Vì vậy, các bác sĩ cần vượt qua sự bảo thủ và chủ quan, sẵn sàng tiếp cận tri thức mới. Khi đã làm quen với các công nghệ dẫn đường tiên tiến, tôi tin rằng họ đều sẽ nhận ra rằng kết quả vượt trội so với phương pháp truyền thống, và rất khó quay lại cách mổ cũ.

Theo tôi, người làm nghề y cần có năng lực tự nghiên cứu, áp dụng công nghệ để nâng cao trình độ bản thân. Bác sĩ không tham gia nghiên cứu thì chỉ là người thợ mổ. Bởi vậy, đối với chúng tôi, nghiên cứu không chỉ để công bố khoa học mà để tìm câu trả lời cho những giới hạn của y học.

Tại các trung tâm nghiên cứu Vinmec, phối hợp cùng VinUniversity, các nhà khoa học và bác sĩ làm việc song hành, đảm bảo mỗi nghiên cứu đều mang giá trị lâm sàng thực tiễn. Ở đây, nghiên cứu không dừng lại trong phòng thí nghiệm, mà theo bác sĩ vào phòng mổ, đồng hành cùng bệnh nhân suốt quá trình hồi phục.

Mô hình này giúp Vinmec làm chủ các công nghệ tiên tiến như liệu pháp tế bào CAR-T và NK trong điều trị ung thư, in 3D xương và khớp nhân tạo, liệu pháp tăng cường miễn dịch tự thân (AIET) - được công nhận bởi nhiều tạp chí y khoa quốc tế. Khi nghiên cứu và điều trị trở thành một, chúng tôi không chỉ đang chữa bệnh, mà còn định hình tương lai y học Việt Nam.

Đúng vậy. Trong y tế, công nghệ và hạ tầng có thể mua được, nhưng con người thì phải được nuôi dưỡng. Đó là cách duy nhất để xây dựng một hệ thống y tế bền vững. Tại Vinmec, chúng tôi tin rằng chất lượng của hệ thống y tế bắt đầu từ chất lượng con người. Chúng tôi không chỉ tìm kiếm bác sĩ giỏi, mà còn tìm những người thực sự có “thiên chức phục vụ” và khát vọng lớn lên cùng tổ chức.

Hôm nay, Vinmec quy tụ những chuyên gia đầu ngành Việt Nam trong ghép tạng, hồi sức, miễn dịch, tế bào gốc, chấn thương chỉnh hình và tim mạch. Nhưng điều khiến tôi tự hào nhất không phải danh tiếng của họ mà là văn hóa chia sẻ tri thức và cùng nhau trưởng thành.

Chiến lược phát triển nhân sự của Vinmec dựa trên ba trụ cột: Học thuật - Kế thừa - Hội nhập. Học thuật là xây dựng mô hình bệnh viện - đại học - viện nghiên cứu tích hợp, nơi bác sĩ vừa điều trị, vừa giảng dạy, vừa nghiên cứu trong cùng một hệ sinh thái. Kế thừa là đào tạo thế hệ lãnh đạo y khoa mới, dưới sự dẫn dắt của “thế hệ vàng” chuyên gia trong các lĩnh vực ghép tạng, hồi sức, chấn thương chỉnh hình, ung bướu, tim mạch, miễn dịch. Hội nhập là kết nối với các trung tâm y khoa hàng đầu thế giới, tạo môi trường học thuật quốc tế, tràn đầy cơ hội học hỏi và phát triển.

Theo tôi, lãnh đạo trong y tế không chỉ là đưa ra quyết định mà là nuôi dưỡng con người để họ có thể chữa lành cho người khác. Cụ thể, cần xây dựng văn hóa tích cực - nơi cả đội ngũ không trực tiếp điều trị vẫn thấy mình có giá trị, vì trong y tế, không ai làm việc “ở hậu trường”. Đồng thời, trao truyền ngọn lửa - đào tạo thế hệ bác sĩ mới vừa giỏi chuyên môn, vừa giàu lòng nhân ái, mang trong mình DNA của Vinmec: “Nhân văn là gốc rễ”.

Bởi một bác sĩ chỉ có thể chữa lành khi họ được sống, làm việc và trưởng thành trong một môi trường tin cậy, nhân văn. Trên hết, đó là xây dựng một hệ thống y tế dựa trên giá trị, nơi mọi nỗ lực đều hướng đến một mục tiêu duy nhất: Làm điều tốt nhất cho bệnh nhân?.

Trong những năm tới, một trong những sáng kiến chiến lược của Vinmec chính là đầu tư cho đội ngũ nhân sự: Nâng cao năng lực, phúc lợi và cảm hứng làm việc cho bác sĩ, điều dưỡng và nhân viên. Tôi tin rằng khi được tiếp sức, họ sẽ trở thành đại sứ của dịch vụ y tế xuất sắc.

Nội dung: Trường Thịnh