Giáo sư Hà Vĩnh Thọ - tác giả ‘Trường học hạnh phúc’ qua đời

GS.TS Hà Vĩnh Thọ - một tên tuổi nổi bật trong lĩnh vực giáo dục và phát triển hạnh phúc, người tiên phong đưa khái niệm “hạnh phúc” vào giáo dục tại Việt Nam - đã qua đời, thọ 74 tuổi.

Theo Hiệp hội Eurasia về Hạnh phúc và An sinh, tổ chức do GS.TS Hà Vĩnh Thọ sáng lập tại Việt Nam, ông đã trút hơi thở cuối cùng vào ngày 26/9 tại Thụy Sĩ. Chỉ một ngày sau là ngày kỷ niệm sinh nhật lần thứ 75 của ông (27/9/1951).

Sự ra đi của Giáo sư là mất mát lớn đối với cộng đồng giáo dục Việt Nam, đặc biệt với những thế hệ học trò, cộng sự và những ai quan tâm đến việc xây dựng môi trường học đường hạnh phúc.

Đại diện Quỹ Eurasia chia sẻ: “Khoảnh khắc thầy ra đi thật dịu dàng, tràn đầy bình an, tình thương và lòng biết ơn… Cuộc đời thầy là một món quà của sự tử tế, rộng lượng và tình thương, mãi là nguồn cảm hứng và sức mạnh cho tất cả chúng ta”.

Một trong những nhà quản lý đại học đưa chương trình giáo dục về hạnh phúc vào trường học tại Việt Nam - Tiến sĩ Phạm Quốc Lộc, bày tỏ: GS.TS Hà Vĩnh Thọ là người đã đưa khái niệm hạnh phúc vào giáo dục ở Việt Nam. Tên thầy đã trở nên quen thuộc với các cộng đồng hạnh phúc và là sợi dây kết nối những người cùng chung mối quan tâm này.

Người lan tỏa tư tưởng “Trường học hạnh phúc”

GS.TS Hà Vĩnh Thọ là người Pháp gốc Việt, sinh sống tại Thụy Sĩ. Ông từng giữ chức Giám đốc Chương trình của Trung tâm Tổng hạnh phúc Quốc gia (Gross National Happiness Centre) tại Bhutan – quốc gia nổi tiếng là “hạnh phúc nhất thế giới”. Ông được biết đến như một diễn giả quốc tế uy tín với các chủ đề về “Tổng hạnh phúc quốc gia”, “Hạnh phúc và an lạc”, “Đằng sau GDP”.

Ông được cộng đồng giáo dục quốc tế nhắc đến nhiều qua các chương trình đào tạo giáo viên về “Trường học hạnh phúc” (Happy School). Trở về Việt Nam, Giáo sư bền bỉ triển khai mô hình này, bắt đầu từ quê hương Thừa Thiên Huế, với mong muốn giúp giáo dục chuyển dịch từ “nhồi nhét kiến thức” sang nuôi dưỡng cảm xúc, phẩm chất và kỹ năng sống cho học sinh.

Không chỉ sáng lập Hiệp hội Eurasia về Hạnh phúc và An sinh, ông còn biên soạn giáo trình về phát triển cảm xúc, nhận thức môi trường cho các trường công lập, góp phần thúc đẩy giáo dục toàn diện.

Hành trình gieo mầm hạnh phúc tại quê nhà

Năm 1982, ở tuổi 30, Hà Vĩnh Thọ lần đầu trở về Việt Nam cùng cha. Khi ấy, ông là giám đốc một trường đào tạo giáo viên tại Thụy Sĩ và tham gia một cộng đồng hỗ trợ trẻ em có hoàn cảnh đặc biệt. Chuyến đi đã khơi dậy trong ông ý chí muốn đóng góp cho trẻ em Việt Nam.

Ông kể: “Người đầu tiên tôi gặp ở Hà Nội là TS. Nguyễn Khắc Viện. Ông nói với tôi rằng: Giờ đây khi cả nước đã thống nhất, chúng ta nên tập trung vào sự phát triển của trẻ em”.

Câu hỏi “trong sự phát triển ấy, điều gì quan trọng hơn hạnh phúc?” đã theo ông suốt cuộc đời và dẫn ông đến Bhutan, nơi ông càng thấm thía tầm quan trọng của hạnh phúc như một mục tiêu phát triển.

Triết lý về hạnh phúc

Với Giáo sư Hà Vĩnh Thọ, hạnh phúc không phải thứ chờ đợi mà là kỹ năng cần học từ thuở nhỏ. Ông nhiều lần nhấn mạnh rằng tăng trưởng kinh tế đơn thuần không đủ để tạo nên hạnh phúc bền vững, bởi “không thể có tăng trưởng vô hạn trên một hành tinh hữu hạn”. Ông kêu gọi nhân loại “thức tỉnh”, đặt trọng tâm vào sự phát triển nội tâm và chất lượng các mối quan hệ, thay vì chỉ theo đuổi của cải vật chất.

Ông cũng dành nhiều tâm huyết cho cải cách giáo dục ở Việt Nam, cho rằng giáo dục phải giúp thế hệ trẻ phát triển năng lực sáng tạo, khả năng phân biệt đúng sai, kỹ năng và phẩm chất mà máy móc không thể thay thế.

Ngoài ra, giáo sư Hà Vĩnh Thọ đã để lại nhiều tác phẩm viết về Giáo dục và hạnh phúc như: Trường học Hạnh phúc, Happy Children, Happy Families, Happy Village, Muôn Mặt của Yêu thương, Con đường Hạnh phúc. Trước khi ra đi, Giáo sư cũng đã hoàn thành tác phẩm cuối cùng "The Art and Science of Transformation and Manifestation Insights from Buddhism and Neuroscience" đang được các học trò của ông cùng Thaihabooks chuyển ngữ và xuất bản.