Giảm phát thải: Không hành động nhanh, hậu quả khó lường

Đó là khẳng định của Nhà báo Lâm Hiếu Dũng, Phó tổng biên tập Báo Thanh Niên khi dẫn chứng những hệ quả nghiêm trọng từ ô nhiễm không khí, ô nhiễm môi trường, làm tiền đề khai mạc Tọa đàm 'Giảm phát thải, lọc không khí' do Báo Thanh Niên tổ chức sáng nay (22.8).

Ảnh hưởng tới tất cả các lĩnh vực, ngành nghề

Gợi mở vấn đề, nhà báo Lâm Hiếu Dũng cho biết: Hiện nay, việc giảm phát thải ròng đang trở nên bức thiết hơn bao giờ hết, với tất cả các nguồn gây ô nhiễm, từ sản xuất, phân phối, giao thông, tiêu dùng… Chúng ta đã và đang chứng kiến tình trạng ô nhiễm không khí ngày càng trầm trọng. 

Ngay trong mùa mưa, mùa mà chất lượng không khí tốt nhất trong năm TP.HCM vẫn xuất hiện những ngày bầu trời mờ đục như sương mù vì ô nhiễm. Hà Nội thì thường xuyên nằm trong nhóm các thành phố có chất lượng không khí kém, thậm chí có thời điểm đứng đầu bảng xếp hạng ô nhiễm toàn cầu…

Những hạt bụi mịn siêu nhỏ trước đây mắt thường không nhìn thấy được giờ đây đã nhiều đến mức kết thành những màn sương dày đặc. Không chỉ nhìn thấy, chúng ta còn cảm nhận được chúng chui vào cổ họng, tạo nên những cơn ho đau rát; cảm nhận bầu khí quyển nặng nề khi hít thở, cảm nhận được cuộc chiến đấu ngày càng không cân sức giữa sức khoẻ của chính mình, gia đình, con cái mình với tình trạng ô nhiễm môi trường ngày càng trầm trọng. 

"Tổ chức Y tế Thế giới (WHO) cảnh báo, ô nhiễm không khí gây thiệt hại hàng ngàn tỉ USD cho nền kinh tế toàn cầu mỗi năm. Trong đó, các quốc gia có mức độ ô nhiễm cao phải đối mặt với chi phí y tế ngày càng tăng và năng suất lao động sụt giảm nghiêm trọng do sức khỏe người lao động bị ảnh hưởng" - ông Dũng dẫn chứng.

Ở góc độ doanh nghiệp, theo nhà báo Lâm Hiếu Dũng, sản xuất xanh đã trở thành điều kiện bắt buộc nếu muốn xuất khẩu hàng hoá vào các thị trường lớn như Mỹ, EU, Nhật Bản… Ô nhiễm môi trường cũng ảnh hưởng trực tiếp đến các ngành kinh tế khác như du lịch, nông nghiệp, và công nghiệp. 

Đơn cử, sẽ không có du khách nào chọn đi nghỉ ở các khu du lịch bị ô nhiễm. Vì thế, trên bình diện quốc gia, ô nhiễm sẽ làm suy giảm lượng khách du lịch, gây thiệt hại lớn về doanh thu. Đất canh tác bị ô nhiễm thì giảm năng suất kéo theo thu nhập của nông dân giảm còn các nhà máy và doanh nghiệp ở những khu vực ô nhiễm nghiêm trọng phải đối mặt với chi phí xử lý rác thải, ảnh hưởng tới khả năng cạnh tranh trên thị trường, dẫn đến tổn thất lớn về kinh tế…

Có thể thấy, ô nhiễm môi trường ảnh hưởng đến tất cả các lĩnh vực ngành nghề và không ai có thể trốn chạy.

"Đó là lí do thế giới đang quyết liệt với cuộc chiến chống biến đổi khí hậu thông qua việc giảm phát thải ròng và Việt Nam cũng không ngoại lệ. Chúng ta đã, đang và chắc chắn sẽ còn chứng kiến cũng như chịu đựng nhiều hệ quả từ biến đổi khí hậu. Chỉ trong vòng mấy năm qua, Việt Nam đã hứng chịu nhiều cơn bão quét qua, cuốn theo biết bao mạng người cũng như tài sản. Mưa lớn giữa mùa hạn và hạn lớn giữa mùa mưa không còn là hi hữu, hiếm hoi. Thiên nhiên đang nổi giận và nếu chúng ta không hành động nhanh, quyết liệt thì hậu quả khó lường" - nhà báo Lâm Hiếu Dũng chỉ rõ.

Không thể chậm trễ!

Cũng theo Phó tổng biên tập báo Thanh Niên, đề án thành lập và phát triển thị trường carbon tại Việt Nam đặt mục tiêu xây dựng khuôn khổ pháp lý, thí điểm sàn giao dịch carbon trong giai đoạn từ năm 2025 - 2028 và vận hành chính thức vào năm 2029… Mục tiêu của Đề án nhằm phát triển thị trường carbon tại Việt Nam, hỗ trợ giảm phát thải khí nhà kính theo cam kết tại Đóng góp do quốc gia tự quyết định (NDC), với chi phí thấp, đồng thời tạo nguồn tài chính mới cho hoạt động cắt giảm phát thải.

Cùng với đó, thúc đẩy chuyển đổi xanh, phát triển công nghệ phát thải thấp, nâng cao năng lực cạnh tranh doanh nghiệp, phát triển kinh tế carbon thấp và ứng phó với biến đổi khí hậu, hướng tới phát thải ròng bằng "0" vào năm 2050 như cam kết của Việt Nam với thế giới…

"Cả yếu tố chủ quan và khách quan đều không cho phép chúng ta chậm trễ. Năm bản lề của kỉ nguyên xanh, kỉ nguyên số, kỉ nguyên vươn mình của dân tộc như hiệu triệu của Tổng bí thư Tô Lâm chỉ còn vài tháng nữa là kết thúc. Chúng ta phải chuẩn bị sẵn sàng cho một giai đoạn mới, giai đoạn phát triển bền vững, có trách nhiệm. Hiện nay, chúng ta đang chuyển từ xe xăng sang xe điện, giảm khí thải từ hàng triệu phương tiện nhả khói mỗi ngày. Đồng thời, đẩy mạnh điện sạch, phát triển năng lượng tái tạo, sử dụng nhiên liệu sạch, triển khai du lịch không carbon, thí điểm các vùng không phát thải... Một hệ sinh thái từ sản xuất, phân phối, giao thông cho đến tiêu dùng... đang hình thành. Dù vậy giữa chủ trương và thực tế; giữa mong muốn và hiện thực; giữa mục tiêu và triển khai áp dụng… còn khoảng cách rất xa. Nếu không ngồi lại với nhau để chia sẻ, để cùng tháo gỡ thì rất tiến độ rất khó đáp ứng mục tiêu đề ra" - ông Lâm Hiếu Dũng nhấn mạnh. 

Đó là lí do báo Thanh Niên mời đến Tọa đàm các doanh nghiệp ở nhiều lĩnh vực - những doanh nghiệp đang quyết liệt với chuyển đổi xanh trong góc độ của mình nhưng còn vướng, còn khó. Cùng có mặt, đại diện một số cơ quan quản lý có thẩm quyền liên quan sẽ ghi nhận; các chuyên gia sẽ hiến kế làm sao xanh nhanh hơn, sạch nhanh hơn; vì mục tiêu đóng góp vào tiến trình chuyển đổi xanh của nền kinh tế.