Giải mã dòng cổ thụ lâu đời nhất thế giới

Cây thông bristlecone có cá thể đã tồn tại lâu hơn kim tự tháp đầu tiên của Ai Cập.

Bí quyết "trường sinh"

Loài cây sống lâu đời nhất thế giới được ghi nhận là cây thông bristlecone có tên Methusaleh, nằm trong Rừng Quốc gia Inyo, phía đông bang California (Mỹ). Tuy nhiên, vị trí chính xác của cây có niên đại khoảng 4.850 năm nêu trên được Cơ quan Lâm nghiệp Mỹ giữ bí mật nhằm tránh nguy cơ bị phá hoại. Thông tin và hình ảnh cây cổ thụ này không được công bố.

Theo trang History thông tin ngày 25.6, cây Methusaleh được phát hiện vào thập niên 1950 bởi ông Edmund Schulman, người tiên phong cho bộ môn niên đại học thụ mộc (dendrochronology), một phương pháp khoa học nhằm tính tuổi và xác định tình trạng của cây, dựa theo các vòng gỗ trên thân cây.

Ông Schulman cũng là người đầu tiên xác định cây thông bristlecone nằm trong số những cây sống thọ nhất thế giới. Trong một bài báo khoa học, ông đề cập điều kiện sống khắc nghiệt của cây thông bristlecone đã tạo ra những cá thể đặc biệt như Methuselah, tồn tại gần 5.000 năm.

Cây thông bristlecone có nhánh uốn xoắn tạo vẻ chắc chắn, rắn rỏi. Điểm đáng chú ý là mỗi bộ rễ của cây được phát triển độc lập và nối với một phần thân cây, theo Cơ quan Công viên quốc gia Mỹ. Do đó, nếu một phần rễ chết đi thì cây có thể tiếp tục sinh trưởng và tạo rễ mới. Điều này giúp cây thông bristlecone thích nghi với môi trường thường xuyên thiếu nước và xói mòn đất. Điều kiện khắc nghiệt cũng khiến cây phát triển tương đối chậm, qua đó kéo dài tuổi thọ của chúng. Những đặc điểm trên đã khiến Methusaleh tồn tại lâu hơn kim tự tháp đầu tiên của Ai Cập là kim tự tháp Djoser, có niên đại khoảng 4.700 năm.

Lời nguyền bristlecone ?

Ông Peter Brown, nhà nghiên cứu về niên đại cây, đã lập danh sách "OldList", cơ sở dữ liệu về những cây sống thọ nhất thế giới. Theo đó, cây sống lâu hơn Methusaleh là cây thông bristlecone có tên Prometheus, nằm trong khu rừng ở đỉnh Wheeler, bang Nevada (Mỹ). Năm 1964, nhà địa lý học Donald Currey đã chặt cây này để nghiên cứu, khi đó được xác định có niên đại khoảng 4.900 năm. Tuy nhiên, vẫn có những nhà khoa học suy đoán rằng nó đã sống hơn 5.000 năm, bởi đếm vòng gỗ trong thân cây là một phương pháp cho kết quả tương đối.

Ngoài tuổi thọ còn gây tranh cãi của cây Prometheus, ông Brown cho rằng trên thế giới có cây thông bristlecone đã sống hơn 5.000 năm, dù vị trí của nó vẫn còn là bí ẩn. Ông Schulman đã xác định được loại cây 5.065 năm tuổi trong cùng khu rừng có cây Methusaleh. Tuy nhiên, các ghi chép còn dang dở do ông qua đời vào năm 1958 khi mới 49 tuổi.

Ba nhà khoa học nối tiếp ông Schulman làm việc tại phòng nghiên cứu vòng gỗ, thuộc Đại học Arizona (Mỹ) cũng qua đời khi còn trẻ. Nhà nghiên cứu niên đại học thụ mộc Tom Harlan tuyên bố đã phát hiện cây thông bristlecone hơn 5.000 năm tuổi mà ông Schulman đã phát hiện. Tuy nhiên, ông Harlan qua đời trước khi công bố chi tiết về nó. Những sự kiện trên được ông Brown gọi là "lời nguyền bristlecone", nhằm ám chỉ cái chết của các nhà khoa học nghiên cứu loài cây thông này, dù nhiều khả năng đây chỉ là sự trùng hợp.