'Giá điện tăng mãi mà ngành điện luôn báo lỗ', cử tri kiến nghị thanh tra

Cử tri kiến nghị thanh tra, rà soát tình trạng thang giá điện tăng thường xuyên làm ảnh hưởng lớn đến người dân, trong khi ngành điện lực luôn báo cáo lỗ.

Ngày 24.9, Thanh tra Chính phủ có văn bản gửi một số trưởng đoàn đại biểu Quốc hội, báo cáo kết quả giải quyết và trả lời kiến nghị của cử tri gửi sau kỳ họp thứ 9, Quốc hội khóa XV.

Một trong các nội dung được trả lời là kiến nghị của cử tri tỉnh An Giang, trong đó phản ánh thang giá điện tăng thường xuyên, làm ảnh hưởng lớn đến người dân, trong khi ngành điện lực luôn báo cáo lỗ. Cử tri An Giang kiến nghị thanh tra, kiểm tra rà soát tránh tình trạng tăng giá điện như hiện nay.

Thanh tra Chính phủ cho hay, Bộ Công thương là cơ quan của Chính phủ, thực hiện chức năng quản lý nhà nước về công nghiệp và thương mại, trong đó có nhiệm vụ tổ chức thực hiện cơ chế, chính sách giá điện và giá dịch vụ về điện.

Cơ quan thanh tra dẫn báo cáo từ Bộ Công thương, cho thấy hằng năm bộ này đã chủ trì phối hợp với Bộ Tài chính và các cơ quan liên quan tiến hành kiểm tra và công bố chi phí sản xuất kinh doanh điện của Tập đoàn Điện lực Việt Nam (EVN), kết quả kiểm tra được công bố công khai trên trang Thông tin điện tử của Bộ Công thương.

Thực hiện kế hoạch thanh tra năm 2022, Thanh tra Chính phủ đã tiến hành cuộc thanh tra về việc chấp hành chính sách, pháp luật trong quản lý, thực hiện quy hoạch và đầu tư xây dựng các công trình điện theo Quy hoạch điện VII và Quy hoạch điện VII điều chỉnh.

Trong kết luận, Thanh tra Chính phủ đã chỉ ra các sai phạm liên quan đến việc tham mưu cơ chế, chính sách liên quan đến chính sách áp dụng giá bán điện ưu đãi cho một số dự án không đúng đối tượng; việc thực hiện không đúng các quy định của pháp luật về giá mua điện; việc điều chỉnh giá mua bán điện sau khi cơ quan nhà nước có thẩm quyền kiểm toán vốn đầu tư; việc xây dựng khung giá phát điện...

Vẫn theo Thanh tra Chính phủ, hiện nay Bộ Công thương đang lấy ý kiến để hoàn thiện dự thảo Nghị định sửa đổi, bổ sung một số điều của Nghị định số 72/2025 quy định về cơ chế, thời gian điều chỉnh giá bán lẻ điện bình quân nhằm tăng tính minh bạch, kịp thời và thuận lợi trong tính toán, điều chỉnh giá điện.

Đồng thời, Thủ tướng cũng đã chỉ đạo Bộ Công thương (quản lý ngành và lĩnh vực), Bộ Tài chính (đại diện chủ sở hữu vốn nhà nước tại EVN) tăng cường kiểm tra, giám sát về giá điện.

Trên cơ sở kết quả kiểm tra, giám sát của các cơ quan và theo chức năng nhiệm vụ được giao, Thanh tra Chính phủ sẽ nắm bắt tình hình, nếu có dấu hiệu vi phạm pháp luật thì kiến nghị, đề xuất Thủ tướng về định hướng, xây dựng kế hoạch thanh tra theo quy định.

Đề xuất tính khoản lỗ của EVN vào giá điện

Trước đó, Bộ Công thương có dự thảo lần 3 nghị định sửa đổi, bổ sung Nghị định 72/2025  gửi Bộ Tư pháp để thẩm định.

Bộ Công thương đề xuất bổ sung quy định cho phép EVN được tính các khoản chi phí khác chưa được hạch toán đầy đủ trước đây vào giá bán lẻ điện bình quân. Điều này tạo cơ sở pháp lý để EVN thu hồi khoản lỗ của các năm trước thông qua việc điều chỉnh giá bán lẻ điện trong các năm tiếp theo.

Cụ thể, bộ đề xuất 2 phương án bổ sung chi phí.

Phương án 1, cho phép EVN phân bổ các chi phí trực tiếp cho sản xuất, cung ứng điện chưa được bù đắp trong giá bán lẻ điện bình quân, dựa trên báo cáo tài chính đã kiểm toán từ năm 2022 trở đi, sau khi trừ lợi nhuận từ hoạt động khác (nếu có). Phương án này có thể áp dụng cả trong các năm tiếp theo nếu tiếp tục phát sinh.

Phương án 2 là chỉ xử lý các khoản chi phí trực tiếp chưa được bù đắp từ năm 2022 đến trước khi nghị định này có hiệu lực, không áp dụng cho những năm tiếp theo.

Bộ Công thương cũng đề xuất tính cả chênh lệch tỷ giá đánh giá lại chưa phân bổ và chênh lệch tỷ giá chưa thanh toán cho các nhà máy điện. Quy định mới này giúp xác định rõ khoản chênh lệch chưa bù đắp để phân bổ vào giá điện, với số liệu minh bạch từ báo cáo tài chính hàng năm của EVN đã được kiểm toán và công bố công khai.