Giá cà phê lên: Uống loại nào ngon và tốt cho sức khỏe?

Lựa chọn loại cà phê nào phù hợp và tốt cho sức khỏe phụ thuộc vào cách chúng tương tác với cơ thể và sở thích của mỗi người. Ảnh: Shutterstock.

Giá cà phê gần đây đã tăng đáng kể, cả ở thị trường quốc tế lẫn Việt Nam. Nguyên nhân chính là xu hướng tăng giá toàn cầu, các yếu tố thời tiết ảnh hưởng đến sản xuất và kỷ lục xuất khẩu mới của Việt Nam.

Là nhà cung cấp cà phê Robusta hàng đầu thế giới, Việt Nam xuất khẩu 7,8 tỷ USD cà phê từ tháng 10 năm trước đến tháng 8 vừa qua, theo số liệu của Tổng cục Thống kê do Nikkei Asia tổng hợp. Trong 9 tháng đầu năm, kim ngạch xuất khẩu đạt 6,98 tỷ USD, tăng 61% so với cùng kỳ năm 2024 và đã vượt cả năm 2024. Tại Mỹ, thị trường nhập khẩu lớn nhất thế giới, người uống cà phê đang phải trả nhiều tiền hơn mức giá tiêu chuẩn do gián đoạn vận tải biển và thiếu hụt nguồn cung sau thiên tai ở Việt Nam và Brazil.Trong thế giới cà phê đa dạng, hiện có hai loại hạt cà phê được biết đến rộng rãi nhất: Arabica và Robusta. Khi cân nhắc loại nào tốt hơn cho sức khỏe, câu trả lời nằm ở các yếu tố chính như khả năng chống oxy hóa, hàm lượng caffeine và sự hiện diện của axit cụ thể ảnh hưởng đến cách mỗi loại cà phê tương tác với cơ thể.Loại nào ngon hơn? Theo India Times, tuy có một chút khác biệt giữa hai loại, Arabica nổi tiếng với hương vị êm dịu, nhẹ nhàng, thường có vị trái cây hoặc hương hoa với một chút chua nhẹ. Arabica được coi là tinh tế hơn và thường được sử dụng trong các loại cà phê pha trộn đặc sản và chất lượng cao. Mặt khác, Robusta có vị đậm đà hơn, thường được mô tả là vị đất, đắng, thậm chí là vị hạt hoặc gỗ. Hàm lượng đường của Robusta ít hơn Arabica, góp phần tạo nên vị đắng và hương vị đậm đà thường được thêm vào các loại espresso pha trộn truyền thống. Hàm lượng caffeine Sự khác biệt giữa cà phê Arabica và Robusta nằm ở hàm lượng caffeine. Arabica, với nồng độ caffeine thấp hơn (1,2-1,5%), cung cấp nguồn năng lượng nhẹ nhàng hơn, giảm nguy cơ kích thích quá mức. Điều này lý tưởng cho những người nhạy cảm với caffeine hoặc dễ bị căng thẳng. Ngược lại, Robusta, với hàm lượng caffeine cao hơn (2,2-2,7%), mang lại cảm giác hưng phấn mạnh mẽ hơn, tăng cường sự tập trung, sức bền và sự tỉnh táo. Điều này khiến Robusta đặc biệt phù hợp cho những người năng động hoặc người thích hương vị đậm đà hơn. Arabica và Robusta là hai loại cà phê phổ biến thế giới. Ảnh: Hayman Coffee. Khả năng chống oxy hóa Axit chlorogenic (CGA) là chất chống oxy hóa mạnh mẽ giúp trung hòa các gốc tự do, bảo vệ tế bào khỏi bị tổn thương và có khả năng giảm nguy cơ mắc các bệnh mạn tính như các vấn đề tim mạch và tiểu đường type 2. Cà phê Arabica chứa CGA với hàm lượng vừa phải (5,5-8%), tạo nên sự cân bằng giữa lợi ích chống oxy hóa và hương vị êm dịu. Thành phần cân bằng này làm giảm độ axit, giúp Arabica dịu nhẹ hơn với dạ dày và ít gây trào ngược axit hoặc khó tiêu. Ngược lại, Robusta tự hào có hàm lượng CGA cao hơn (7-10%), làm tăng cường tác dụng chống oxy hóa và chống viêm. Tuy nhiên, nồng độ CGA tăng cao này cũng làm tăng vị đắng và tính axit tiềm ẩn, có thể không phù hợp với những người có dạ dày nhạy cảm. Hàm lượng lipid và đường Cà phê Arabica đặc biệt giàu lipid (khoảng 17%) và đường (khoảng 8%), góp phần tạo nên hương vị ngọt ngào tự nhiên, êm dịu. Hàm lượng đường cao hơn, chủ yếu là sucrose, giúp tăng cường cảm nhận vị ngọt, giảm nhu cầu bổ sung đường. Ngược lại, cà phê Robusta chứa ít lipid hơn (khoảng 10%) và đường (khoảng 5%), tạo nên hương vị thanh nhẹ hơn, góp phần tạo nên vị đắng đậm đà. Hàm lượng đường thấp hơn dẫn đến vị ngọt tự nhiên ít, thường đòi hỏi phải thêm đường hoặc kem để cân bằng hương vị, điều này có thể vô tình làm giảm lợi ích sức khỏe tổng thể của cà phê. Chức năng nhận thức và hỗ trợ não bộ Hàm lượng trigonelline trong Arabica giảm stress oxy hóa và viêm nhiễm trên các đường dẫn truyền thần kinh, trở thành lựa chọn ưu tiên để tăng cường trí nhớ và nhận thức. Ngược lại, cà phê Robusta mang lại nguồn năng lượng mạnh mẽ tức thì nhờ nồng độ caffeine cao hơn. Điều này khiến cà phê Robusta lý tưởng cho sự tập trung ngắn hạn, thời gian phản ứng và sức bền, đặc biệt là đối với người có nhu cầu hoạt động thể chất cường độ cao hoặc làm việc khuya. Sức khỏe tiêu hóa Cà phê Arabica thường là lựa chọn ưu tiên cho những người có dạ dày nhạy cảm do hàm lượng axit quinic thấp hơn và hàm lượng CGA cân bằng. Những đặc tính này làm giảm nguy cơ trào ngược axit, ợ nóng hoặc khó chịu đường tiêu hóa, giúp cà phê Arabica nhẹ nhàng hơn cho hệ tiêu hóa. Ngoài ra, hàm lượng đường sucrose cao trong Arabica có thể đóng vai trò như prebiotic nhẹ, cung cấp dinh dưỡng cho các vi khuẩn đường ruột có lợi như Lactobacillus và Bifidobacterium. Cà phê Robusta chứa mannose, loại đường có tiềm năng tiền sinh học, hỗ trợ sự phát triển của một số vi khuẩn có lợi như Akkermansia muciniphila, cải thiện niêm mạc ruột và tình trạng viêm. Tuy nhiên, hàm lượng CGA cao trong Robusta lại có nguy cơ gây khó chịu dạ dày hơn do CGA có thể phân hủy thành axit quinic.Mục Sức khỏe giới thiệu cuốn sách Tầng giếng sâu – cuốn sach mang tới cho người đọc một cái nhìn đầy đủ và sâu sắc hơn về những ảnh hưởng của "nghịch cảnh thời thơ ấu" (ACE) với sức khỏe tinh thần của con người.