Gen Z và tài chính thực chiến: Bài học quản lý tiền từ chuyện đời

Gen Z lớn lên cùng công nghệ tài chính, nhưng không ít người vẫn lúng túng khi phải tính toán chi tiêu hay lập kế hoạch dài hạn.

Trong khoảng trống ấy, những câu chuyện đời thường về tiết kiệm, vay mượn hay đầu tư do thế hệ đi trước chia sẻ lại trở thành "kim chỉ nam" gần gũi, giúp họ hình dung rõ ràng hơn con đường chinh phục mục tiêu tài chính an toàn.

Khi ngân hàng "kể chuyện" quản lý tiền

Trong Quyết định số 149 của Thủ tướng Chính phủ về Chiến lược tài chính toàn diện quốc gia đến năm 2025, định hướng đến 2030, nhiệm vụ giáo dục tài chính, nâng cao năng lực và kiến thức tài chính cá nhân, bảo vệ người tiêu dùng được đặt lên hàng đầu. Theo đó, mục tiêu của chiến lược không chỉ là mở rộng mạng lưới dịch vụ hay phát triển công nghệ, mà cần đảm bảo yếu tố phát triển một nền tài chính cá nhân bền vững, minh bạch, giúp mỗi người dân đủ kiến thức và kỹ năng để đưa ra quyết định tài chính đúng đắn.

Trong bức tranh ấy, thế hệ Gen Z (sinh từ 1997–2012) chiếm gần 25% lực lượng lao động Việt Nam đang dần trở thành nhóm tiêu dùng chủ lực trong tương lai gần. Thế hệ này có cuộc sống gắn liền với công nghệ, dịch vụ số, và được đánh giá là có ý thức tài chính sớm hơn các thế hệ trước. Từng bị xem là "thế hệ chỉ biết vung tay mua sắm", Gen Z giờ dành ít nhất 5 ngày cân nhắc trước khi chi tiền, theo nghiên cứu của Shopee và công ty dữ liệu Kantar Profiles. Họ cũng dần hình thành tư duy đầu tư, vượt cả thế hệ X và Y trong việc tìm hiểu các nền tảng đầu tư và ngân hàng số. Tuy nhiên, sự thiếu hụt kinh nghiệm quản lý thu nhập, chi tiêu, vay mượn hay đầu tư lại khiến nhiều bạn trẻ dễ gặp rủi ro.

Trước thực tế này, các ngân hàng đã bắt đầu chú trọng vào việc truyền tải kiến thức tài chính qua hình thức gần gũi, dễ tiếp nhận để tiếp cận Gen Z. Mới đây thông qua chuỗi podcast The Money Manifest, BIDV đã tạo nên một "content hub" - Nơi những người trẻ thoải mái chia sẻ câu chuyện tài chính cá nhân, kinh nghiệm thực tế và nhận được phản ứng tích cực từ cộng đồng Gen Z.

Tài chính thực chiến từ những vấp ngã

Từ những câu chuyện tiêu dùng hàng ngày đến kế hoạch tài chính dài hạn, mỗi nhân vật tham gia chương trình đều để lại ấn tượng với khán giả theo dõi bằng những câu chuyện thực tế của bản thân đã trải qua. Với Bim Nguyễn - một fashionista được nhiều bạn trẻ biết đến có những vấp ngã về việc quản lý chi tiêu cá nhân, cô rút ra bài học về việc đặt hạn mức hợp lý. Bim Nguyễn chia sẻ: "Ngày xưa mình đặt hạn mức cho việc chi tiêu mua sắm là số tiền còn lại sau khi đã trích ra một khoản tiết kiệm. Nhưng bây giờ khi có thẻ tín dụng rồi thì Bim thấy đây là một cách đặt ra hạn mức rất là hiệu quả… Mình dùng hạn mức thẻ tín dụng làm hạn mức của mình, bởi vì khi được cấp hạn mức thẻ tín dụng là ngân hàng cũng đã cấp theo khả năng mình có thể chi trả rồi."

Trong khi đó, Tùng Phạm lại tiếp cận bài toán tài chính từ nguyên tắc "ngược dòng" với thói quen tiêu dùng nhanh để quản trị rủi ro hiệu quả: "Đừng mua gì nếu chưa đủ tiền mua hai lần. Tôi luôn để sẵn khoản dự phòng 12 -18 tháng chi tiêu rồi mới thoải mái dùng phần còn lại để mua xe hay tiêu sản. Như vậy, nếu có biến cố, mình vẫn sống ổn và yên tâm tận hưởng đam mê."

Một màu sắc khác đến từ A Flying Andrew, người thẳng thắn nhìn vào mặt trái của việc dùng thẻ tín dụng. Anh nhận định: "Khi mà dùng thẻ tín dụng thì yêu cầu đầu tiên phải cần tính kỷ luật của bản thân rất là lớn, bởi vì khi mà mình không kiểm soát được thì những món nợ từ quá khứ nó sẽ ập đến và hủy diệt tình hình tài chính của các bạn…" Lời cảnh báo này làm rõ một thực tế: công cụ tài chính hiện đại có thể là trợ thủ, nhưng cũng có thể trở thành gánh nặng nếu thiếu bạn hiểu biết và không có kỷ luật cá nhân.

Nhờ "người thật, việc thật", The Money Manifest đã trở thành cầu nối hiệu quả để Gen Z tiếp cận các giải pháp tài chính một cách hiệu quả hơn. Một khán giả sau khi theo dõi chương trình chia sẻ: "Nghe các anh chị kể chuyện, mình thấy kiến thức tài chính không còn khô khan. Có nhiều điều trước giờ mình làm theo cảm tính, nay mới biết có nguyên tắc, cách làm bài bản hơn để tránh rủi ro."

Có thể thấy, thông qua những nền tảng truyền thông mới như podcast The Money Manifest, BIDV đang hỗ trợ hiệu quả, giúp Gen Z tự tin bước đi trên con đường tài chính an toàn, bền vững.