EVN giải thích việc đề xuất phạt nếu lắp điện mặt trời mái nhà không thông báo

Thông tin được đưa ra tại tọa đàm 'Vì sao phải đăng ký khi lắp điện mặt trời mái nhà?' do báo Công Thương tổ chức ngày 18-9.

Theo ông Nguyễn Quốc Dũng - trưởng ban kinh doanh Tập đoàn Điện lực Việt Nam (EVN), mặc dù việc đầu tư lắp đặt hệ thống điện mặt trời mái nhà mang lại nhiều lợi ích, song hệ thống này đòi hỏi yêu cầu kỹ thuật nghiêm ngặt trong vận hành lưới điện. 

Số người dân, doanh nghiệp chủ động thông báo đến EVN rất hạn chế

Thực tế trong kế hoạch vận hành cung ứng điện được EVN xây dựng đều dựa vào dự báo phụ tải (nhu cầu sử dụng) và kế hoạch chuẩn bị nguồn. Vì vậy nếu không nắm chắc được lượng điện mái nhà tham gia vào hệ thống, việc dự báo phụ tải sẽ thiếu chính xác.  

Đại diện EVN cũng cho hay, mặc dù từ năm 2020 đến nay, lượng công suất điện mặt trời mái nhà lắp đặt đã đạt khoảng 1.300 MW, nhưng con số được người dân, doanh nghiệp chủ động thông báo đến EVN lại rất hạn chế. 

Các số liệu mà EVN có được là từ việc tự đi khảo sát, thu thập, chứ chưa hình thành được cơ chế báo cáo, cập nhật thường xuyên nên thống kê không đồng bộ, thiếu chính xác, ảnh hưởng đến dự báo phụ tải và đảm bảo nguồn cung. 

Về lý do EVN đề xuất thêm chế tài xử phạt hành chính cho việc không đăng ký/thông báo của hộ dân khi lắp đặt điện mặt trời, ông Dũng cho hay việc đăng ký hay thông báo khi lắp đặt là việc quy định "buộc phải làm". 

Trong khi đó, có thực trạng là có những đơn vị bán lẻ điện ngoài EVN trong các khu công nghiệp có tình trạng gây khó khăn cho các đơn vị có nhu cầu lắp đặt điện mặt trời mái nhà. Vì vậy cần có cơ chế buộc các đơn vị bán điện không được có hành vi ngăn cản, tạo ra khó khăn, không được ngăn cản doanh nghiệp việc lắp đặt điện mặt trời mái nhà để tự sản, tự tiêu. 

"Đây chỉ là việc người dân cung cấp thông tin về hệ thống điện mặt trời mái nhà, chứ không phải thủ tục hành chính, không có thủ tục gì phức tạp, chỉ cần cung cấp thông tin là lắp đặt như thế này, công suất bao nhiêu. Nhưng việc cung cấp thông tin hạn chế, nên đó là lý do tập đoàn phải đưa ra đề xuất này để xử phạt", ông Dũng nói. 

Một đám mây lớn hay mưa bất chợt, điện mặt trời... làm ảnh hưởng hệ thống

Ông Nguyễn Bá Hoài - phó phòng năng lượng tái tạo của Công ty NSMO - cũng cho hay việc có đầy đủ thông tin về các hệ thống điện mặt trời mái nhà là hết sức cần thiết cho công tác vận hành. 

Thực tế vận hành, vào những ngày nắng nóng, điện mặt trời mái nhà đã góp phần hỗ trợ giảm tải cho hệ thống điện vào buổi trưa, đặc biệt tại các khu vực có phụ tải cao. Song sự gia tăng nhanh của nguồn này cũng mang đến một số thách thức kỹ thuật cần được theo dõi sát trong công tác điều độ.

Đặc điểm nổi bật của điện mặt trời mái nhà là phụ thuộc hoàn toàn vào thời tiết: khi trời nắng, công suất có thể tăng rất nhanh; nhưng chỉ cần một đám mây lớn hay mưa bất chợt, công suất lại giảm đột ngột. 

Phần lớn các hệ thống hiện nay chưa có lưu trữ, chủ yếu phát điện vào ban ngày. Trong điều kiện bình thường sẽ không gây ảnh hưởng hệ thống, nhưng vào những thời điểm đặc biệt như dịp lễ, Tết, phụ tải toàn hệ thống giảm rất thấp, lượng công suất điện mặt trời mái nhà phát ra vào buổi trưa có thể vượt nhu cầu tiêu thụ tại chỗ, từ đó có thể gây hiện tượng quá tải các đường dây cục bộ hoặc thừa nguồn.

Ngoài ra, vào chiều tối, khi điện mặt trời mái nhà ngừng phát và phụ tải sinh hoạt tăng mạnh, hệ thống cần huy động nhanh các nguồn truyền thống, tạo áp lực điều độ lớn hơn. Vì vậy, với trách nhiệm phải giữ hệ thống điện quốc gia vận hành liên tục, an toàn, cung cấp đủ điện trong mọi tình huống, đây là những biến động mà bộ phận điều độ phải bám rất sát để có kế hoạch huy động nguồn phù hợp.