EU cử lãnh đạo cấp cao sang Mỹ cùng Tổng thống Zelensky

Để tránh nguy cơ lặp lại tình huống bị động như trong cuộc gặp tại Nhà Trắng vào hồi tháng 2, Tổng thống Phần Lan Stubb, Tổng thư ký NATO Mark Rutte có thể tham dự chuyến thăm Washington cùng Tổng thống Zelensky.

Tổng thống Mỹ Donald Trump (giữa) và Tổng thống Ukraine Volodymyr Zelensky (phải) tại cuộc gặp ở Nhà Trắng, Washington, D.C., ngày 28/2/2025. Ảnh: Reuters

Theo tờ Politico ngày 17/8, theo kế hoạch, Tổng thống Phần Lan Alexander Stubb - một trong những lãnh đạo có kênh đối thoại tốt với ông Trump - sẽ cùng tham gia chuyến thăm Washington của ông Zelensky vào ngày 18/8.

Giới ngoại giao châu Âu kỳ vọng sự hiện diện của ông Stubb sẽ góp phần giảm căng thẳng, đồng thời bảo đảm châu Âu có tiếng nói trong tiến trình thảo luận về tương lai Ukraine.

Trước đó, cuộc gặp giữa ông Trump và Tổng thống Nga Vladimir Putin tại căn cứ không quân Elmendorf-Richardson (Alaska) hôm 15/8 chưa đạt được đột phá.

Ông Trump tuyên bố sẽ tiếp Tổng thống Ukraine Volodymyr Zelensky tại Nhà Trắng, đồng thời tìm cách mời cả hai nhà lãnh đạo Nga - Ukraine tham gia đối thoại ba bên hướng tới một thỏa thuận hòa bình.

Tuy nhiên, phía Moskva đến nay vẫn chưa đưa ra thông tin chính thức về khả năng Tổng thống Putin sẽ gặp trực tiếp ông Zelensky.

Theo các quan chức châu Âu, kết quả hội nghị Alaska đã làm gia tăng lo ngại, khi ông Trump dường như tiếp nhận một phần lập luận từ phía Nga.

Ông Camille Grand, cựu quan chức cấp cao NATO, nhận định: “Cuộc gặp không phải là thảm họa, nhưng rõ ràng châu Âu quan ngại về hướng đi hiện nay. Vì vậy, họ đang tìm cách tránh thêm bất kỳ kịch bản bất lợi nào trong chuyến thăm sắp tới của ông Zelensky”.

Tại Alaska, ông Trump từ bỏ cảnh báo áp đặt biện pháp trừng phạt mạnh với Nga và không còn yêu cầu ngừng bắn tức thì. Thay vào đó, ông nhấn mạnh tới một “thỏa thuận toàn diện” với ngôn từ gần gũi hơn với quan điểm Moscow. Ông cũng khuyên Kyiv nên “chấp nhận thỏa thuận”, song không nêu chi tiết.

Để tránh nguy cơ lặp lại tình huống bị động như trong cuộc gặp tại Nhà Trắng vào hồi tháng 2, khi ông Zelensky bị cả Tổng thống Trump và Phó Tổng thống JD Vance chỉ trích gay gắt, lần này các đồng minh châu Âu đã lên kế hoạch hỗ trợ chặt chẽ hơn. Ngoài Tổng thống Phần Lan Stubb, Tổng thư ký NATO Mark Rutte cũng có thể tham dự chuyến thăm Washington.

Song song đó, Tổng thống Pháp Emmanuel Macron và Thủ tướng Anh Keir Starmer dự kiến chủ trì một cuộc họp trực tuyến với nhóm “liên minh tự nguyện” - những quốc gia cam kết hỗ trợ quân sự và an ninh cho Ukraine sau xung đột.

Một số nhà quan sát đánh giá rằng dù các cuộc tham vấn giữa ông Trump và châu Âu diễn ra thường xuyên hơn so với giai đoạn đầu nhiệm kỳ, ảnh hưởng của châu Âu đối với quyết định cuối cùng của nhà lãnh đạo Mỹ vẫn hạn chế.

Ông Giuseppe Spatafora, cựu quan chức NATO, nhận định châu Âu muốn gia tăng ảnh hưởng trong tiến trình đàm phán, bởi họ hiểu rằng ông Trump có xu hướng theo đuổi cách tiếp cận riêng và không muốn để mọi sáng kiến nghiêng hẳn về phía Nga.

Kể từ đầu năm, lập trường của ông Trump về cuộc chiến Ukraine thay đổi thất thường. Có thời điểm, ông chỉ trích Kyiv và cho rằng Ukraine phải chịu trách nhiệm về xung đột; song trước thềm hội nghị Alaska, ông lại phát biểu cứng rắn hơn với Nga.

Giới chức Mỹ và châu Âu bày tỏ lo ngại rằng trong quá trình tìm kiếm một kết quả ngoại giao, ông Trump có thể chấp nhận một thỏa thuận bất lợi cho Ukraine, đặc biệt liên quan đến vấn đề lãnh thổ - điều mà Kyiv và các đồng minh châu Âu coi là giới hạn không thể vượt qua.