EU âm thầm loại Hungary, Slovakia khỏi dự án 'tường chặn UAV'

Liên minh châu Âu (EU) đang đẩy mạnh thảo luận xây dựng dự án "tường chặn UAV" dọc biên giới phía đông sau loạt cáo buộc máy bay không người lái Nga xâm nhập không phận các nước Ba Lan, Romania và Estonia. Khối sẽ tổ chức hội nghị trực tuyến cấp cao về dự án này vào ngày 26/9, do Ủy viên Quốc phòng EU Andrius Kubilius chủ trì.

Tuy nhiên, hai thành viên sườn đông EU gần vùng chiến sự là Hungary và Slovakia đã bị loại khỏi kế hoạch ban đầu, người phát ngôn Ủy ban châu Âu Thomas Regnier ngày 22/9 xác nhận. Có 7 nước thành viên EU tham gia cuộc họp này gồm Estonia, Latvia, Litva, Phần Lan, Ba Lan, Romania, Bulgaria và khối cũng mời thêm Ukraine.

Ông Regnier nói mục tiêu cuộc họp là đánh giá năng lực và nhu cầu của các nước tham dự để xác định bước đi tiếp theo, "đảm bảo phối hợp chặt chẽ với Ukraine và các thành viên khác" trong dự án. Ông cũng để ngỏ khả năng mở rộng khuôn khổ dự án trong tương lai.

Hungary và Slovakia thời gian qua nhiều lần bị các thành viên còn lại của EU chỉ trích vì không có lập trường cứng rắn với Nga. Hai nước này cũng đã công khai phản đối các chính sách trừng phạt của khối nhắm vào Moskva.

Ngoại trưởng Litva Kestutis Budrys cho rằng Ukraine cần được mời tham gia đầy đủ vào dự án vì nước này có kinh nghiệm và năng lực chống UAV sau hơn ba năm chiến sự với Nga. Ông nhấn mạnh châu Âu đang có nhiều lỗ hổng lớn về phòng thủ, thiếu hệ thống phát hiện, theo dõi và tiêu diệt UAV hiệu quả.

"Ukraine đang đối phó UAV hàng đêm và đã xây dựng hệ thống tích hợp. Chúng ta cần hợp tác với Ukraine để phát huy hiệu quả trong xây dựng tuyến phòng thủ ngăn UAV", ông Budrys nói.

Ngoại trưởng Litva kêu gọi EU đưa ra tín hiệu rõ ràng hơn với Nga rằng mọi hành động leo thang sẽ dẫn đến phản ứng mạnh mẽ hơn của khối.

Trước đó, Ngoại trưởng Ba Lan Radoslaw Sikorski cũng cảnh báo tại phiên họp của Hội đồng Bảo an Liên Hợp Quốc rằng Nga "không thể phàn nàn nếu máy bay hay tên lửa của họ bị bắn hạ" khi xâm nhập không phận NATO. Nga bác bỏ các cáo buộc cho rằng UAV của họ xâm phạm không phận các nước thành viên EU.

Chủ tịch Ủy ban châu Âu Ursula von der Leyen trong thông điệp liên minh hồi đầu tháng 9 đã cam kết ủng hộ sáng kiến "tường chặn UAV" của các nước gần biên giới Nga.

Bà nhấn mạnh EU cần đáp lại lời kêu gọi từ các nước Baltic và củng cố năng lực phòng thủ ở sườn đông. Bà dự kiến công bố phương án tài chính cho dự án này trong cuộc họp không chính thức của các lãnh đạo EU tại Đan Mạch ngày 1/10.

EU từng từ chối đề xuất chi ngân sách 14 triệu USD cho sáng kiến phòng thủ UAV của Litva và Estonia. Tuy nhiên, bối cảnh an ninh sau những vụ UAV xâm nhập không phận ba nước EU đã khiến kế hoạch này được khẩn trương xem xét lại. Các nước thành viên sáng kiến có thể chịu trách nhiệm thực thi, còn Ủy ban châu Âu đóng vai trò điều phối và hỗ trợ kỹ thuật.

Thanh Danh (Theo Kyiv Independent, Politico, Reuters)