EQ là yếu tố cốt lõi để trẻ thành công và hạnh phúc, bố mẹ có thể hỗ trợ con trở thành người biết yêu thương và làm chủ bản thân

Bố mẹ nên làm gì ở từng giai đoạn phát triển của con để nuôi dưỡng EQ một cách toàn diện và bài bản.

Trong xã hội hiện đại, EQ (trí tuệ cảm xúc) được xem là yếu tố cốt lõi để trẻ thành công và hạnh phúc lâu dài , đôi khi còn quan trọng hơn cả IQ. Một đứa trẻ EQ cao sẽ biết cách nhận diện cảm xúc , kiểm soát bản thân , thấu hiểu người khác , giải quyết mâu thuẫn và giao tiếp hiệu quả .

Cùng đi sâu hơn để hiểu rõ EQ là gì, vì sao lại quan trọng với trẻ, và bố mẹ nên làm gì ở từng giai đoạn phát triển của con để nuôi dưỡng EQ một cách toàn diện và bài bản.

EQ là gì?

EQ (Emotional Quotient – trí tuệ cảm xúc) là khả năng nhận diện, hiểu và quản lý cảm xúc của bản thân cũng như của người khác, bao gồm:

Tự nhận biết cảm xúc

Kiểm soát cảm xúc

Tự thúc đẩy bản thân

Đồng cảm với người khác

Kỹ năng xã hội và giao tiếp

Vì sao EQ quan trọng đối với trẻ?

Trẻ có EQ cao sẽ biết tự điều chỉnh cảm xúc (thay vì cáu gắt, bướng bỉnh vô cớ).

Giao tiếp tốt, biết lắng nghe, biết chia sẻ – đây là nền tảng để thành công trong học tập và các mối quan hệ sau này.

Tự tin hơn, dễ thích nghi với môi trường mới, như đi học mẫu giáo, tiểu học...

Ít gặp vấn đề tâm lý về sau như lo âu, stress, hành vi chống đối...

Cách bố mẹ có thể hỗ trợ con phát triển EQ toàn diện

1. Tự nhận biết cảm xúc

Trẻ nhỏ thường chỉ biết “khóc” khi khó chịu, “la hét” khi giận dữ – vì các em chưa biết gọi tên cảm xúc.

Việc bố mẹ nên làm:

Dạy con nhận diện cảm xúc qua gương mặt, màu sắc, sách tranh, game đơn giản.

Gọi tên cảm xúc cho con: “À, con đang thất vọng vì mẹ chưa cho chơi tiếp, đúng không?”

Hiệu quả: Trẻ hiểu mình đang cảm thấy gì, không bị “ngợp” bởi cảm xúc tiêu cực.

2. Tự kiểm soát cảm xúc

Đây là khả năng "ngắt" phản ứng tiêu cực. Trẻ EQ cao không dễ bùng nổ, biết dừng lại trước khi đánh bạn, hét lên hoặc ăn vạ.

Bố mẹ giúp con bằng cách:

Hướng dẫn kỹ thuật “thở bụng”, “ngồi yên 5 giây” khi con giận.

Dạy con nói: “Con đang giận lắm, con cần yên tĩnh một chút.”

Khi con kiểm soát được bản thân, con sẽ ít bị “phán xét là hư” và dễ kết nối với mọi người.

3. Tự tạo động lực

Là khả năng vượt qua thất bại, kiên trì theo đuổi mục tiêu – điều này rất cần cho thành công lâu dài.

Cách bố mẹ rèn luyện:

Thay vì “khen thông minh”, hãy khen nỗ lực: “Con kiên trì thật đó, làm mãi mới xếp được tòa tháp này.”

Cho con trải nghiệm khó khăn nhỏ: mất đồ chơi, chơi thua… nhưng không vội dỗ dành hay làm hộ.

Trẻ học được rằng cảm xúc tiêu cực là nhất thời, điều quan trọng là hành động tiếp theo.

4. Thấu cảm – đồng cảm

Là khả năng đặt mình vào vị trí người khác, hiểu cảm xúc của họ và cư xử phù hợp – nền tảng cho lòng trắc ẩn.

Hướng dẫn từ sớm:

Khi trẻ làm bạn buồn, hãy hỏi: “Nếu con là bạn, con thấy sao?”

Đọc sách, kể chuyện rồi phân tích tâm trạng nhân vật: “Vì sao bạn cáo lại lặng lẽ bỏ đi?”

Trẻ biết quan tâm người khác, không ích kỷ, không gây tổn thương cho bạn.

5. Giao tiếp và xử lý mối quan hệ

Là khả năng hợp tác, đàm phán, làm bạn, xin lỗi, thỏa hiệp – cực kỳ quan trọng khi đi học và lớn lên.

Rèn bằng cách:

Tạo cơ hội cho con chơi nhóm, va chạm thật.

Khi con tranh đồ chơi, thay vì mắng, hãy hướng dẫn: “Con có thể hỏi bạn mượn như thế nào?”

Trẻ học cách không dùng cảm xúc để điều khiển mối quan hệ (như khóc lóc, dọa dẫm), mà dùng lời nói, hành vi tích cực.

Phát triển EQ là một quá trình lâu dài, bắt đầu từ những tương tác nhỏ hằng ngày