Elon Musk ra mắt nền tảng bách khoa toàn thư thách thức Wikipedia

Sản phẩm mới của công ty xAI – do chính Musk sáng lập – được xem là nỗ lực trực tiếp nhằm thách thức Wikipedia, nhưng với triết lý khác biệt: để máy móc tự tạo, kiểm duyệt và phát triển kho tri thức toàn cầu.

Tỷ phú Elon Musk vừa chính thức công bố Grokipedia, nền tảng bách khoa toàn thư trực tuyến được vận hành hoàn toàn bằng trí tuệ nhân tạo (AI). Sản phẩm mới của công ty xAI – do chính Musk sáng lập – được xem là nỗ lực trực tiếp nhằm thách thức Wikipedia, nhưng với triết lý khác biệt: để máy móc tự tạo, kiểm duyệt và phát triển kho tri thức toàn cầu.

Theo The Guardian, Grokipedia có khoảng 900.000 bài viết ngay trong giai đoạn đầu tiên, ít hơn nhiều so với hơn 7 triệu bài viết tiếng Anh của Wikipedia. Tuy nhiên, Musk khẳng định quy mô không phải mục tiêu trước mắt. Điều quan trọng, theo ông, là Grokipedia sẽ “trả lại sự thật cho tri thức trực tuyến” — khi mọi bài viết đều được tạo ra và đánh giá bởi hệ thống AI Grok, thay vì do con người chỉnh sửa như mô hình truyền thống.

Trong thông điệp đăng trên nền tảng X (trước đây là Twitter), Musk cho rằng Wikipedia “mang nặng định kiến chính trị” và “thiếu trung lập”. Ông tuyên bố Grokipedia sẽ là “nguồn dữ liệu khách quan, không bị thao túng bởi phe phái hay ý thức hệ”, đồng thời là bước đi quan trọng trong mục tiêu dài hạn: giúp AI “hiểu thế giới và con người một cách chính xác hơn”. Nói cách khác, Musk muốn biến Grokipedia thành “trí nhớ tập thể của máy móc”, nơi AI tự học và tự ghi chép về thế giới mà không cần con người biên tập.

Giao diện của Grokipedia được thiết kế tối giản, chỉ gồm một thanh tìm kiếm và các bài viết hiển thị trực tiếp, giống công cụ hỏi đáp hơn là bách khoa thư truyền thống. Tuy nhiên, ngay trong ngày đầu ra mắt, trang web đã gặp tình trạng quá tải truy cập, nhiều người dùng không thể đăng nhập hoặc truy cập kết quả tìm kiếm. Một số chuyên gia công nghệ nhận xét nền tảng này còn sơ khai, thiếu hệ thống trích dẫn nguồn và công cụ xác minh chéo – yếu tố quan trọng để bảo đảm độ tin cậy của tri thức.

Phản ứng từ phía Wikipedia cũng đến rất nhanh. Đại diện Wikimedia Foundation tuyên bố rằng “tri thức phải là kết quả của cộng đồng, không phải của một mô hình AI tự kiểm soát”, đồng thời nhấn mạnh tính minh bạch và phi lợi nhuận vẫn là nguyên tắc cốt lõi của họ. Một số nhà nghiên cứu truyền thông còn cảnh báo rằng việc AI tự tạo và duyệt nội dung có thể dẫn đến “vòng lặp sai lệch”, khi mô hình lấy dữ liệu từ chính nó, khiến thông tin dần bị bóp méo theo thời gian.

Theo The Guardian, nhiều bài viết trên Grokipedia bị phát hiện gần như sao chép nguyên văn từ Wikipedia hoặc các nguồn mở khác, dù được “tái tạo” bởi Grok. Một số nội dung còn bị nhận xét là mang thiên hướng chính trị cánh hữu, trùng khớp với quan điểm mà Musk thường thể hiện trên mạng xã hội.

Dẫu vậy, vẫn có không ít người ủng hộ dự án này, coi đây là “bước tiến tất yếu” khi AI không chỉ học từ con người, mà còn bắt đầu tạo ra tri thức riêng của mình. Không thể phủ nhận đây là bước đi táo bạo mở ra một giai đoạn mới – nơi ranh giới giữa tri thức nhân loại và tri thức nhân tạo bắt đầu mờ dần.

Theo: The Guadian