Elon Musk cần một 'Tim Cook' cho Tesla

Nhiều người tin rằng Tesla đang bước vào giai đoạn cần ổn định, tinh chỉnh để tối ưu hiệu quả vận hành và cần một vị CEO theo kiểu Tim Cook.

Một bức thư ngỏ đang lan truyền trên mạng, được cho là đến từ một nhóm nhân viên Tesla không hài lòng với CEO Elon Musk. Họ kêu gọi ông rút khỏi vị trí điều hành để công ty có thể tập trung trở lại vào mục tiêu ban đầu: bán thật nhiều xe điện. Họ cho rằng việc Musk sa đà vào chính trị và các trò đùa xoay quanh đồng tiền số DOGE đã làm tổn hại nghiêm trọng đến hình ảnh thương hiệu Tesla.

Ngay cả khi bức thư này là giả mạo, nó vẫn đặt ra một câu hỏi đáng suy ngẫm: Tại sao CEO của công ty ô tô giá trị nhất thế giới lại “lạc hướng” trong lúc thị trường xe điện bước vào giai đoạn cạnh tranh sống còn?

Có thể câu trả lời rất đơn giản: Elon Musk đã chán việc làm xe.

Suốt hơn một thập kỷ, Musk dồn toàn lực để kéo Tesla thoát khỏi bờ vực phá sản và biến nó thành biểu tượng của ngành công nghiệp xe điện phương Tây. Những năm tháng ấy tràn ngập đổi mới, cường độ làm việc khắc nghiệt và không ít đêm trắng.

Nhưng hiện tại, sản xuất xe điện đã không còn là bài toán chưa có lời giải. Tesla sở hữu các nhà máy khổng lồ trên toàn cầu, vận hành dây chuyền cho ra hàng trăm ngàn chiếc xe mỗi năm.

Giai đoạn tiếp theo không còn là sáng tạo đột phá, mà là tinh chỉnh, tối ưu và mở rộng quy mô. Và, dĩ nhiên, là thuyết phục người tiêu dùng tiếp tục mua xe.

Vấn đề là: đó không phải “gu” của Elon Musk . Ông yêu thích việc phát minh hơn là hoàn thiện sản phẩm. Một bài viết trên The Information từng tiết lộ lý do Musk từ chối kế hoạch phát triển mẫu xe điện giá rẻ theo đề xuất của các cộng sự, để chuyển sang tập trung vào AI, xe tự hành và robot.

Một người am hiểu nội tình nói thẳng: “Tôi nghĩ Elon chẳng hứng thú gì với việc làm một chiếc xe kiểu Volkswagen Golf cả. Nó không đủ khiến ông ấy thức dậy hào hứng mỗi sáng. Ông ấy chỉ nói: ‘Để người khác làm đi'".

Nếu Elon rút lui, Tesla cần một CEO kiểu... Tim Cook

Câu hỏi là: Ai sẽ là “người khác” đó? Và Tesla sẽ đi về đâu nếu Musk thực sự lui vào hậu trường?

Nếu Musk từ chức CEO, Tesla sẽ cần một người giống Tim Cook – người đã tiếp quản Apple sau khi Steve Jobs qua đời năm 2011. Khi đó, nhiều chuyên gia dự đoán Apple sẽ lao dốc không phanh vì mất đi “bộ não sáng tạo”.

Jobs và Musk có nhiều điểm chung: cả hai đều là những nhà sáng lập thiên tài, nổi tiếng với tầm nhìn chiến lược và cũng không kém phần khắc nghiệt trong quản trị con người. Giống như Musk, Jobs từng kéo Apple khỏi miệng vực phá sản.

Tim Cook không tạo ra iPhone, nhưng ông biến iPhone thành một đế chế. Ông tinh chỉnh sản phẩm đến từng chi tiết nhỏ, tự thiết kế chip, thay thế hàng trăm nhà cung ứng, và xây dựng nên chuỗi cung ứng bền vững nhất thế giới – tất cả trong bối cảnh đại dịch và bất ổn địa chính trị toàn cầu.

Khi Apple trở thành công ty đầu tiên vượt mốc 1.000 tỷ USD năm 2018, chuyên gia công nghệ Tony Fadell – người từng giúp Jobs phát triển iPod – không ca ngợi quá khứ, mà tán dương Cook:
“Tim và đội ngũ của ông ấy đã làm rất tốt khi tiếp tục hiện thực hóa tầm nhìn của Steve, đồng thời đưa hiệu suất vận hành và tính bền vững lên tầm cao chưa từng có trong ngành hàng điện tử tiêu dùng".

Giờ đây, Apple có giá trị hơn 3.200 tỷ USD – tức tăng gần 3.000 tỷ USD dưới thời Tim Cook – chỉ nhờ liên tục cải tiến một sản phẩm đã có (iPhone), làm cho nó ngày càng rẻ, tốt, bền, và sinh lời.

Tesla: Một “Apple 2011” phiên bản xe điện?

Có thể Tesla đang ở chính thời khắc đó. Musk không gặp vấn đề về sức khoẻ như Tim Cook – nhưng đam mê của ông với ngành sản xuất ô tô dường như đã cạn.

Nhiều nhà đầu tư Tesla vẫn tin rằng không thể có Tesla nếu thiếu Musk. Nhưng hoàn toàn có thể xảy ra một kịch bản như Apple: Musk lùi lại phía sau, tập trung vào các dự án tương lai như robot Optimus, còn vai trò CEO được trao cho một người chuyên về vận hành, mở rộng và tối ưu hóa hệ thống sản xuất xe điện đã “thành hình”.

Viễn cảnh đó thậm chí còn giúp giảm thiểu các tác động tiêu cực từ các phát ngôn và hoạt động chính trị gây tranh cãi của Musk.

Ứng viên tiềm năng cho vị trí CEO của Tesla?

Phóng viên Grace Kay của Business Insider – chuyên theo dõi sát Tesla – gợi ý một cái tên: Omead Afshar , một lãnh đạo thầm lặng nhưng hiệu quả, từng điều hành một nhà máy sản xuất quan trọng của Tesla và hiện là cố vấn thân cận của Musk.

Nghe có vẻ quen thuộc? Cook cũng từng là người âm thầm vận hành guồng máy Apple trước khi trở thành CEO.

Nguồn: BI