Được 'ông trùm' đất hiếm tặng túi hoa quả, mở ra thấy 500 triệu

Cựu Tổng cục trưởng Tổng cục Địa chất và Khoáng sản khai được Chủ tịch Công ty đất hiếm Thái Dương tặng quà sinh nhật là một "túi hoa quả", khi về mở ra thấy bên trong có 500 triệu đồng.

Chiều 12.5, TAND TP.Hà Nội tiếp tục xét xử 27 bị cáo trong vụ án sai phạm về khai thác đất hiếm, xảy ra tại Công ty CP Tập đoàn Thái Dương (gọi tắt là Công ty Thái Dương). Hội đồng xét xử thẩm vấn đối với nhóm bị cáo thuộc Bộ TN-MT.

Theo cáo buộc, dù hồ sơ của Công ty Thái Dương "thiếu thốn đủ bề", nhưng khi thẩm định, ông Nguyễn Văn Thuấn, Tổng cục trưởng Tổng cục Địa chất và Khoáng sản (Bộ TN-MT) và một số cán bộ thuộc đơn vị này vẫn nhận xét là "đủ điều kiện". Từ căn cứ này, ông Nguyễn Linh Ngọc, với tư cách Thứ trưởng Bộ TN-MT, ký cấp giấy phép khai thác khoáng sản cho Công ty Thái Dương.

Chủ tịch Công ty Thái Dương Đoàn Văn Huấn sau đó chỉ đạo nhân viên tổ chức khai thác hàng ngàn tấn quặng đất hiếm và quặng sắt, với tổng giá trị hơn 864 tỉ đồng, trong đó đã tiêu thụ số quặng trị giá hơn 763 tỉ đồng.

"Chủ quan nên không xem kỹ hồ sơ"

Khai tại tòa, ông Nguyễn Văn Thuấn cho biết, năm 2013, Công ty Thái Dương nộp hồ sơ cấp phép khai thác mỏ đất hiếm đến Tổng cục Địa chất và Khoáng sản, dựa trên bộ hồ sơ đã từng nộp trước đó vào năm 2011.

Lẽ ra, hồ sơ của doanh nghiệp phải được thẩm định lại, xem xét tất cả, "nhưng vì lúc đó anh em trình lên, thấy đầy đủ theo quy định nên bị cáo không kiểm tra, đọc dự thảo giấy phép thì ký tờ trình luôn", ông Thuấn khai.

Phân trần về sai phạm của bản thân, cựu Tổng cục trưởng đưa ra hai lý do. Năm 2012, ông Thuấn làm việc với một công ty ở Nhật Bản đang muốn hợp tác với Công ty Thái Dương về khai thác đất hiếm. Doanh nghiệp nước ngoài bày tỏ băn khoăn khi thấy trữ lượng dự kiến của mỏ Yên Phú ít, không đủ để xây dựng nhà máy. 

Thấy vây, ông Thuấn thông tin về một mỏ khác mới phát hiện, công ty có thể xin phép thăm dò, khai thác. "Bị cáo rất hi vọng có một hợp tác như thế, nói sẽ tạo điều kiện trên cơ sở đúng quy định pháp luật. Cũng vì tâm lý này mà chủ quan, không xem kỹ hồ sơ", bị cáo Thuấn trình bày.

Lý do tiếp theo, ông Thuấn nói giai đoạn này mình là người đề xuất chính sách thu tiền cấp quyền khai thác khoáng sản. Quá trình xây dựng dự thảo nghị định gặp phải "sự phản đối quyết liệt từ các nhóm lợi ích", vì mỏ nào trữ lượng ít thì phải nộp vài tỉ, trữ lượng lớn lên tới cả ngàn tỉ đồng.

Trước tình thế trên, ông Thuấn "rất bi quan" bởi đã quá hạn 2 năm mà dự thảo chưa thể thông qua, trong khi chỉ còn 2 năm nữa là nghỉ hưu. Nếu chính sách đổ bể, khả năng ông đối mặt với trách nhiệm hình sự là rất lớn, vì ngân sách đã bỏ ra nhiều tỉ đồng để nghiên cứu. "Bị cáo hoàn toàn hoang mang, lo sợ, chểnh mảng một số công việc, trong đó có cấp phép khai thác", ông Thuấn khai.

Doanh nghiệp tặng quà 500 triệu, gọi lại nhưng không bắt máy

Tiếp tục thẩm vấn với cựu Tổng cục trưởng Tổng cục Địa chất và Khoáng sản, chủ tọa hỏi có quen biết cá nhân nào ở Công ty Thái Dương ngoài Chủ tịch Đoàn Văn Huấn không? Ông Thuấn khai chỉ biết duy nhất ông Huấn, khi tham gia họp hội đồng khoáng sản, thăm dò… để xem xét cấp phép đối với mỏ đất hiếm Yên Phú.

"Bị cáo Huấn có gặp gỡ, nhờ vả gì để được cấp giấy phép không?", chủ tọa hỏi. Ông Thuấn lập tức khẳng định "hoàn toàn không", vì bị cáo luôn làm việc theo quy định.

"Đến giờ, bị cáo có thừa nhận mình sai?", chủ tọa tiếp tục hỏi. Ông Thuấn thừa nhận "chắc chắn là sai", khi cơ quan điều tra cho xem lại hồ sơ, "chính bị cáo cũng giật mình".

"Vậy sai ở đâu?", chủ tọa truy vấn. Ông Thuấn nói hồ sơ chưa đủ điều kiện theo quy định, lẽ ra phải có giấy phép đầu tư, chứng thư kiểm toán…

"Tóm lại là thiếu nhiều loại giấy tờ kèm theo hồ sơ đúng không?", chủ tọa chốt vấn đề. Cựu tổng cục trưởng gật đầu, nói: "thiếu một số thôi ạ, khoảng 5 - 6 cái".

Theo kết luận điều tra, sau khi Công ty Thái Dương được cấp giấy phép, vào khoảng tháng 7.2013, văn phòng tổ chức sinh nhật cho ông Thuấn. Ông Huấn có đến tham dự, chúc mừng bằng một bó hoa và một túi hoa quả.

Khi về, ông Thuấn mở túi hoa quả ra thì thấy bên trong có phong bì 500 triệu đồng. "Bị cáo giật mình, gọi lại cho anh Huấn nhưng không nhấc máy", cựu Tổng cục trưởng kể.

Sau này làm việc cơ quan điều tra, ông Thuấn cho biết đã "khai ngay" và nộp lại toàn bộ số tiền nêu trên.