Được giao đất trái thẩm quyền trước 1/7/2014, xây nhà sau có bị xử phạt?

Trước năm 2014, nhiều hộ dân được thôn, xã giao đất ở trái thẩm quyền và chỉ xây dựng nhà sau đó. Vậy việc xây nhà trên phần đất này có bị coi là vi phạm và bị xử phạt hành chính không?

Trước năm 2014, nhiều hộ dân tại một số địa phương được thôn, xã giao đất ở trái thẩm quyền. Sau đó, các hộ này mới tiến hành xây dựng nhà trên phần đất đã được giao. Vấn đề đặt ra là: Hành vi này có bị coi là vi phạm và bị xử phạt hành chính hay không? Trường hợp đất chưa xây dựng thì có được cấp Giấy chứng nhận quyền sử dụng đất (sổ đỏ) hay không?

Ông Nguyễn Văn Th., hiện công tác tại Phòng Kinh tế của một phường, đã có phản ánh gửi đến cơ quan chức năng về một số vướng mắc thực tế trong quá trình xử lý các trường hợp liên quan đến đất ở có nguồn gốc từ việc giao, bán trái thẩm quyền trước thời điểm 1/7/2014.

Theo ông Th., tại địa phương hiện có nhiều trường hợp đất ở được thôn, xã giao hoặc bán trái thẩm quyền cho hộ gia đình, cá nhân trước ngày 1/7/2014, nhưng người dân chỉ bắt đầu xây dựng nhà sau thời điểm này. Ngoài ra, cũng xuất hiện một số trường hợp tương tự nhưng đến nay khu đất vẫn chưa được xây dựng, vẫn là đất trống.

Trước thực tế nhiều hộ dân được thôn, xã giao đất ở trái thẩm quyền trước ngày 1/7/2014 nhưng chỉ xây dựng nhà sau thời điểm này, ông Nguyễn Văn Th. – công tác tại Phòng Kinh tế một phường – bày tỏ băn khoăn: Liệu hành vi xây dựng trên phần đất đó có bị coi là vi phạm và bị xử phạt hành chính hay không?

Đồng thời, với những trường hợp đất được giao trái thẩm quyền trước 1/7/2014 nhưng hiện vẫn là đất trống, chưa xây dựng nhà ở, thì có được xem xét cấp Giấy chứng nhận quyền sử dụng đất theo hạn mức đất ở?

Theo Nghị định số 151/2025/NĐ-CP, trường hợp người sử dụng đất không có giấy tờ theo Điều 137 Luật Đất đai, việc xác định thời điểm sử dụng đất ổn định có thể căn cứ vào một số loại giấy tờ, trong đó bao gồm cả giấy tờ giao hoặc bán đất trái thẩm quyền.

Dựa vào quy định này, ông Th. đặt vấn đề: Việc có giấy giao hoặc bán đất trái thẩm quyền, dù hiện trạng chưa xây dựng nhà, có được hiểu là đã sử dụng đất với mục đích ở từ thời điểm được giao và đủ điều kiện cấp sổ đỏ hay không?

Trả lời các thắc mắc nêu trên, Bộ Nông nghiệp và Môi trường khẳng định: Việc giao đất trái thẩm quyền là hành vi vi phạm của cơ quan nhà nước chứ không phải của người dân, do đó người sử dụng đất không bị xử phạt hành chính trong trường hợp này.

Đồng thời, việc người dân xây dựng nhà ở sau ngày 1/7/2014 trên phần đất đã được giao trái thẩm quyền trước thời điểm này không bị coi là hành vi sử dụng đất sai mục đích.

Bộ Nông nghiệp và Môi trường dẫn chiếu khoản 3 Điều 140 của Luật Đất đai, quy định về việc cấp Giấy chứng nhận quyền sử dụng đất cho trường hợp được giao đất không đúng thẩm quyền trước ngày 1/7/2014.

Căn cứ khoản 3 Điều 140 Luật Đất đai, người dân có thể được cấp Giấy chứng nhận quyền sử dụng đất với mục đích đất ở nếu đủ hai điều kiện: Sử dụng đất ổn định; Hiện trạng có nhà ở hoặc công trình phục vụ đời sống tại thời điểm xét cấp sổ.

Như vậy, với những trường hợp đất được giao trái thẩm quyền trước 1/7/2014 nhưng đến nay vẫn là đất trống, chưa xây dựng nhà, thì chưa đủ điều kiện để được cấp sổ đỏ với mục đích sử dụng là đất ở.

Liên quan đến quy định tại Nghị định số 151/2025/NĐ-CP, Bộ Nông nghiệp và Môi trường lưu ý: Việc có giấy giao hoặc bán đất trái thẩm quyền chỉ là một trong các căn cứ để xác định thời điểm sử dụng đất ổn định, không đồng nghĩa với việc xác lập mục đích sử dụng là đất ở, nếu hiện trạng thửa đất chưa có nhà ở.

Bộ cũng đề nghị chính quyền địa phương khi xử lý các trường hợp này cần tuân thủ đúng quy định pháp luật về đất đai, tránh vận dụng tùy tiện, đồng thời đảm bảo quyền lợi hợp pháp, chính đáng của người dân.