Đừng 'tiếp tay' cho hàng nhập giá rẻ

Thông qua kênh thương mại điện tử xuyên biên giới, không ít mặt hàng giá trị thấp kèm chất lượng "phập phồng", không phải đóng thuế, cứ vậy tràn vào từng ngóc ngách nhiều gia đình Việt.

Điều này không chỉ khiến nhiều cửa hàng kinh doanh online điêu đứng mà còn tác động lớn đến hệ thống bán lẻ truyền thống, vốn phải gánh chi phí vận hành cao hơn và chịu sự giám sát chặt chẽ về thuế, hóa đơn... Chỉ riêng ngành thời trang, từ đầu năm đến nay chứng kiến hàng loạt thương hiệu tuyên bố đóng cửa, ngừng kinh doanh.

Những cuộc chia tay cay đắng của thương hiệu Việt

Sau gần bảy năm phát triển các dòng sản phẩm cho cả nam và nữ, doanh nghiệp Maison Long vừa phải nói lời chia tay với mảng thời trang thường ngày cho nữ.

"Đây không phải là một quyết định dễ dàng, nhưng là bước đi đúng đắn để thương hiệu có thể đi đường dài một cách vững vàng và trọn vẹn hơn", anh Nguyễn Trần Đức Long - nhà sáng lập thương hiệu - nói. Anh cho biết, sau hành trình dài vận hành, đơn vị nhận ra nguồn lực vẫn còn hạn chế, từ tài chính đến nhân sự.

Tương tự, Hnoss - thương hiệu thời trang nữ có tuổi đời 16 năm - cũng vừa thông báo ngừng hoạt động, từng bước rút sản phẩm khỏi các kênh bán hàng trực tiếp, mạng xã hội và cả nền tảng thương mại điện tử.

Là nhà sáng lập, chị Cổ Huệ Anh chia sẻ: "đây từng là giấc mơ đầu tiên, nơi những ngày tháng tuổi trẻ được gói ghém trong từng thiết kế, từng bộ sưu tập, từng đêm thức trắng vì những chiến dịch mới. Đây cũng là nơi từng chứa nhiều kỷ niệm, mồ hôi và tiếng cười của nhiều nhân sự".

Cánh cửa cũng đã khép lại với các sản phẩm thời trang thường ngày ở thương hiệu Edini, sau 12 năm theo đuổi dòng sản phẩm chạy theo xu hướng.

Theo nhà sáng lập Quyên Nguyễn, đây là bước đi cần thiết vì không thể tiếp tục cạnh tranh trong cuộc đua bào mòn lợi nhuận, đặc biệt với sức ép trên các sàn thương mại điện tử. 

Trong vòng xoáy giá rẻ, đơn vị không thể đánh đổi chất lượng để cạnh tranh, theo đuổi cuộc đua chóng vánh, tham gia vào những chiêu trò bán hàng.

Gắn bó nhiều năm với hoạt động kinh doanh trên sàn thương mại điện tử, chị K.Thanh (TP.HCM) thừa nhận ngay cả việc nhập hàng từ Trung Quốc về bán lại cũng không còn hiệu quả như trước, bởi các cửa hàng nội địa thua xa tiểu thương Trung Quốc ngay từ giá gốc cho đến phí vận chuyển.

Chưa kể, nhà bán trong nước còn chịu nhiều áp lực về thuế cho cơ quan nhà nước, nhiều loại phí cho sàn thương mại điện tử, chi phí vận hành..., trong khi các tiểu thương online từ nước ngoài lại hưởng nhiều ưu đãi.

"Nếu không có chính sách hỗ trợ cụ thể và quyết liệt, dân buôn nhỏ lẻ như tôi có khi phải dẹp tiệm", chị K. nói.

Rộng cửa hàng ngoại, bóp nghẹt hàng nội

"Việt Nam đang tập trung phát triển kinh tế tư nhân, trong đó doanh nghiệp trong nước đáng lẽ phải được hưởng lợi thế sân nhà, nhưng thực tế lại đang bị thiệt thòi do chính sách hiện hành", PGS.TS Nguyễn Hữu Huân - giảng viên cấp cao Đại học Kinh tế TP.HCM - nói và cho rằng nếu miễn thuế nhập khẩu cho hàng nhập giá trị nhỏ, doanh nghiệp Việt sẽ khó cạnh tranh, đặc biệt là với hàng nhập từ Trung Quốc, chưa kể chuyện cạnh tranh không công bằng.

Hơn nữa để ứng phó với thuế đối ứng của Mỹ, thời gian gần đây Trung Quốc đẩy mạnh đa dạng hóa thị trường, tập trung đẩy sản phẩm giá rẻ sang các nước, trong đó có Việt Nam. Với quy mô sản xuất lớn, dây chuyền hiện đại, giúp tiết giảm chi phí, hàng Trung Quốc có nhiều ưu thế về đa dạng, giá rẻ. 

Trong khi đó, phần lớn doanh nghiệp Việt quy mô vừa và nhỏ, nguồn lực tài chính hạn chế, khó sản xuất số lượng lớn để giảm giá thành.

Theo thạc sĩ Huỳnh Hồ Đại Nghĩa - giảng viên chính sách công tại Trường đại học Kinh tế - Tài chính TP.HCM, chính sách miễn thuế nhập khẩu đối với các đơn hàng có giá trị dưới 1 triệu đồng là không công bằng với hàng sản xuất trong nước, tác động tiêu cực đến doanh nghiệp trong nước. 

Bởi các doanh nghiệp nội địa vẫn phải tuân thủ đầy đủ nghĩa vụ thuế, hàng nhập khẩu giá trị thấp lại được miễn thuế và tạo lợi thế về giá.

"Nếu người tiêu dùng ưu tiên mua hàng nhập khẩu giá rẻ sẽ làm giảm doanh số của các doanh nghiệp trong nước, ảnh hưởng đến khả năng đầu tư, mở rộng sản xuất và tạo việc làm", ông Nghĩa khuyến cáo.

Ông cho rằng việc miễn thuế như đề xuất sẽ dẫn đến thất thu ngân sách và gian lận thương mại. Trên thực tế, không ít trường hợp lợi dụng chính sách miễn thuế bằng cách chia nhỏ đơn hàng để né thuế.

Đặc biệt một số đầu mối kinh doanh có thể núp bóng người tiêu dùng cá nhân để nhập hàng với mục đích thương mại mà không thực hiện đầy đủ nghĩa vụ thuế. Như vậy, khi hàng trong nước phải gánh nhiều loại thuế và chi phí, hàng nhập khẩu giá trị thấp được miễn thuế, rõ ràng môi trường cạnh tranh sẽ bị méo mó. 

Điều này đặc biệt đáng lo với những ngành sản xuất nhạy cảm như hàng tiêu dùng nhanh, thời trang, đồ gia dụng và mỹ phẩm.

Phải tăng hải quan số, bịt lỗ hổng gian lận

Thời gian qua nhiều quốc gia trên thế giới đã ban hành các quy định chặt chẽ nhằm "bịt lỗ hổng" và áp dụng hoặc tăng thuế nhằm đối phó với "cơn lốc hàng giá rẻ" tràn vào qua kênh thương mại điện tử. 

Theo TS Nguyễn Hữu Huân, trong bối cảnh chung của kinh tế thế giới và Việt Nam, việc đánh thuế giá trị gia tăng (VAT) cũng như thuế nhập khẩu đối với các mặt hàng có giá trị nhỏ bán qua sàn thương mại điện tử là hoàn toàn hợp lý, cần thu đúng và đủ.

Nếu không có chính sách hỗ trợ và tạo sự công bằng cho doanh nghiệp nội địa, hàng ngoại giá rẻ sẽ tràn vào, khiến doanh nghiệp Việt khó tồn tại lâu dài. Về thủ tục hải quan, ông Huân cho biết việc khai báo thủ công từng món hàng nhỏ có thể gây ùn ứ. 

Trong quá trình tăng cường chuyển đổi số, ban đầu có thể khó khăn, nhưng vẫn phải quyết liệt thực hiện, từ đó đảm bảo kiểm soát và thu thuế hiệu quả.

Trong khi đó, theo ông Nghĩa, yếu tố then chốt để ngăn chặn hành vi gian lận là kết nối dữ liệu giữa các bên gồm người mua, người gửi, nền tảng thương mại điện tử và cơ quan hải quan. 

Cần theo dõi chính xác ngưỡng miễn thuế theo từng người dùng đòi hỏi hệ thống dữ liệu đồng bộ, hoạt động theo thời gian thực và phân biệt rõ giữa hàng tiêu dùng cá nhân và hàng nhập khẩu để kinh doanh trá hình. Khi năng lực hải quan số chưa đảm bảo, chính sách miễn thuế dễ bị lợi dụng, gây thiệt hại lâu dài cho đất nước và doanh nghiệp nội địa.

"Việt Nam luôn nỗ lực phát triển ngành thương mại điện tử xuyên biên giới, nhưng không phải vì vậy mà đánh đổi sự an toàn, công bằng và phát triển bền vững của doanh nghiệp trong nước. Do đó, vấn đề cốt lõi, trong quá trình xây dựng chính sách cần cân đối chặt chẽ giữa các mục tiêu: khuyến khích tiêu dùng và thương mại điện tử, bảo vệ sản xuất trong nước, đảm bảo công bằng thuế và phòng ngừa thất thu ngân sách", ông Nghĩa nhấn mạnh.