Dùng quá nhiều thuốc kê đơn rất nguy hiểm với người cao tuổi

Người cao tuổi uống quá nhiều thuốc kê đơn có thể làm trầm trọng thêm hoặc gây ra hàng loạt vấn đề như bệnh tim, rối loạn huyết áp, buồn ngủ, tăng nguy cơ té ngã, sa sút trí nhớ...

Theo The Washington Post, việc dùng quá nhiều thuốc, hay còn gọi là đa dược (polypharmacy) có thể ảnh hưởng ở mọi lứa tuổi, nhưng đặc biệt nguy hiểm đối với người già - những người thường mắc nhiều bệnh cùng lúc và cơ thể không còn xử lý thuốc tốt như khi còn trẻ.

Bà Julie Cusick vốn đã dùng khá nhiều thuốc để điều trị bệnh phổi mãn tính. Sau đó, ít nhất bốn bác sĩ chuyên khoa đã kê thêm thuốc mới để điều trị những vấn đề tâm thần, nhận thức và các bệnh khác. Rồi một tai nạn xe hơi khiến mọi thứ tệ hơn nữa.

"Họ giội vào người bà ấy cả đống thuốc. Hết cái này đến cái khác" - chị gái bà, bà Joanne Cusick, nói. Khi bà Julie tiếp tục suy sụp và lú lẫn hơn, họ lại kê thêm thuốc, bao gồm một thuốc trị sa sút trí nhớ và hai thuốc chống loạn thần, mà về sau chị em họ mới biết là không bao giờ được dùng chung.

Một bác sĩ tâm thần chuyên về người già cuối cùng đã nhận ra rằng bà Julie không bị sa sút trí nhớ hay loạn thần, và dần dần loại bỏ những thuốc không cần thiết. Bác sĩ phổi đang cố giúp bà cai dần, thậm chí là ngưng hoàn toàn các thuốc điều trị phổi đã dùng nhiều năm. Giờ đây, bà đã tỉnh táo và hoạt bát hơn, sống một mình trong một khu nhà dành cho người cao tuổi. Bà tham gia lớp học tại trung tâm người già, đến phòng gym và kết bạn mới.

Người cao tuổi uống quá nhiều thuốc kê đơn có thể làm trầm trọng thêm hoặc gây ra hàng loạt vấn đề như bệnh tim, rối loạn huyết áp, buồn ngủ hoặc mất thăng bằng, làm tăng nguy cơ té ngã, sa sút trí nhớ hoặc khiến tình trạng lú lẫn, mơ hồ ở người đã có suy giảm nhận thức trở nên tồi tệ hơn.

Càng dùng nhiều thuốc, càng dễ có nhiều tương tác thuốc. Bệnh nhân còn có thể tiếp tục dùng một loại thuốc lâu hơn nhiều so với ý định ban đầu của bác sĩ kê đơn.

Sự nguy hiểm của phương pháp đa dược đã được công nhận rộng rãi. Từ đó, Hiệp hội Lão khoa Mỹ đã thiết lập các tiêu chí về kê đơn an toàn. Các nhóm y tế cũng thúc đẩy mô hình chăm sóc "thân thiện với tuổi già". Các bác sĩ, y tá và những người cung cấp dịch vụ y tế đều được khuyến khích cẩn trọng hơn và kiểm tra tất cả những gì bệnh nhân đang dùng. Tuy nhiên, nghiên cứu cho thấy tình trạng kê đơn quá mức và những hệ quả vẫn tiếp diễn.

Lý tưởng nhất là các nhà cung cấp dịch vụ y tế thực hiện rà soát thuốc để xác định thuốc nào là hữu ích, thuốc nào không. Nhưng việc này không phải lúc nào cũng xảy ra. Và ngay cả trong một hệ thống rất tốt vẫn có thể bỏ sót.

"Mọi người cứ tích trữ thuốc. Nhất là khi họ gặp nhiều bác sĩ khác nhau, danh sách thuốc đó cứ dài ra mãi" - theo bác sĩ Susan Parks, giám đốc lão khoa tại Đại học Thomas Jefferson ở bang Philadelphia. 

Bệnh nhân tại đây được phát một chiếc túi giấy màu nâu có đánh dấu để đem theo tất cả những gì họ đang dùng - cả thuốc kê đơn lẫn không - để được đánh giá. Một số thuốc sẽ được "ngưng dùng", kèm theo lời giải thích và trấn an rằng không dùng
sẽ tốt hơn.

Đôi khi bệnh nhân và bác sĩ phải cân nhắc thiệt hơn. Ví dụ, một bệnh nhân có thể vẫn muốn dùng thuốc trị tiểu không kiểm soát mặc dù nó có thể gây chóng mặt hoặc lú lẫn. Khi đó bác sĩ sẽ hỗ trợ để giảm thiểu rủi ro. Nhưng đôi khi, thay vì nỗ lực để ngưng thuốc, lại xảy ra tình trạng kê đơn chất chồng.