Dùng gạch đá tấn công người khác, phạm tội gì?

Tùy vào từng tình huống cụ thể và mức độ nguy hiểm của hành vi, việc dùng gạch đá tấn công người khác có thể cấu thành các tội danh khác nhau, kéo theo hậu quả pháp lý nghiêm trọng.

Luật sư Lưu Thị Quỳnh Trang, Đoàn luật sư TP.HCM cho rằng đối với tình huống "dùng gạch đá tấn công người khác", trước tiên cần xác định rằng hành vi này đã xâm phạm đến quyền được bảo vệ về sức khỏe, tính mạng, thân thể của con người và tùy vào mức độ nguy hiểm mà hành vi sẽ cấu thành tội phạm tương ứng. Cụ thể như sau:

Tội cố ý gây thương tích hoặc gây tổn hại sức khỏe của người khác

Theo điều 134 bộ luật Hình sự quy định "người nào cố ý gây thương tích hoặc gây tổn hại cho sức khỏe của người khác mà tỷ lệ tổn thương cơ thể từ 11% đến 30% hoặc dưới 11% nhưng thuộc một trong các trường hợp sau đây, thì bị phạt cải tạo không giam giữ đến 3 năm hoặc phạt tù từ 6 tháng đến 3 năm". 

Đây là tội danh phổ biến, được áp dụng đối với hành vi dùng gạch đá tấn công người khác. Tuy nhiên, không phải trong mọi trường gây thương tích đều phạm tội này.

Ví dụ, trong một tình huống cụ thể, chủ thể A. (25 tuổi) do phát sinh mâu thuẫn, xích mích cá nhân với B. (23 tuổi) đã sử dụng gạch, đá liên tục đập vào người B. Hành vi này xảy ra trong bối cảnh 2 bên xảy ra tranh cãi, xung đột dẫn đến việc A không kiềm chế được cảm xúc, chuyển sang hành động bạo lực nhằm vào B.

Theo diễn biến sự việc, A. đã sử dụng gạch đá để đập liên tiếp vào các trên vùng cơ thể của B. Tuy nhiên, các vị trí bị tấn công chủ yếu là những bộ phận thông thường như tay, chân, vai, tức không phải là các vùng trọng yếu trên cơ thể người như đầu, cổ, ngực, bụng (những khu vực có khả năng trực tiếp đe dọa đến tính mạng). 

Đồng thời, trong quá trình thực hiện hành vi, A không thể hiện rõ ý định chủ đích tấn công vào các bộ phận nguy hiểm mà chỉ nhằm gây thương tích hoặc trút giận do mâu thuẫn trước đó.

Luật sư Quỳnh Trang cho rằng, trường hợp trên của A. gây ra hậu quả thực tế là B. bị thương với tỷ lệ tổn thương cơ thể từ 11% trở lên hoặc dưới 11% nhưng thuộc các trường hợp luật quy định có thể bị xử lý hình sự, thì hành vi của A. có thể bị truy cứu trách nhiệm hình sự về tội cố ý gây thương tích theo điều 134 bộ luật Hình sự.

Tội giết người

Tại điều 123 bộ luật Hình sự quy định, "người nào giết người thuộc một trong các trường hợp sau đây, thì bị phạt tù từ 12 - 20 năm, tù chung thân hoặc tử hình".

Ví dụ, trong một tình huống khác, cũng xuất phát từ mâu thuẫn, xích mích cá nhân giữa A. (25 tuổi) và B. (23 tuổi), A. sử dụng gạch, đá làm công cụ tấn công B. Tuy nhiên, điểm khác biệt quan trọng so với tình huống trước đó chính là vị trí mà A. nhắm đến trong quá trình thực hiện hành vi.

Cụ thể, thay vì chỉ đập vào các vùng cơ thể thông thường như tay, chân hay vai. Lần này A. đã chủ động, liên tục dùng gạch, đá đập mạnh vào đầu và các bộ phận trọng yếu khác trên cơ thể của B. như đầu, cổ, ngực, bụng... 

Đây là những khu vực được pháp luật và thực tiễn xét xử xác định là các vị trí trọng yếu. Bởi nếu bị tác động mạnh bởi vật cứng như gạch, đá thì hoàn toàn có thể dẫn đến hậu quả nghiêm trọng như tổn thương não, xuất huyết nội, gãy xương sọ, tổn thương nội tạng, thậm chí tử vong.

Do đó, theo luật sư Quỳnh Trang, trong trường hợp A. tấn công liên tiếp vào những bộ phận trọng yếu bằng hung khí nguy hiểm, hành vi của A. sẽ không còn bị xem xét dưới góc độ "cố ý gây thương tích" thông thường nữa.

Trên thực tế xét xử, mặc dù hậu quả cuối cùng chưa chắc đã dẫn đến cái chết của nạn nhân (tức B. vẫn còn sống), nhưng nếu hành vi của A. thể hiện rõ sự nguy hiểm đặc biệt, như việc sử dụng công cụ nguy hiểm (gạch, đá) tấn công vào các vùng có khả năng cao gây chết người, cùng với hành vi tấn công có cường độ mạnh, liên tục, thì cơ quan tiến hành tố tụng vẫn có căn cứ để truy cứu trách nhiệm hình sự đối với A. về tội giết người theo điều 123 bộ luật Hình sự.

Điều này càng rõ ràng hơn nếu có chứng cứ cho thấy A. có mục đích, ý chí chủ đích nhằm tước đoạt tính mạng của B. Ví dụ như việc A. thốt ra lời đe dọa giết B. trước khi tấn công hoặc tấn công một cách dã man, kéo dài mà không có dấu hiệu kiềm chế. Trong trường hợp đó, hành vi của A. đã hội đủ các yếu tố cấu thành của tội giết người theo điều 123 bộ luật Hình sự.

Tóm lại, dù B. còn sống hay đã tử vong, chỉ cần chứng minh được hành vi của A. có bản chất nhằm tước đoạt tính mạng người khác hoặc có khả năng thực tế gây ra cái chết cho nạn nhân, thì A. hoàn toàn có thể bị xử lý hình sự về tội giết người theo điều 123 bộ luật Hình sự chứ không chỉ giới hạn ở phạm vi tội cố ý gây thương tích theo điều 134 bộ luật Hình sự như tình huống trước.

Tội gây rối trật tự công cộng

Điều 318 bộ luật Hình sự quy định, "người nào gây rối trật tự công cộng hoặc gây ảnh hưởng xấu đến an ninh, trật tự, an toàn xã hội hoặc đã bị xử phạt vi phạm hành chính về hành vi này hoặc đã bị kết án về tội này, chưa được xóa án tích mà còn vi phạm thì bị phạt tiền từ 5 - 50 triệu đồng, phạt cải tạo không giam giữ đến 2 năm hoặc phạt tù từ 3 tháng đến 2 năm".

Trong trường hợp hành vi dùng gạch đá tấn công người khác nhưng không gây ra hậu quả nghiêm trọng về sức khỏe, tính mạng (không đủ yếu tố cấu thành tội phạm đối với tội cố ý gây thương tích hoặc gây tổn hại cho sức khỏe của người khác hoặc tội giết người) và hành vi này làm ảnh hưởng xấu đến an ninh, trật tự, an toàn xã hội, thì có thể bị xử lý về tội gây rối trật tự công cộng.

Ví dụ, trong vụ việc xảy ra tại khu dân cư, chị C. (18 tuổi) nghi ngờ chị D. (23 tuổi) có mối quan hệ tình cảm với bạn trai của mình, đã nảy sinh bức xúc, ghen tuông và quyết định đến tận nơi ở của chị D. để đối chất, làm rõ sự việc.

Khi đến nơi, giữa hai bên đã xảy ra tranh cãi gay gắt, dẫn đến xô xát. Trong lúc mất bình tĩnh và không kiềm chế được cảm xúc, chị C. đã nhặt đá, ném liên tục vào người chị D.

Hành vi ném đá của chị C. đã gây ra thương tích cho chị D., với các vết xây xát ở vùng trán và cánh tay. Theo kết luận giám định y khoa, tỷ lệ tổn thương cơ thể của chị D. là 6%. Mặc dù mức độ thương tích không lớn, nhưng sự việc đã gây náo loạn, thu hút sự chú ý của nhiều người dân xung quanh, làm mất trật tự công cộng tại khu vực nơi xảy ra vụ việc.

Đáng chú ý, trước đó, chị C. đã từng bị cơ quan chức năng xử phạt vi phạm hành chính về hành vi gây rối trật tự công cộng, nhưng vẫn không chấp hành nghiêm túc, tiếp tục tái phạm với hành vi có tính chất tương tự. Điều này thể hiện thái độ coi thường pháp luật và là một tình tiết quan trọng trong việc đánh giá mức độ nguy hiểm của hành vi.

Căn cứ vào các tình tiết trên và theo quy định tại điều 318 bộ luật Hình sự, hành vi của chị C. đã đủ yếu tố cấu thành tội gây rối trật tự công cộng, khi có hành vi sử dụng bạo lực nơi công cộng, gây hậu quả là ảnh hưởng đến sức khỏe người khác, đồng thời làm mất trật tự, an ninh khu vực. Ngoài ra, việc chị C. đã từng bị xử phạt vi phạm hành chính mà còn tái phạm cũng là căn cứ để cơ quan tiến hành tố tụng xem xét truy cứu trách nhiệm hình sự đối với chị C. về tội danh nêu trên.

Từ những phân tích trên, luật sư Quỳnh Trang cho rằng tùy vào từng tình huống cụ thể và mức độ nguy hiểm của hành vi, việc dùng gạch đá tấn công người khác có thể cấu thành các tội danh khác nhau, kéo theo hậu quả pháp lý nghiêm trọng.