Dùng ChatGPT đi chợ

10 giây sau, "con" AI đưa ra lựa chọn kèm phân tích chi tiết về hình dáng, độ nở của gai và màu sắc vỏ. Chọn đúng quả theo gợi ý của ChatGPT, Đan bất ngờ khi bổ thử, quả sầu riêng cho múi mập, vàng ươm, vị ngọt lịm.

Cô gái 25 tuổi ở Hoàng Mai, Hà Nội không còn phải gọi điện cầu cứu mẹ, chuyển sang đi chợ cùng trợ lý ảo ChatGPT từ đầu năm, sau khi xem một video hướng dẫn dùng AI chọn dưa hấu. Thành công ngay lần đầu, cô biến AI thành bạn đồng hành mỗi khi mua sắm.

"Trước đây tôi rất ngại đi chợ vì thiếu kinh nghiệm, sợ mua phải hàng kém chất lượng", cô nói. Còn giờ, từ việc chọn mớ rau sao xanh non, phần thịt nào có tỷ lệ nạc mỡ cân đối, đến lát cá nào còn tươi, cô đều chụp ảnh và hỏi AI. Các phân tích dựa trên màu sắc, thớ thịt, độ trong của mắt cá giúp Đan tự tin ra quyết định. Thậm chí, ứng dụng còn gợi ý mức giá tham khảo tại thời điểm đó để tránh bị mua đắt.

Ngoài thực phẩm tươi sống, Đan còn dùng AI để quét mã vạch, kiểm tra bao bì nhằm phân biệt hàng thật, hàng giả. "Giờ tôi tự tin hơn hẳn, đi chợ như có chuyên gia đi cùng", Đan nói. Cô khẳng định không ngại việc phải đứng lại chụp ảnh vì tiết kiệm thời gian hơn nhiều so với việc loay hoay tìm kiếm thông tin trên mạng.

"Kiến thức của người trẻ có hạn, nhiều lúc chọn đồ cả tiếng vẫn hỏng. Nhưng từ khi có ứng dụng, tôi không còn phải đau đầu lựa tới lựa lui", Duyên chia sẻ. Cô cho biết nhiều người bạn đã thử theo và đều nhận được "kết quả vượt ngoài mong đợi".

Không chỉ hỗ trợ trong công việc, các mô hình trí tuệ nhân tạo (AI) còn trở thành trợ lý cá nhân cuộc sống của người trẻ, trong đó có việc đi chợ, mua sắm.

Khảo sát của VnExpress cho thấy xu hướng "đi chợ cùng AI" xuất hiện khoảng ba tháng gần đây trên mạng xã hội. Từ khóa "dùng ChatGPT đi chợ" trên các nền tảng mạng xã hội có hàng trăm video hướng dẫn chọn thực phẩm, thu hút từ vài chục nghìn đến hàng triệu lượt tương tác. Nhiều bình luận bên dưới cũng xác nhận "đã thử và thành công".

Xu hướng này của người trẻ Việt tương tự giới trẻ toàn cầu. Hồi tháng 5, tại sự kiện AI Ascent, ông Sam Altman, CEO OpenAI (công ty tạo ra ChatGPT) cho biết có thể nhận biết độ tuổi của người dùng qua cách họ tương tác với AI. "Người lớn tuổi thường dùng ChatGPT như một công cụ thay thế cho Google, trong khi người ở độ tuổi 20-30 coi nó là cố vấn cuộc sống", Sam Altman nói.

Thạc sĩ Đinh Ngọc Sơn, chuyên gia nghiên cứu về Chuyển đổi số và AI, cho rằng người trẻ ứng dụng công nghệ vào các hoạt động đời thường như đi chợ là một tín hiệu rất đáng khích lệ. Điều này thể hiện sự nhạy bén và khả năng thích ứng của mọi người trong bối cảnh mới.

Chuyên gia phân tích, khi dùng AI để phân tích hình ảnh quả dưa hấu hay sầu riêng, mọi người đang ứng dụng thị giác máy tính (computer vision), một nhánh mạnh mẽ của AI, kết hợp với học máy (machine learning) để xử lý các tiêu chí như màu sắc, hình dạng, độ đều vỏ, trước đây chỉ học mẹo từ người lớn.

"Điều đáng mừng là công cụ này giúp người trẻ tự tin hơn, đưa ra quyết định dựa trên dữ liệu chứ không chỉ cảm tính", ông Sơn nói. Chuyên gia đồng thời dẫn một nghiên cứu gần đây từ IBM chỉ ra 78% Gen Z tin rằng AI giúp họ ra quyết định tốt hơn trong cuộc sống hàng ngày, từ học tập, tài chính đến nấu ăn.

Trước nhiều ý kiến lo ngại người dùng có thể bị lệ thuộc, thui chột kỹ năng sống, thạc sĩ Đinh Ngọc Sơn cho rằng điều này khó có thể xảy ra. Ông ví von điều này giống như khi máy tính ra đời, nhiều người từng sợ con người sẽ "quên làm toán".

"AI không nên là 'cây gậy chống' mà phải là 'bàn đạp' để con người phát triển kỹ năng ở tầng cao hơn", ông Sơn nhấn mạnh. Theo chuyên gia, vấn đề không nằm ở công nghệ mà ở cách con người sử dụng nó. Nếu dùng để phát triển bản thân, AI là trợ lý tuyệt vời. Nếu lạm dụng, chúng khiến ta mất đi sự chủ động.

Với Hải Tùng, 30 tuổi, ở TP HCM, AI là công cụ để hỗ trợ cuộc sống. Trước đây, vì không tự tin mua sắm, nấu nướng, anh thường xuyên phải ăn ngoài hoặc chờ bố mẹ tiếp tế đồ ăn. Từ ngày áp dụng công nghệ, anh có thể chủ động vào bếp.

Như muốn nấu món thịt kho tàu, canh bầu nấu tôm và tráng miệng bằng thanh long, Tùng ra lệnh cho AI gợi ý công thức, cách chọn nguyên liệu. Ra đến chợ, anh chụp ảnh các miếng thịt, quả bầu, thanh long để AI tư vấn lựa chọn loại tươi ngon nhất.

"Nó (AI) giống như một đầu bếp chuyên nghiệp, kiên nhẫn giải đáp mọi thắc mắc mà không sợ bị mắng vì hỏi nhiều", Tùng nói. "Đi chợ, nấu cơm chưa bao giờ dễ dàng đến thế".

Còn với Linh Đan, ngoài việc đi chợ, đưa ra lời khuyên hữu ích trong công việc, cuộc sống AI cũng giúp cô tính toán lượng calo nạp vào cơ thể, gợi ý những thực đơn lành mạnh.

"Cuộc sống của tôi trở nên lành mạnh, giúp duy trì vóc dáng hiệu quả nhờ AI", cô nói.

Quỳnh Nguyễn