Đưa tài sản số vào 'vùng sáng' pháp lý, khơi thông 'mỏ vàng' cho kinh tế số

Chính phủ đã khởi động giai đoạn thí điểm 5 năm cho thị trường tài sản mã hóa, một bước đi được chờ đợi nhằm đưa hoạt động giao dịch trị giá hàng trăm tỉ USD vào khuôn khổ quản lý.

Tại báo cáo "Định hình thị trường tài sản số Việt Nam" công bố ngày 20-9, Công ty Quản lý quỹ VinaCapital cho hay ước tính có tới 17 triệu người Việt Nam đã tham gia giao dịch tiền mã hóa (với tổng giá trị giao dịch tài sản mã hóa hằng năm ước tính trên 100 tỉ USD), trong đó hầu như toàn bộ hoạt động diễn ra trên các sàn giao dịch ở nước ngoài như Binance, Bybit và các nền tảng khác tại Singapore, Hàn Quốc, Hong Kong… 

Mở đường cho thị trường tài sản mã hóa đi vào khuôn khổ

Việc ban hành nghị quyết 05 về việc triển khai thí điểm thị trường tài sản mã hóa tại Việt Nam được phía VinaCapital đánh giá là động thái nhằm chuyển hoạt động tiền mã hóa tại Việt Nam từ thị trường phi chính thức quy mô lớn, phụ thuộc vào các kênh nước ngoài, sang thị trường chính thức có thể quản lý về vấn đề thuế và tích hợp vào hệ thống tài chính nội địa.

Vào tháng 7, Quốc hội đã thông qua Luật Công nghiệp công nghệ số, chính thức công nhận tài sản số và yêu cầu các nền tảng tiền mã hóa phải có giấy phép hoạt động trong nước, đồng thời cung cấp cổng giao dịch trực tiếp bằng tiền đồng từ ngày 1-1-2026. 

Cũng trong tháng 7, Chính phủ đã ra mắt NDAChain - nền tảng blockchain quốc gia của Việt Nam, cho phép thực hiện các giao dịch tài chính an toàn và mua sắm trực tuyến bảo mật. 

Ông Michael Kokalari - Giám đốc phòng phân tích kinh tế vĩ mô và nghiên cứu thị trường của VinaCapital - đánh giá Chính phủ đang tập trung vào ba mục tiêu trọng yếu là hợp thức hóa - tính thuế giao dịch tài sản mã hóa, tích hợp tài sản số vào hệ thống tài chính trong nước và tăng cường khả năng bảo vệ nhà đầu tư, giám sát thị trường. 

"Định hướng dịch chuyển hàng tỉ USD hoạt động giao dịch từ các sàn ở nước ngoài về hệ thống trong nước, cho phép Chính phủ tạo nguồn thu thuế từ hoạt động giao dịch tài sản mã hóa. Việc kết nối tài sản số chặt chẽ hơn với hệ thống tài chính sẽ mở ra các kênh huy động vốn mới và hỗ trợ nền kinh tế số, ít phụ thuộc vào tiền mặt", ông Michael Kokalari cho hay.

Bên cạnh đó, việc đặt ra các tiêu chuẩn về hoạt động lưu ký và báo cáo, đồng thời đưa tài sản số vào khuôn khổ các quy định hiện hành về phòng chống rửa tiền và chống tài trợ khủng bố.

Bước nhảy vọt của Việt Nam trong cuộc đua kinh tế số

VinaCapital cho rằng việc ra mắt NDAChain (nền tảng blockchain Trung tâm Dữ liệu quốc gia) là một trong nhiều bước đi sẽ giúp thúc đẩy quá trình mã hóa (tokenization) tại Việt Nam, tức là các tài sản tài chính quen thuộc (trái phiếu, chứng chỉ quỹ, hóa đơn thương mại, tín chỉ carbon) sẽ được phát hành và giao dịch dưới dạng tài sản số trên các hạ tầng được quản lý và liên kết với ngân hàng. 

Với vai trò là nền tảng hạ tầng số quan trọng của quốc gia, NDAChain cung cấp hệ thống định danh và lưu trữ dữ liệu dùng chung, cho phép các nền tảng được cấp phép thực hiện giao dịch bằng tiền VND cũng như tự động hóa quy trình phát hành, chi trả và chuyển nhượng quyền sở hữu. 

Song song đó, các doanh nghiệp có thể kết nối với NDAChain để triển khai thanh toán thương mại, ký quỹ và thanh toán hóa đơn; khi được phép, các loại tiền điện tử (stablecoin) được quản lý sẽ cho phép chuyển tiền 24/7 với chi phí thấp, kết nối giữa thanh toán hằng ngày và tài sản số hóa.

Ông Michael Kokalari cho hay các sàn giao dịch và môi giới được cấp phép sớm có thể thu hút khối lượng giao dịch, phí và dữ liệu thị trường có giá trị từ các nền tảng nước ngoài về các kênh trong nước được quản lý. Bên cạnh đó, các quy định mới mở đường cho quỹ Bitcoin và quỹ tài sản số đa dạng đáp ứng nhu cầu từ các tổ chức bảo hiểm, quỹ hưu trí và các định chế trong nước khác đặt trụ sở tại Việt Nam.

Ngoài ra, NDAChain do Nhà nước bảo trợ và sàn thí điểm sắp triển khai sẽ cho phép token hóa các hóa đơn thương mại, tín chỉ carbon và các tài sản thực khác.

Theo vị này, các sàn giao dịch được cấp phép sẽ kết nối với ngân hàng trong nước và các công cụ thanh toán điện tử do Ngân hàng Nhà nước phê duyệt để nạp/rút tiền đồng, mang lại cho các đơn vị tiên phong quyền tiếp cận phí thanh toán và dữ liệu người dùng. 

Điều này có thể phát triển thành mô hình “ngân hàng tài sản số”, nơi ngân hàng cung cấp dịch vụ lưu ký, thanh toán và cho vay đối với tài sản số.