Du lịch sức khỏe ở Việt Nam: Cần những cú hích để 'cất cánh'

"Du lịch sức khỏe" (wellness tourism) đang trở thành một xu hướng toàn cầu. Xu hướng này mở ra triển vọng cho ngành du lịch Việt Nam - một đất nước giàu tài nguyên thiên nhiên, văn hóa và y học cổ truyền.

Ngày càng nhiều người lựa chọn gắn việc du lịch với chăm sóc thể chất, tinh thần và tái tạo năng lượng. Việt Nam có điều kiện tốt nếu phát triển dịch vụ này.

Tiềm năng hiếm có, nhưng...

Việt Nam được thiên nhiên ưu đãi đường bờ biển dài hơn 3.000km, hàng trăm suối khoáng nóng, nguồn dược liệu phong phú từ núi rừng, cùng nền y học cổ truyền nghìn năm tuổi. Đây là điều kiện để phát triển các sản phẩm du lịch chăm sóc sức khỏe đa dạng, từ trị liệu bằng thảo dược, yoga, thiền, cho đến nghỉ dưỡng cao cấp.

Đà Nẵng, Hội An, Nha Trang, Phú Quốc đã được quốc tế vinh danh, không chỉ bởi cảnh quan mà còn nhờ hệ thống nghỉ dưỡng đẳng cấp được xếp hạng cao. Đây đều là "mỏ vàng" để khai thác mô hình du lịch sức khỏe nếu có chiến lược phù hợp.

Tuy vậy, đến nay phần lớn các dịch vụ vẫn chỉ dừng lại ở spa trong resort hay các gói trị liệu cơ bản, chưa hình thành được sản phẩm chuyên biệt, đủ sức cạnh tranh với Thái Lan, Nhật Bản hay Hàn Quốc.

Điểm yếu lớn nhất hiện nay là sản phẩm chưa đủ chuyên biệt. Các khu nghỉ dưỡng tuy đầu tư cơ sở vật chất nhưng thiếu gắn kết với yếu tố y tế, thiếu các gói chăm sóc chuyên sâu và chưa tận dụng thế mạnh y học cổ truyền.

Người Việt vẫn quen coi du lịch là vui chơi, giải trí hơn là chăm sóc sức khỏe, nên mức độ sẵn sàng chi trả cho các dịch vụ wellness chưa cao. Nhân lực cho dịch vụ này cũng là một rào cản. Số lượng chuyên gia, kỹ thuật viên trị liệu đạt chuẩn quốc tế còn hạn chế. 

Hạ tầng công nghệ - yếu tố quan trọng trong thời đại chuyển đổi số - chưa đồng bộ, khiến nhiều sản phẩm chưa tạo được trải nghiệm trọn vẹn và cá nhân hóa cho du khách.

Bài toán cần lời giải

Để biến tiềm năng thành lợi thế cạnh tranh, ngành du lịch cần một chiến lược tổng thể. Cần định vị rõ thương hiệu quốc gia về du lịch sức khỏe, tránh dàn trải. Ví dụ: gắn yoga - thiền với Tây Nguyên, spa - suối khoáng nóng với miền Bắc, nghỉ dưỡng biển kết hợp thực dưỡng với miền Trung và miền Nam. Mỗi vùng miền nên xây dựng sản phẩm đặc trưng, khai thác tài nguyên bản địa, thay vì na ná nhau.

Thứ hai, cần kết nối giữa y tế và du lịch. Các bệnh viện, viện y học cổ truyền có thể hợp tác với khu nghỉ dưỡng để xây dựng gói khám - trị liệu - nghỉ dưỡng trọn gói. Điều này vừa nâng cao chất lượng dịch vụ, vừa tạo niềm tin cho khách quốc tế.

Thứ ba, đầu tư cho nhân lực. Không thể phát triển du lịch sức khỏe nếu thiếu đội ngũ chuyên gia, bác sĩ, kỹ thuật viên đạt chuẩn. Việc đào tạo bài bản, cấp chứng chỉ quốc tế cho nhân viên là cần thiết để nâng cao năng lực cạnh tranh.

Thứ tư, chính sách hỗ trợ. Nhà nước cần có cơ chế ưu đãi đầu tư, quảng bá thương hiệu quốc gia, đồng thời xây dựng quy chuẩn về du lịch sức khỏe để đảm bảo chất lượng dịch vụ.

Du lịch sức khỏe không chỉ đơn thuần mang lại doanh thu du lịch. Nó còn góp phần nâng cao hình ảnh quốc gia, kéo dài thời gian lưu trú và mức chi tiêu của du khách, tạo công ăn việc làm cho lao động địa phương, đồng thời thúc đẩy nhiều ngành liên quan từ y tế, dược liệu, công nghệ đến ẩm thực. 

Quan trọng hơn, phát triển du lịch sức khỏe còn là cách để đưa giá trị truyền thống - từ y học cổ truyền, thiền, thực dưỡng - ra thế giới, tạo dấu ấn riêng cho Việt Nam.

Nếu làm được, du lịch sức khỏe sẽ không chỉ là một sản phẩm bổ trợ, mà có thể trở thành trụ cột mới, nâng tầm ngành du lịch Việt Nam, góp phần đưa đất nước vươn lên mạnh mẽ trong kỷ nguyên kinh tế trải nghiệm.