'Đội tuyển Việt Nam rối loạn từ hệ thống đến tư duy'

Trận thua 0-4 đậm nhất lịch sử trước Malaysia ở vòng loại Asian Cup 2027 khiến người hâm mộ bóng đá Việt Nam bàng hoàng. Không phải vì đội tuyển thất bại, điều vốn dĩ có thể xảy ra trong bóng đá, mà bởi sự bộc lộ hàng loạt điểm yếu: từ chiến thuật đến thể lực, từ nhân sự đến tâm lý thi đấu. Đây không chỉ là một thất bại về mặt tỷ số, mà còn là hồi chuông cảnh báo về chất lượng của bóng đá nước nhà: thiếu chiều sâu lực lượng, lối chơi chưa rõ bản sắc và tâm lý thi đấu yếu ớt khi gặp áp lực.

Vì sao Việt Nam thua?

Lợi thế ngoại binh của Malaysia: Với đội hình 9 cầu thủ nhập tịch, Malaysia như "thay da đổi thịt" hoàn toàn: tốc độ, sức mạnh, tư duy chiến thuật vượt trội. Trong khi đó, tuyển Việt Nam vẫn trung thành với lối đá cũ, thiếu phương án phản công hữu hiệu và bộc lộ nhiều sơ hở khi mất bóng. Họ chủ động dâng cao, pressing tầm cao khiến hàng thủ Việt Nam rơi vào trạng thái rối loạn từ rất sớm.

Sự chênh lệch thể lực và chiến thuật: Malaysia kéo cao tốc độ ngay hiệp hai, tung đòn phủ đầu. Dàn nhập tịch kết hợp lối chơi pressing linh hoạt khiến hàng phòng ngự Việt Nam bị xáo trộn, đặc biệt sau khi mất Thành Chung và Bùi Tiến Dũng vì chấn thương.

Sai lầm cá nhân và hệ thống rối loạn: Các bàn thua đến từ nhiều lỗi cá nhân: không bám người, phá bóng hỏng, mất vị trí. Khi hệ thống phòng ngự bị xuyên thủng, Việt Nam gần như không có phương án bọc lót hiệu quả. Việc không thể chống đỡ trước sức ép cho thấy sự chuẩn bị chiến thuật chưa đủ kỹ càng. Từ bàn thua đầu tiên, thế trận đã nghiêng hẳn về phía đối thủ. Các sai sót liên tiếp đến từ hàng phòng ngự, từ vị trí trung vệ đến hai biên điều vốn là điểm mạnh của tuyển Việt Nam thời gian trước.

>> 'Đội tuyển Việt Nam nên có 5 cầu thủ nhập tịch'

Tâm lý nặng nề khi bị dẫn bàn: Ở sân khách đầy áp lực, Việt Nam chơi không ổn định tâm lý, dễ mất tập trung sau bàn thua đầu tiên. Trong khi đó, Malaysia lại thi đấu khá thong dong và đường hoàng. Có thể thấy rõ sự mất phương hướng sau bàn thua đầu. Đội tuyển không còn bình tĩnh tổ chức lại trận đấu, thay vào đó là những đường chuyền sai, xử lý vội vàng và vô hại. Những đường chuyền sai, xử lý vụng về bắt đầu xuất hiện nhiều hơn. Đây là vấn đề không mới và cho thấy công tác tâm lý thi đấu của tuyển Việt Nam cần được nâng tầm.

Làm gì để tìm lại hào quang trong quá khứ?

Nhiệm vụ đầu tiên là củng cố thể lực và chiến thuật. Tăng cường khung thể lực và chống áp lực sân khách qua huấn luyện chuyên sâu. Mở rộng thử nghiệm các tình huống phòng ngự phản công đa dạng, đặc biệt khi đối đầu với đội nhập tịch.

Bên cạnh đó, tăng cường thể lực, tâm lý và tư duy chiến thuật cũng vô cùng quan trọng. Bóng đá hiện đại đòi hỏi cầu thủ phải bền bỉ trong suốt 90 phút. Chúng ta không thể chỉ dựa vào kỹ thuật cá nhân, mà cần nền tảng thể lực vượt ngưỡng. Cùng với đó là chiến thuật ứng biến linh hoạt và tâm lý vững vàng khi thi đấu ở sân khách.

Về vấn đề con người, chúng ta cần khai thác sâu lực lượng dự bị, nâng cao chất lượng trung vệ thứ hai, tạo ra sự cân bằng giữa phòng thủ và phản công. Ngoài ra, cần xây dựng hệ thống cân bằng giữa cầu thủ nội và nhập tịch, giữ tỷ lệ phù hợp theo từng trận đấu.

Tuyển Việt Nam hiện vẫn phụ thuộc quá nhiều vào một số cá nhân. Khi thiếu họ, hệ thống sụp đổ. Cần xây dựng một "đội B" đủ sức thay thế bất cứ ai. Việc trao cơ hội và luân chuyển lực lượng qua các giải giao hữu, giải trẻ là điều cần thiết. Chúng ta không thể tiếp tục đá ở sân chơi châu lục mà chỉ dựa vào tinh thần và kỹ thuật cơ bản. Một đội tuyển hiện đại cần sức bền, tâm thế ổn định và khả năng điều chỉnh thế trận nhanh.

Tâm lý thi đấu của các cầu thủ cũng phải được điều chỉnh, tái thiết kỹ năng kiểm soát cảm xúc, giữ tinh thần khi bị dẫn bàn.

Cuối cùng là vấn đề tư duy chơi bóng. Tuyển Việt Nam cần một lối chơi hiện đại hơn, ít phụ thuộc vào vài cá nhân. Cần chiến lược dài hạn, không chỉ xoay quanh giải ngắn hạn như AFF Cup. Người cầm quân cần đủ bản lĩnh thay đổi tư duy chơi bóng cho tuyển Việt Nam: không đá cầu toàn, không sợ thua, dám pressing, dám tấn công. Đặc biệt, cần có lộ trình bài bản hai, ba năm chứ không chỉ chạy theo từng trận.

Thua trận là điều không ai mong muốn, nhưng nếu dám nhìn vào thất bại, mổ xẻ nguyên nhân và cải tổ từ gốc, bóng đá Việt Nam hoàn toàn có thể vươn lên mạnh mẽ. Tôi không trách đội tuyển sau trận thua. Trong thể thao, thắng thua là lẽ thường. Điều khiến tôi tiếc là dường như chúng ta chưa rút đủ bài học từ các thất bại trước đây để tránh lặp lại. Người hâm mộ không mong thành tích nhất thời, mà muốn thấy một đội tuyển bản lĩnh, có kế hoạch lâu dài và không ngừng tiến bộ.

Vũ Thị Minh Huyền