Doanh nghiệp Việt cần đổi mới để thoát khỏi vị thế gia công - Báo VnExpress Kinh doanh - Báo VnExpress

- Sau hơn ba thập kỷ hội nhập, Việt Nam đã đạt được những thành tựu gì trong quá trình tham gia chuỗi cung ứng toàn cầu?

- Sau hơn ba thập niên hội nhập, Việt Nam đã đạt được những bước tiến đáng kể. Nền kinh tế có độ mở hàng đầu thế giới, với tổng kim ngạch xuất nhập khẩu tương đương gần 200% GDP, nằm trong nhóm 20 quốc gia có hoạt động thương mại mạnh nhất. Chúng ta đã ký 17 hiệp định thương mại tự do (FTA), tạo điều kiện tiếp cận thị trường rộng lớn và đa dạng hóa đối tác.

Số lượng doanh nghiệp trong nước cũng không ngừng gia tăng, với gần 1 triệu doanh nghiệp đang hoạt động, trong đó hơn 10% tham gia xuất nhập khẩu trực tiếp, đóng góp khoảng 30% tổng kim ngạch xuất khẩu và tạo ra hàng triệu việc làm, góp phần quan trọng vào sự ổn định và phát triển của đất nước.

Việt Nam đã trở thành một điểm đến quan trọng trong chuỗi cung ứng khu vực, với nhiều ngành hàng chủ lực như điện tử, dệt may, da giày, thủy sản và nông nghiệp. Nhiều tập đoàn đa quốc gia đã chọn Việt Nam làm mắt xích chiến lược trong mạng lưới cung ứng toàn cầu của họ.

- Theo ông, lợi thế nào giúp Việt Nam thu hút đầu tư của các doanh nghiệp nước ngoài?

- Việt Nam hội tụ nhiều lợi thế cạnh tranh quan trọng.

Thứ nhất, đó là sự ổn định chính trị. Đây là yếu tố nền tảng, tạo ra một môi trường đầu tư an toàn và có thể dự báo được, điều mà các nhà đầu tư quốc tế luôn ưu tiên hàng đầu.

Thứ hai, chúng ta có vị trí địa lý chiến lược và mạng lưới 17 Hiệp định Thương mại Tự do (FTA) sâu rộng. Điều này giúp kết nối thuận lợi với các thị trường lớn, mang lại lợi thế cạnh tranh vượt trội về thuế quan, biến Việt Nam thành một cửa ngõ giao thương quan trọng của khu vực và thế giới.

Thứ ba, lực lượng lao động dồi dào và chi phí cạnh tranh vẫn là một yếu tố hấp dẫn. Mặc dù lợi thế về giá rẻ đang giảm dần, nhưng quy mô lực lượng lao động lớn vẫn là một điểm cộng.

Cuối cùng, những nỗ lực của Nhà nước trong việc cải cách thủ tục hành chính, đầu tư vào cơ sở hạ tầng, chuyển đổi số đã và đang tạo ra một bệ phóng ngày càng thuận lợi cho các hoạt động sản xuất và đầu tư tại Việt Nam.

- Việt Nam đang đứng ở đâu trong chuỗi cung ứng toàn cầu?

- Mặc dù đã đạt được nhiều thành tựu về quy mô, nhưng vị thế thực sự của doanh nghiệp Việt Nam trong chuỗi cung ứng toàn cầu vẫn còn khá khiêm tốn. Chúng ta mới đang ở phần đáy của "đường cong nụ cười", nơi tập trung các khâu gia công, lắp ráp, chế biến, thâm dụng lao động nhưng giá trị thấp.

Trong khi đó, các công đoạn có giá trị cao như R&D, thiết kế, thương hiệu và phân phối vẫn do các tập đoàn nước ngoài nắm giữ. Vị thế của chúng ta hiện nay là một mắt xích sản xuất quan trọng nhưng chưa đủ năng lực để định hình hay dẫn dắt cuộc chơi. Nói một cách thẳng thắn, chúng ta đang là người "làm thuê" hiệu quả, chứ chưa phải là người "làm chủ".