Ấn Độ thận trọng với TT Trump

Ấn Độ tỏ ra thận trọng khi Tổng thống Mỹ Donald Trump có vẻ dịu giọng sau nhiều tuần căng thẳng vì Washington áp mức thuế lên tới 50% với hàng hóa từ quốc gia Nam Á.

Hình ảnh Thủ tướng Ấn Độ Narendra Modi trò chuyện vui vẻ với Tổng thống Nga Vladimir Putin và Chủ tịch Trung Quốc Tập Cận Bình tại Bắc Kinh được coi là một thông điệp gửi đến phương Tây. Ảnh: Reuters

Ngày 5/9, ông Trump phát biểu tại Nhà Trắng rằng "không có gì phải lo lắng" về quan hệ Mỹ - Ấn và hai nước có "mối quan hệ đặc biệt". Tổng thống Mỹ khen ngợi Thủ tướng Narendra Modi là nhà lãnh đạo "tuyệt vời” và nói rằng sẽ luôn là bạn với ông ấy.

Vài giờ sau, Thủ tướng Modi phản hồi bằng một bài đăng trên mạng xã hội X, cho biết ông đánh giá cao tình cảm của nhà lãnh đạo Mỹ.

Các quan chức ở New Delhi coi những phát biểu của ông Trump là tích cực, nhưng việc Thủ tướng Modi không gọi tổng thống Mỹ là bạn như trước đây cho thấy nhà lãnh đạo Ấn Độ đang thận trọng.

Các quan chức Ấn Độ giấu tên cho biết, những phát biểu của ông Trump không phải dấu hiệu cho thấy hai bên đang thiết lập lại quan hệ, và họ sẽ chờ đợi những tín hiệu tích cực hơn từ Washington trước khi có thể đưa quan hệ song phương trở lại bình thường.

Bộ Ngoại giao Ấn Độ chưa phản hồi đề nghị bình luận về những thông tin này.

"Tôi không cho rằng đây là thay đổi đáng kể. Những chiến thuật này được nêu trong cuốn sách Nghệ thuật Đàm phán của ông Trump”, Pramit Pal Choudhuri, trưởng bộ phận Ấn Độ tại hãng nghiên cứu Eurasia Group cho biết.

Theo nhà nghiên cứu này, nhà lãnh đạo Mỹ sẽ sử dụng mọi đòn bẩy có thể để tấn công, đe dọa và "làm đối thủ kiệt sức rồi sau đó mới có một cử chỉ hào phóng". Ông Trump đảo lộn chính sách ngoại giao trong nhiều thập kỷ của Mỹ khi áp mức thuế 50% với Ấn Độ từ tháng 8, để trừng phạt nước này vì rào cản thương mại và việc mua dầu mỏ của Nga.

Tổng thống Mỹ cáo buộc Ấn Độ hỗ trợ chiến dịch quân sự của Nga ở Ukraine thông qua việc mua dầu mỏ, từ đó làm suy yếu nỗ lực của Mỹ nhằm đạt được thỏa thuận hòa bình giữa hai bên.

Các quan chức ở New Delhi cho rằng ông Trump dịu giọng với Ấn Độ là do một số yếu tố, trong đó có cuộc gặp của Thủ tướng Modi với Chủ tịch Trung Quốc Tập Cận Bình tại Bắc Kinh tuần trước. Hình ảnh và video của lễ diễu binh trên quảng trường Thiên An Môn ngày 3/9 cho thấy hai nhà lãnh đạo vừa cười vừa trò chuyện, gửi tín hiệu về mối quan hệ kinh tế và chính trị đang thay đổi.

Ngày 5/9, ông Trump viết trên mạng xã hội rằng "chúng ta đã để mất Ấn Độ và Nga vào tay Trung Quốc”.

Dù lãnh đạo Mỹ và Ấn Độ đã đưa ra những phát biểu tích cực, nhưng hai bên vẫn cách xa nhau trong việc giải quyết vấn đề then chốt đang bế tắc.

Trong những ngày gần đây, các quan chức Mỹ như Bộ trưởng Thương mại Howard Lutnick và Cố vấn thương mại Peter Navarro gia tăng chỉ trích Ấn Độ, trong khi New Delhi vẫn tỏ ra cứng rắn.

Tuần trước, ông Lutnick phát biểu trên Bloomberg TV rằng việc Ấn Độ tiếp tục mua dầu Nga khi cuộc xung đột ở Ukraine tiếp diễn là điều "nực cười", và cho rằng New Delhi cần chọn một bên. Ông dự đoán Ấn Độ sẽ phải thay đổi và trở lại bàn đàm phán thương mại.

Ngày 5/9, Bộ trưởng Tài chính Ấn Độ Nirmala Sitharaman cho biết nước này sẽ tiếp tục mua dầu của Nga. Phát biểu với truyền thông trong nước, bà cho biết New Delhi sẽ quyết định việc mua năng lượng dựa trên "điều gì phù hợp nhất với chúng tôi".

Hàm ý chiến lược

Ngoại trưởng Ấn Độ Subrahmanyam Jaishankar cho biết trong một tuyên bố ngắn gọn đưa ra ngày 6/9, rằng Thủ tướng Modi coi trọng quan hệ với Mỹ và New Delhi vẫn "gắn bó" với Washington. Tổng thống Trump và Thủ tướng Modi từng có mối quan hệ cá nhân nồng ấm kể từ nhiệm kỳ tổng thống đầu tiên của ông Trump.

Thủ tướng Modi là một trong những nhà lãnh đạo đầu tiên gặp ông Trump sau khi ông trở lại Nhà Trắng. Hai người có cuộc gặp gỡ tại Washington vào tháng 2 năm nay, cam kết sẽ đạt được một thỏa thuận thương mại trước cuối năm.

Mặc dù vậy, ông Trump vẫn liên tục chỉ trích Ấn Độ vì rào cản thương mại cao, gọi nước này là "vua thuế quan".

Hai bên vẫn chưa đạt được thỏa thuận thương mại dù đã đàm phán nhiều tháng, vì New Delhi không chấp nhận nhượng bộ trong những vấn đề then chốt như mở cửa thị trường nông sản và sữa cho Mỹ.

Nhiều cựu quan chức Mỹ chỉ trích thay đổi đột ngột của chính quyền Tổng thống Trump trong chính sách với Ấn Độ, cho rằng điều này ảnh hưởng xấu đến nỗ lực xây dựng một bức tường thành để đối phó với Trung Quốc. Cựu Cố vấn An ninh quốc gia Mỹ Jake Sullivan phát biểu trong một cuộc phỏng vấn podcast rằng các đồng minh của Mỹ hiện nay coi Mỹ là một vấn đề đáng lo ngại, trong khi Trung Quốc ngày càng gia tăng uy tín.

Chính quyền Tổng thống Trump có thể sẽ "đẩy Ấn Độ vào vòng tay của các đối thủ", ông Sullivan viết trong một bài báo chung với cựu Thứ trưởng Ngoại giao Mỹ Kurt Campbell trên tạp chí Foreign Affairs.