Định kiến mẹ kế con chồng

Hai con riêng 10 tuổi và 13 tuổi của chồng luôn nghĩ cô là "bà mẹ kế độc ác", ảnh hưởng từ truyện cổ tích và phim ảnh. Dù Sarah tự tay chuẩn bị bữa ăn, đưa đón con đi học, chúng vẫn nhìn cô với ánh mắt dò xét. Bạn bè của chồng cũng giữ khoảng cách với cô còn giáo viên hỏi thẳng thừng "Chắc cô khó tính lắm?".

Một lần, Sarah từ chối cho con gái 13 tuổi đi chơi khuya bởi lo lắng an toàn. Cô bé nói với bạn rằng Sarah là bà mẹ kế độc ác và kiểm soát. "Tôi chỉ muốn làm điều tốt cho bọn trẻ nhưng mọi hành động đều bị hiểu sai", cô nói.

Câu chuyện của Sarah cũng là nỗi đau khổ của nhiều phụ nữ Mỹ. Trong 50 năm qua, cấu trúc gia đình Mỹ thay đổi rõ rệt, ly hôn và tái hôn ngày càng phổ biến. Số liệu của Trung tâm Nghiên cứu xã hội Pew (Mỹ) cho thấy 42% người có ít nhất một thân nhân là cha mẹ kế hoặc con riêng, 30% có anh chị em cùng cha khác mẹ hoặc cùng mẹ khác cha và 30% có ít nhất một con riêng.

"Định kiến mẹ kế" được cho là bắt nguồn từ những nhân vật trong phim ảnh và truyện cổ. Nghiên cứu phân tích 40 bộ phim và chương trình truyền hình tiếng Anh có nhân vật mẹ kế cho thấy 2/3 củng cố định kiến tiêu cực, mẹ kế thường bị khắc họa là độc đoán, nghiêm khắc, thờ ơ, lạnh lùng, mưu mô, thậm chí tàn ác.

Nghiên cứu Overcoming the Cinderella Myth (Vượt qua lầm tưởng Lọ Lem) do giáo sư tâm lý học hôn nhân và gia đình Jason B. Whiting, Đại học Bang Texas thực hiện cho thấy định kiến về mẹ kế tác động đến kỳ vọng và tư duy của mọi thành viên trong gia đình, kể cả chính người mẹ kế.

Khảo sát trong 800 bà mẹ đơn thân ghi nhận 43% ngại hẹn hò vì lo sợ bị gắn mác "mẹ kế độc ác" và 37% sợ bị người khác nghĩ như vậy. Gần 80% cho rằng nỗi lo này hình thành từ nhỏ khi tiếp xúc với phim ảnh và chương trình truyền hình duy trì hình tượng trên.

Tiến sĩ Harriet Fletcher, giảng viên Truyền thông và Truyền hình tại Đại học Anglia Ruskin, Cambridge (Anh), cho rằng hình tượng mẹ kế độc ác đã xuất hiện từ thời La Mã, nhiều định kiến quen thuộc bắt nguồn từ truyện cổ tích thế kỷ 19. Bà nhận định dù mang tính hư cấu, những khắc họa này vẫn tạo ra hệ quả thực tế, ảnh hưởng đến nhận thức và gây thách thức cho phụ nữ khi bước vào gia đình tái hôn.

Năm ngoái, Lisa, 41 tuổi, ở New York, trở thành mẹ kế của Sophie, 12 tuổi. Cô chủ động rủ cô bé đi xem phim hoạt hình, làm bánh quy cuối tuần với mong muốn kết nối.

Tuy nhiên, Sophie thường tỏ ra lạnh lùng gọi Lisa là "bà mẹ kế" với giọng điệu tiêu cực. Mỗi khi Lisa hỏi về trường lớp, cô bé chỉ im lặng hoặc trả lời ngắn gọn.

Một lần, cô đề nghị Sophie dành một giờ mỗi tối cho việc học trước khi dùng điện thoại, cô bé phản ứng gay gắt. "Bà không phải mẹ tôi nên đừng giả vờ quan tâm", cô bé nói. Câu trả lời khiến Lisa đau lòng và cảm thấy mình sẽ "không bao giờ thuộc về gia đình này".

Tiến sĩ Wednesday Martin, tác giả cuốn Stepmonster, chuyên gia về gia đình tái hôn, cho rằng mẹ kế cần hiểu về "hiệu ứng Cinderella", hiện tượng trẻ thường nghi ngờ hoặc chống đối mẹ kế do ảnh hưởng từ định kiến.

Bà nhấn mạnh mẹ kế không nên tự coi mình là kẻ xấu khi gặp khó khăn, bởi định kiến xuất phát từ xã hội chứ không phải lỗi cá nhân, thay vào đó nên tập trung xây dựng mối quan hệ tích cực.

Chuyên gia gợi ý người vợ nên trao đổi với chồng để thống nhất trách nhiệm và ranh giới. Nếu mẹ kế đặt ra quy tắc giờ học hoặc thời gian sử dụng thiết bị, chồng cần ủng hộ và giải thích với con để tránh hiểu lầm rằng mẹ kế đang kiểm soát. Sự thống nhất này giúp giảm tình trạng trẻ lợi dụng bất đồng giữa cha và mẹ kế để chống đối.

Ngọc Ngân (Theo Daily Mail, Psychology Today)