Điều khiến Ấn Độ khó chịu sau thỏa thuận với Pakistan

TPO - Ấn Độ và Pakistan đã xuống thang trước khi xung đột biến thành chiến tranh toàn diện, với sự thúc đẩy của Mỹ. Tuy nhiên, giới phân tích cho rằng tham vọng của New Delhi để trở thành một cường quốc ngoại giao toàn cầu đang gặp phải phép thử quan trọng.

Trỗi dậy trở thành nền kinh tế lớn thứ năm thế giới giúp Ấn Độ trở nên tự tin và mở rộng ảnh hưởng trên trường quốc tế, đóng vai trò quan trọng giúp giải quyết các cuộc khủng hoảng khu vực như sự sụp đổ kinh tế của Sri Lanka và động đất ở Myanmar.

Tuy nhiên, xung đột bùng phát với Pakistan trong những ngày gần đây vì tranh chấp Kashmir đã chạm đến vấn đề cực kỳ nhạy cảm trong chính trường Ấn Độ.

Theo các nhà phân tích, mức độ khôn khéo trong cách Ấn Độ xử lý bài toán ngoại giao - lấy lòng Tổng thống Mỹ Donald Trump trong các vấn đề như thương mại trong khi khẳng định lợi ích của riêng mình trong xung đột Kashmir - sẽ phụ thuộc vào chính trị trong nước, và điều này sẽ quyết định diễn biến của tình hình ở khu vực tranh chấp.

Lễ hỏa táng Surendra Kumar, thành viên của Không quân Ấn Độ, người đã thiệt mạng trong cuộc tấn công vào Udhampur ngày 11/5. (Ảnh: Reuters)

"Ấn Độ... có thể không hứng thú với việc đàm phán. Việc duy trì lệnh ngừng bắn sẽ đặt ra những thách thức", Michael Kugelman, một nhà phân tích về Nam Á đang làm việc tại Washington, nhận định.

Trong một dấu hiệu cho thấy lệnh ngừng bắn vẫn còn mong manh như thế nào, Ấn Độ và Pakistan cáo buộc nhau vi phạm thỏa thuận vào cuối ngày 10/5. Ông Kugelman lưu ý, lệnh ngừng bắn đã được "vội vã chắp vá" khi căng thẳng lên đến đỉnh điểm.

Tổng thống Trump phát biểu sau khi hai bên chấp nhận ngừng bắn: "Tôi sẽ tăng cường đáng kể thương mại với cả hai quốc gia vĩ đại này".

Thủ tướng Ấn Độ Narendra Modi chưa đưa ra phát biểu công khai nào về cuộc xung đột này kể từ khi nổ ra.

Ấn Độ coi Kashmir là một phần không thể tách rời và không chấp nhận đàm phán, nhất là thông qua bên thứ ba. Ấn Độ và Pakistan đều đang quản lý một phần vùng đất dưới chân dãy Himalaya tuyệt đẹp, đều có tuyên bố chủ quyền đối với toàn bộ, đã trải qua 2 cuộc chiến tranh và nhiều cuộc xung đột vì những vụ nổi dậy mà Ấn Độ cáo buộc Pakistan hậu thuẫn.

"Với việc đồng ý ngừng bắn sau khi Mỹ thuyết phục, Ấn Độ đang thu hút sự chú ý của quốc tế vào tranh chấp Kashmir chứ không phải vào chủ nghĩa khủng bố xuyên biên giới”, ông Brahma Chellaney, một nhà phân tích quốc phòng Ấn Độ, cho biết.

Trong nhiều thập kỷ sau khi hai nước tách ra năm 1947, phương Tây phần lớn nhìn nhận Ấn Độ và Pakistan là hai nước láng giềng thường xuyên giao tranh vì Kashmir.

Điều đó đã thay đổi trong những năm gần đây, một phần vì sự trỗi dậy về kinh tế của Ấn Độ trong khi Pakistan trì trệ với nền kinh tế chỉ bằng 1/10 đối thủ láng giềng.

Không chấp nhận bên thứ ba

Đề xuất của ông Trump về việc hướng tới giải pháp cho vấn đề Kashmir, cùng với tuyên bố của Ngoại trưởng Mỹ Marco Rubio rằng Ấn Độ và Pakistan sẽ bắt đầu đàm phán về các vấn đề rộng hơn của họ tại địa điểm trung lập, khiến nhiều người Ấn Độ khó chịu.

Pakistan đã nhiều lần cảm ơn ông Trump vì lời đề nghị, trong khi Ấn Độ không thừa nhận bất kỳ vai trò nào của bên thứ ba trong lệnh ngừng bắn, nói rằng lệnh này được hai bên đồng ý.

Giới phân tích và các đảng đối lập của Ấn Độ đã đặt câu hỏi liệu New Delhi có đạt được mục tiêu chiến lược của mình hay không sau khi phóng tên lửa vào Pakistan ngày 7/5, để trả đũa vụ thảm sát khách du lịch ở Kashmir tháng trước.

Với quyết định phóng tên lửa sâu vào Pakistan, Thủ tướng Modi cho thấy ông sẵn sàng chấp nhận rủi ro cao hơn so với những người tiền nhiệm của mình. Nhưng lệnh ngừng bắn đột ngột đã khiến ông vấp phải một số chỉ trích trong nước.

Swapan Dasgupta, cựu nghị sĩ thuộc đảng Bharatiya Janata của ông Modi, cho biết lệnh ngừng bắn không được chấp nhận ở Ấn Độ một phần là do "ông Trump đột nhiên xuất hiện và đưa ra phán quyết của mình".

Đảng đối lập chính của Quốc hội đã yêu cầu Chính phủ Ấn Độ giải thích về "thông báo ngừng bắn được đưa ra từ Washington D.C".

"Chúng ta đã mở cửa cho bên thứ ba làm trung gian chưa?", Jairam Ramesh, thành viên cấp cao của Thượng viện Ấn Độ, chất vấn.

Và dù giao tranh đã dừng lại, vẫn còn một số vấn đề khó chịu sẽ thử thách Ấn Độ và có thể khiến nước này áp dụng lập trường cứng rắn.

Các nhà ngoại giao và quan chức Ấn Độ cho biết, vấn đề hàng đầu với Pakistan sẽ là Hiệp ước về nguồn nước sông Ấn mà Ấn Độ đã đình chỉ vào tháng trước. Đây là nguồn nước quan trọng cho nhiều cánh đồng và nhà máy thủy điện của Pakistan.

"Pakistan sẽ không đồng ý (ngừng bắn) nếu không có sự đảm bảo của Mỹ về một cuộc đối thoại rộng rãi hơn", ông Bilawal Bhutto Zardari, cựu bộ trưởng ngoại giao và hiện là chủ tịch đảng Nhân dân Pakistan cho biết.

Ông Moeed Yusuf, cựu Cố vấn An ninh quốc gia Pakistan, cho biết cần có một thỏa thuận rộng rãi để phá vỡ chu kỳ bên miệng hố chiến tranh vì Kashmir.

"Các vấn đề cơ bản vẫn tồn tại, nên cứ 6 tháng, 1 năm, 2 năm, 3 năm, điều gì đó như thế này lại xảy ra và sau đó hai bên quay lại miệng hố chiến tranh với nguy cơ về vũ khí hạt nhân", ông nói.