Điện Kính Thiên và đồ sứ vén màn bí ẩn cuộc sống vua chúa trong Kinh thành Thăng Long

Các nghiên cứu về Hoàng thành Thăng Long trong 15 năm qua, từ diện mạo cung điện đến đồ sành, sứ sử dụng trong cung điện đã hé lộ một phần bí ẩn đời sống cung đình và quyền uy hoàng gia trong Kinh thành Thăng Long xưa.

Thông tin về các kết quả nghiên cứu này được chia sẻ tại hội thảo khoa học quốc tế "Khu di tích Hoàng thành Thăng Long - Thành tựu và vấn đề đặt ra sau 15 năm nghiên cứu (2011-2025)" do Viện Khảo cổ học (Viện hàn lâm Khoa học xã hội Việt Nam) tổ chức ngày 4-11 tại Hà Nội.

Hội thảo có sự tham gia góp ý kiến của các nhà nghiên cứu trong nước và khu vực.

Vén màn bí ẩn Kinh thành Thăng Long

PGS.TS Bùi Minh Trí - nguyên Viện trưởng Viện Nghiên cứu Kinh thành (nay thuộc Viện Khảo cổ học), đơn vị chủ trì dự án "Chỉnh lý, nghiên cứu, đánh giá giá trị và lập hồ sơ khoa học khu di tích Hoàng thành Thăng Long" - cho biết các nhà khoa học đã nghiên cứu làm sáng tỏ những bí ẩn về kiến trúc cung điện - "linh hồn" của Kinh đô Thăng Long sau hàng ngàn năm bị thất truyền, làm rõ hình thái kiến trúc cung điện thời Lý, Trần và điện Kính Thiên thời Lê Sơ.

Năm 2022-2023, Viện tiếp tục hoàn thành nghiên cứu phục dựng điện Kính Thiên, trung tâm quyền lực của Cấm thành Thăng Long thời Lê Sơ. Công trình được tái hiện với quy mô lớn, mái lợp ngói rồng men vàng, cấu kiện gỗ sơn son thếp vàng, thể hiện quyền uy và sự hưng thịnh của triều đại.

Không chỉ dừng ở nghiên cứu kiến trúc, các nhà khoa học còn tập trung làm rõ đời sống trong Hoàng cung Thăng Long qua hàng triệu di vật được chỉnh lý và phân loại.

Bên cạnh đó, kết quả nghiên cứu, phân loại chỉnh lý di vật đã làm sâu sắc hơn đời sống Hoàng cung Thăng Long qua nghiên cứu về các đồ dùng, vật dụng, nhất là đồ gốm ngự dụng, đồng thời hé lộ vai trò của Thăng Long trong giao thương và ngoại giao quốc tế qua các đồ gốm sứ nước ngoài.

Theo ông Trí, Viện Nghiên cứu Kinh thành đã phân tích và xác định được những đồ sứ cao cấp thời Lý, đạt phẩm cấp tương đương với đồ sứ Trung Quốc thời Tống, chứng minh trình độ chế tác gốm sứ Việt Nam đạt đỉnh cao từ thế kỷ XI.

Đặc biệt, các đồ gốm có chữ "Quan" và "Kính", trang trí hình rồng, được sản xuất tại lò quan Thăng Long, là những đồ ngự dụng dành riêng cho vua và hoàng hậu, thể hiện đời sống cung đình và quyền uy hoàng gia.

Ngoài ra, Viện Nghiên cứu Kinh thành còn làm rõ nguồn gốc các loại gốm sứ ngoại nhập từ Trung Quốc, Nhật Bản, Hàn Quốc và Tây Á, qua đó minh chứng cho vai trò trung tâm giao thương quốc tế của Thăng Long trong mạng lưới kinh tế châu Á.

Những phát hiện này không chỉ làm sâu sắc hơn giá trị khảo cổ học mà còn giúp nhận diện tầm vóc văn hóa và vị thế ngoại giao của Đại Việt trong lịch sử khu vực.