Diễn đàn Ý dân gửi Đảng: Xây dựng chiến lược quốc gia về quản trị rủi ro

Dự thảo báo cáo chính trị Đại hội XIV đã đặt nền tảng vững chắc cho quản trị rủi ro, góp phần thực hiện khát vọng phát triển đất nước phồn vinh, hạnh phúc.

Việc xây dựng chiến lược quản trị rủi ro quốc gia sẽ giúp cụ thể hóa các định hướng, biến thách thức thành cơ hội, đảm bảo sự phát triển bền vững trong kỷ nguyên phát triển mới.

Từ thực tiễn những năm gần đây, nhất là đại dịch COVID-19, thiên tai, các tác động của biến đổi khí hậu, các ảnh hưởng của tình hình chính trị và quân sự trên thế giới..., tôi xin đề xuất xây dựng một "Chiến lược quốc gia về quản trị rủi ro". Chiến lược này cần được đặt dưới sự lãnh đạo của Đảng, quản lý của Nhà nước, với sự tham gia của nhân dân và doanh nghiệp.

1. Xây dựng khung quản trị rủi ro toàn diện và tích hợp. Cần xây dựng bản đồ rủi ro thiên tai và hệ thống cảnh báo sớm. Đồng thời mở rộng thành khung quốc gia bao quát tất cả các loại rủi ro (kinh tế - xã hội, môi trường, an ninh, địa chính trị...). 

Ví dụ, thành lập Hội đồng Quản trị rủi ro quốc gia trực thuộc Chính phủ, với thành viên từ các bộ, ngành, địa phương và chuyên gia độc lập. Đưa việc quản trị rủi ro vào các kế hoạch phát triển vùng miền (chống sạt lở ở ĐBSCL hoặc ô nhiễm ở đô thị lớn...).

2. Tăng cường năng lực dự báo và ứng phó chủ động. Chiến lược này cần ưu tiên đầu tư vào hệ thống giám sát số hóa, như xây dựng nền tảng dữ liệu quốc gia về rủi ro kinh tế (giám sát nợ công, lạm phát) và an ninh mạng.

Tôi đề xuất bổ sung chương trình đào tạo quốc gia về quản trị rủi ro cho cán bộ các cấp, kết hợp với hợp tác quốc tế để học hỏi kinh nghiệm từ các nước như Nhật Bản (quản lý thiên tai) hay Singapore (quản lý rủi ro kinh tế)... 

Ngoài ra, cần cơ chế "diễn tập rủi ro" định kỳ, mô phỏng các kịch bản như suy thoái kinh tế toàn cầu hoặc tấn công mạng, để nâng cao khả năng phục hồi.

3. Huy động nguồn lực và thúc đẩy kinh tế xanh, bền vững. Để thực hiện định hướng kinh tế tuần hoàn và giảm phát thải, chiến lược nên tích hợp cơ chế tài chính rủi ro, như quỹ dự phòng quốc gia cho thiên tai và khuyến khích doanh nghiệp tư nhân tham gia qua chính sách thuế ưu đãi cho dự án xanh.

Ví dụ, phát triển thị trường tín chỉ carbon và bảo hiểm rủi ro môi trường, nhằm giảm gánh nặng ngân sách nhà nước. Đồng thời, tăng cường vai trò của Mặt trận Tổ quốc và các tổ chức chính trị - xã hội trong giám sát, đảm bảo "người dân biết, thảo luận, làm, kiểm tra, giám sát và hưởng lợi".

4. Củng cố an ninh phi truyền thống và hội nhập quốc tế. Cần có nhiều giải pháp hiệu quả trong bảo vệ chủ quyền trên không gian mạng và môi trường chiến lược mới; cần bổ sung chiến lược về an ninh dữ liệu, với quy định pháp lý chặt chẽ về bảo mật thông tin quốc gia. 

Trong đối ngoại, tăng cường ngoại giao rủi ro (risk diplomacy) để đa dạng hóa chuỗi cung ứng, giảm phụ thuộc vào một số thị trường lớn, đồng thời tham gia các diễn đàn quốc tế về quản lý rủi ro toàn cầu (như ASEAN về biến đổi khí hậu)...

5. Đánh giá và điều chỉnh linh hoạt. Chiến lược cần có cơ chế đánh giá hằng năm, với chỉ số đo lường cụ thể (ví dụ: tỉ lệ giảm thiểu thiệt hại từ thiên tai, chỉ số ổn định kinh tế vĩ mô...).

Trong dự thảo báo cáo chính trị hoặc chiến lược phát triển kinh tế - xã hội 2025 - 2035, bên cạnh các phụ lục về chỉ tiêu kinh tế - xã hội, nên tích hợp thêm chỉ số rủi ro quốc gia để theo dõi tiến độ.