Diễn đàn ý dân gửi Đảng: Quốc gia hạnh phúc - nhìn từ vấn đề văn hóa và an sinh

Trong dự thảo Báo cáo chính trị trình Đại hội XIV của Đảng, nội dung về phát triển văn hóa, con người và xã hội, an sinh xã hội và đời sống nhân dân được xác định là một trong những định hướng chiến lược cho tương lai phát triển bền vững.

Ông NGUYỄN ĐẮC VINH (Chủ nhiệm Ủy ban Văn hóa và Xã hội Quốc hội):

Nâng cao chất lượng giáo dục đại học và dạy nghề

Điểm mới của dự thảo văn kiện lần này là đã chú ý hơn đến yếu tố thu hút nguồn nhân lực.

Các văn kiện trước đây, chính sách phát triển nguồn nhân lực chủ yếu tập trung vào khâu đào tạo, chưa quan tâm đúng mức đến việc thu hút nhân tài.

Nước ta đã có nhiều nỗ lực trong đầu tư cho giáo dục song chất lượng giáo dục đại học và dạy nghề vẫn còn khoảng cách so với các nước phát triển.

Thực tế cho thấy việc mời chuyên gia quốc tế ở các lĩnh vực như thể thao, khoa học, công nghệ hay kinh tế đã mang lại nhiều kết quả tích cực.

Nếu có chính sách tốt, môi trường làm việc và điều kiện sống thuận lợi, Việt Nam hoàn toàn có thể trở thành điểm đến hấp dẫn của nhân lực chất lượng cao.

Do vậy tôi rất tán thành việc dự thảo văn kiện bổ sung mục tiêu thu hút nhân lực, tạo cơ sở để xây dựng những cơ chế, chính sách cụ thể để thu hút nguồn nhân lực chất lượng cao về nước.

Hiện cơ cấu lao động của Việt Nam vẫn nghiêng về nhân công giá rẻ. Tỉ lệ học sinh phổ thông vào đại học hiện khoảng 50%, song thị trường lao động không phải lúc nào cũng hấp thụ hết lực lượng này.

Nếu mở rộng quy mô đào tạo đại học quá nhanh trong điều kiện nguồn lực hạn chế sẽ dẫn tới phân tán đầu tư, giảm chất lượng và lãng phí nguồn lực của xã hội.

Với cơ chế tự chủ đại học hiện nay do phụ thuộc nhiều vào học phí, các trường có xu hướng tuyển sinh ồ ạt trong khi giảng viên và cơ sở vật chất không đáp ứng đủ yêu cầu, ảnh hưởng đến chất lượng đào tạo.

Vì vậy cần sớm xác lập lại cơ cấu thị trường lao động hợp lý, nâng cao chất lượng giáo dục đại học. Đồng thời thực hiện sắp xếp, thu gọn các cơ sở yếu kém, hướng tới một hệ thống đào tạo tinh gọn, hiệu quả, gắn chặt với nhu cầu của nền kinh tế.

Với đào tạo nghề, trong bối cảnh mới khi công nghệ và nhu cầu sử dụng lao động biến động nhanh như hiện nay, tư duy đào tạo nghề cũng cần thay đổi để thích ứng kịp thời. Không thể chỉ "học một lần cho cả đời" mà cần hình thành thị trường đào tạo linh hoạt, nơi người lao động có thể được học lại, cập nhật kỹ năng nhiều lần.

Nhà nước và các cơ sở giáo dục cần đầu tư cho chất lượng đào tạo nền tảng, giúp người học có đủ năng lực thích ứng với thay đổi.

Đào tạo con người là quá trình lâu dài, đòi hỏi tính toán sớm, tầm nhìn xa và chiến lược rõ ràng để khi cơ hội phát triển đến, đất nước đã sẵn sàng về nhân lực.