Điểm đặc biệt tại các cơ sở hạt nhân quan trọng của Iran

Những cơ sở nhạy cảm nhất trong chương trình hạt nhân của Iran nằm dưới độ sâu vượt quá tầm bắn của bom thông thường và thậm chí cả các cuộc tấn công hạt nhân tiềm tàng.

Đây là chia sẻ của Tổng giám đốc Cơ quan Năng lượng nguyên tử quốc tế (IAEA) Rafael Grossi với tờ Financial Times.

Iran đã cho phép cho các thanh tra IAEA tiếp cận những địa điểm hạt nhân của nước này theo thỏa thuận Kế hoạch Hành động toàn diện chung (JCPOA) năm 2015.  Đây là thỏa thuận ký kết giữa Iran và các cường quốc trên thế giới nhằm hạn chế số lượng máy ly tâm nước này được phép sử dụng để làm giàu uranium lên cấp độ vũ khí cũng như giảm lượng dự trữ uranium.

3 năm trước khi JCPOA sụp đổ, các chuyên gia IAEA đã có cơ hội kiểm tra cơ sở hạ tầng hạt nhân của Iran. Theo ông Grossi, các cơ sở quan trọng nhất của quốc gia Hồi giáo về cơ bản không bị ảnh hưởng trước các đòn tấn công tiềm tàng từ Mỹ hoặc Israel.

"Các thành phần nhạy cảm nhất nằm ở độ sâu 800m dưới lòng đất. Tôi đã đến đó nhiều lần. Để đến đó, bạn phải đi xuống, qua một đường hầm xoắn ốc”, ông Grossi nói. 

Điều này thể hiện mức độ kiên cố phi thường tương đương với những cơ sở hạt nhân an toàn nhất thế giới từ thời Chiến tranh Lạnh. Điển hình, khu phức hợp NORAD của Mỹ bên trong núi Cheyenne, nơi chịu trách nhiệm phát hiện sớm các vụ phóng tên lửa đạn đạo xuyên lục địa (ICBM), nằm ở độ sâu 600m dưới lòng đất. Cơ sở này được thiết kế để chịu được một cuộc tấn công hạt nhân trực tiếp hoặc một vụ nổ gần đó lên tới 30 megaton ở khoảng cách vài km.

Báo cáo mới nhất của IAEA cũng nêu rõ, Iran đang áp đặt hạn chế đối với các thanh sát viên của IAEA. Ngoài ra, Tehran đang sở hữu các kho dự trữ uranium làm giàu tới 60%. 

“Vào thời điểm hiện tại, Iran không có vũ khí hạt nhân, nhưng họ có vật liệu”, ông Grossi nhấn mạnh khả năng một quả bom có ​​thể được phát triển rất nhanh chóng từ đó.

Iran còn được tin có thể đã sở hữu các vật liệu cần thiết để sản xuất đầu đạn hạt nhân đầu tiên. Năm 2023, Bloomberg từng đưa tin, một cuộc thanh tra của IAEA đã phát hiện uranium của Iran được làm giàu tới 84%, chỉ thấp hơn 6% so với ngưỡng yêu cầu để chế tạo vũ khí nguyên tử. Trước đó, Iran từng chính thức tuyên bố về việc nước này có khả năng làm giàu uranium 90%. 

Theo trang tin quân sự Militarnyi, Tehran đang phát triển một tên lửa đạn đạo có khả năng mang đầu đạn hạt nhân với tầm bắn 3.000km.