Đi vệ sinh, giữ xe... cũng phải xuất hóa đơn?

Việc xuất hóa đơn điện tử mỗi lần mua bán, không phân biệt giá trị hàng hóa dịch vụ, đang gây nhiều tranh cãi khi có những dịch vụ giá chỉ vài ngàn đồng.

Đi vệ sinh, mua gói bim bim, giữ xe… cũng xuất hóa đơn

Câu chuyện Công ty TNHH Sơn Long (Hà Nội) xuất hóa đơn điện tử (HĐĐT) cho khách đi vệ sinh với giá trị 6.000 đồng, trong đó tiền thuế giá trị gia tăng là 8%, ở mức 444,44 đồng đang thu hút sự chú ý của thị trường trong bối cảnh các hộ kinh doanh (HKD) phải xuất hóa đơn khi bán trực tiếp cho khách hàng. Ngoài ra, công ty cũng phải xuất hóa đơn cho dịch vụ trông giữ xe mỗi ngày vài trăm chiếc. Việc này dẫn tới phát sinh chi phí để mua số lượng lớn hóa đơn và đây cũng là nỗi lo lắng chung của các HKD khi thực hiện xuất HĐĐT kết nối máy tính tiền với cơ quan thuế.

Trên các diễn đàn trao đổi về thuế, một số thành viên giấu tên hỏi, như vậy những tiệm bán tạp hóa bán chai nước uống, gói bim bim với giá 6.000 - 10.000 đồng cũng phải xuất HĐĐT khi phải kết nối máy tính tiền với cơ quan thuế hay sao? Và nếu có những hàng hóa, dịch vụ giá trị còn nhỏ hơn HĐĐT thì tính toán thế nào?

Khảo sát các công ty cung cấp giải pháp HĐĐT kết nối với máy tính tiền, chi phí cho mỗi hóa đơn bình quân từ 300 - 500 đồng/hóa đơn. Để tìm hiểu thực tế, chúng tôi liên hệ một số công ty đang cung cấp thì đúng là phần chi phí này không thấp so với giá bán một số hàng hóa, dịch vụ có giá trị nhỏ. Cụ thể, nhân viên của Công ty CP MISA tên P.M tư vấn cho chúng tôi các gói giải pháp HĐĐT khởi tạo từ máy tính tiền dành cho HKD và cá nhân kinh doanh. 

Các gói này bao gồm phần mềm hóa đơn, chữ ký số, phần mềm kế toán, phần mềm xử lý hóa đơn. Mỗi gói có số lượng từ 300 - 1.000 hóa đơn, giá đang trong chương trình ưu đãi từ 1,25 - 2,65 triệu đồng thay vì nguyên giá lên gần 3 lần, từ 3,65 - 6,488 triệu đồng. Nếu cần nhiều hơn, có thể mua thêm. Giá HĐĐT mua thêm có nhiều mức khác nhau như 300 hóa đơn có giá 250.000 đồng, 500 hóa đơn có giá 350.000 đồng, 1.000 hóa đơn có giá 550.000 đồng, 10.000 hóa đơn có giá 3,05 triệu đồng. Với mức giá này, tính bình quân mỗi hóa đơn có chi phí từ 305 - 833 đồng/tờ. Nhân viên P.M cho biết với những gói HĐĐT khối lượng lớn hơn thì chi phí cho mỗi hóa đơn có thể thấp hơn mức 300 đồng/tờ.

Tương tự, Công ty CP công nghệ Sapo cũng báo giá gói HĐĐT đối với HKD khởi tạo từ máy tính tiền có giá từ 1,27 - 6 triệu đồng tùy theo số hóa đơn từ 3.000 - 20.000. Đây là giá khuyến mãi, còn nguyên giá là từ 1,699 - 8 triệu đồng. Ngoài HĐĐT, HKD sẽ phải mua gói chữ ký số HSM có giá từ 1,65 đến gần 3 triệu đồng cho thời hạn sử dụng từ 1 - 3 năm. Giá phần mềm máy tính tiền giảm từ 10 - 25%, còn 4,48 - 5,4 triệu đồng…

Theo quy định hiện nay, các tiệm tạp hóa, quán phở, quán bún, bánh mì… với giá sản phẩm dịch vụ từ vài ngàn đến vài chục ngàn đồng cũng phải thực hiện xuất HĐĐT. Tuân thủ đúng quy định này thì số lượng hóa đơn mỗi tháng sử dụng sẽ không hề nhỏ. Ví dụ, xuất 10.000 HĐĐT một tháng cũng mất hơn 3 triệu đồng. Đây cũng chính là vấn đề đang gây tranh cãi hiện nay.

Cần xem xét giảm chi phí HĐĐT

Ở cái nhìn toàn cục, ông Nguyễn Ngọc Tú, giảng viên Trường ĐH Kinh doanh và công nghệ Hà Nội, phân tích đối với doanh nghiệp thì HĐĐT có thể đưa vào chi phí khấu trừ, còn HKD thì phải cộng vô giá thành sản phẩm. "Việc thực hiện HĐĐT trong mua bán là chủ trương lớn, giúp môi trường kinh doanh lành mạnh, thực hiện chuyển đổi số trong nền kinh tế. Đây là vấn đề phải thực hiện. Việc xuất hóa đơn còn chống hàng gian, hàng giả, hàng không nguồn gốc, có hóa đơn thì người mua cũng được bảo vệ. Tuy nhiên đứng ở góc độ HKD thì vấn đề chi phí HĐĐT cũng nên tính toán lại, chi phí sao để họ có thể chấp nhận được. Chứ một món hàng vài ngàn đồng mà tỷ lệ thuế chiếm 5 - 8% thì cũng phải xem lại", ông Tú nói.

Ông Nguyễn Ngọc Tú thừa nhận, các tiệm tạp hóa, quán phở… có giá bán từ vài ngàn đến vài chục ngàn đồng mà tờ hóa đơn mất mấy trăm đồng thì khó cho họ. Muốn họ xuất hóa đơn thì cần có cơ chế hỗ trợ để có mức phí thấp nhất. Hiện nay chỉ mới vài chục ngàn HKD thực hiện kê khai thuế khoán, đến ngày 1.1.2026 khi bỏ thuế khoán thì số lượng HKD thực hiện kết nối máy tính tiền xuất HĐĐT sẽ rất lớn. Trong khi HKD là đối tượng đa dạng từ người trẻ đến già, đô thị đến vùng sâu, vùng xa. Chính vì vậy cần có chính sách hỗ trợ từ bây giờ để đến 1.1.2026 có thể thực hiện đồng loạt việc kê khai xuất hóa đơn.

"Nghị quyết 198 cũng đã đề cập cung cấp miễn phí các nền tảng số, phần mềm kế toán dùng chung, dịch vụ tư vấn pháp lý, đào tạo về quản trị doanh nghiệp, kế toán, thuế, nhân sự, pháp luật cho doanh nghiệp nhỏ, siêu nhỏ, HKD, cá nhân kinh doanh. Ở đây, cần thống nhất chung dữ liệu phần mềm chung áp dụng trên toàn quốc. Khi số lượng HKD thực hiện kê khai thuế thì số lượng sử dụng hóa đơn cũng tăng lên nhiều, các công ty cũng nên tính toán giảm chi phí cho họ. Mục tiêu quản lý thuế minh bạch nên nhà nước và nhân dân cùng làm. Do đó cơ quan chức năng nên hỗ trợ thêm chi phí triển khai để không có tâm lý "né" xuất HĐĐT", ông Nguyễn Ngọc Tú kiến nghị.

Ông Nguyễn Văn Được, Tổng giám đốc Công ty TNHH kế toán và tư vấn thuế Trọng Tín, đồng quan điểm, việc mua bán phải xuất HĐĐT là quy định của nhà nước nên phải thực hiện. Tuy nhiên, khi số lượng hóa đơn sử dụng lớn thì công ty cung cấp dịch vụ cũng nên có trách nhiệm chia sẻ, giảm phí. Hơn nữa, nhà nước nên có chính sách hỗ trợ cho HKD thực hiện vấn đề này, giống như trích quỹ dành cho chương trình hóa đơn may mắn. Khi HKD được hỗ trợ thì cơ quan thuế cũng thu đúng thu đủ. Ngoài ra, có một giải pháp có thể giải quyết được tình trạng hàng hóa, dịch vụ giá trị nhỏ như mua bánh, hay đi vệ sinh, giữ xe…; đó là đưa ra ngưỡng không xuất hóa đơn khi khách không có yêu cầu; chẳng hạn dưới 50.000 đồng không phải xuất hóa đơn mà lập bảng kê.

Liên quan đến vấn đề này, ông Phan Văn Dũng, Phó chi cục trưởng Chi cục thuế Khu vực 2, thừa nhận trong gần 2 tuần triển khai HĐĐT kết nối máy tính tiền đối với HKD, cơ quan thuế cũng nắm được vấn đề chi phí hóa đơn. Mức phí 300 - 500 đồng/tờ đúng là cao nên dự kiến tuần tới, cơ quan thuế sẽ làm việc lại với các công ty cung cấp dịch vụ và kêu gọi hỗ trợ giảm phí xuống mức thấp nhất có thể để hỗ trợ HKD trong giai đoạn này. Hiện nay trên địa bàn TP.HCM có 31.568 doanh nghiệp và 14.722 HKD đăng ký thành công sử dụng HĐĐT khởi tạo từ máy tính tiền.