Đề xuất tăng lương cho người có sáng kiến chống lãng phí

Góp ý dự thảo Luật Tiết kiệm, chống lãng phí chiều 5/11, Giáo sư Lê Quân, Thứ trưởng Giáo dục và Đào tạo, cho rằng muốn thực hành tiết kiệm hiệu quả phải gắn với lợi ích cụ thể của cá nhân, tổ chức. Theo ông, cần cơ chế "khoán 10" mới, để người đưa ra sáng kiến được hưởng lợi trực tiếp có động lực đóng góp.

Ông dẫn ví dụ các tập đoàn tư nhân như Toyota thưởng ngay cho nhân viên có giải pháp tiết kiệm hiệu quả, nhấn mạnh "giải pháp không chỉ là chi ít, mà là đổi mới để hiệu quả hơn với chi phí thấp hơn". Vì vậy, ông đề nghị bổ sung quy định khen thưởng bằng thu nhập tăng thêm hoặc vật chất cho cá nhân, tổ chức có sáng kiến chống lãng phí.

Theo Thứ trưởng Quân, trong phát triển kinh tế "không phải cứ chi ít là tiết kiệm", vì có khoản phải chi mới tạo ra nguồn thu. Ông cho rằng khu vực công hiện còn vướng mắc khi chưa có cơ chế khuyến khích người tạo ra hiệu quả và nguồn thu. Nhiều đơn vị sự nghiệp công lập biên chế lớn nhưng doanh thu thấp, sử dụng tài sản, nhân lực kém hiệu quả. Do đó "luật cần giao Chính phủ hoặc bộ chuyên ngành quy định chính sách khen thưởng cho cán bộ có sáng kiến khai thác tài sản công, ngân sách hiệu quả".

Đại biểu Bùi Hoài Sơn, chuyên trách Ủy ban Văn hóa và Xã hội, cho rằng tiết kiệm, chống lãng phí không chỉ là yêu cầu quản trị công hiện đại mà còn là giá trị văn hóa, thể hiện bản lĩnh và kỷ cương dân tộc. Ông nhấn mạnh trong thời đại số, lãng phí không chỉ ở tiền bạc mà còn ở dữ liệu, nguồn lực thông tin, cơ hội sáng tạo và cả niềm tin của người dân.

Ông Sơn đề xuất dự luật cần định danh rõ hành vi lãng phí dữ liệu công, nguồn lực số và có chính sách tôn vinh, bảo vệ người đổi mới, đúng tinh thần "bảo vệ cán bộ dám nghĩ, dám làm". Nếu không bảo vệ người đổi mới, theo ông, sẽ "lãng phí cơ hội phát triển và cả tương lai". "Cần quy định cơ chế bảo mật, bảo vệ người tố giác hành vi lãng phí, tương tự Luật Phòng chống tham nhũng", ông nói.

Phó đoàn đại biểu Quốc hội Cần Thơ Đào Chí Nghĩa cho rằng khái niệm "lãng phí" trong dự thảo còn chung chung, như cụm "không hiệu quả" hay "bỏ lỡ thời cơ" rất khó định lượng, dẫn đến khó đánh giá, quy trách nhiệm. Ông đề nghị làm rõ trách nhiệm người đứng đầu khi để xảy ra lãng phí do chậm ban hành hoặc triển khai chương trình, dự án, đồng thời quy định rõ nguyên tắc "miễn trừ trách nhiệm" cho cán bộ đã làm đúng quy trình, không vụ lợi nhưng vẫn phát sinh rủi ro khách quan.

Dự án Luật Tiết kiệm, chống lãng phí dự kiến được Quốc hội thảo luận tại hội trường ngày 26/11 và thông qua ngày 10/12.

Sơn Hà