Đề xuất ngân sách cấp lần đầu 5.000 tỷ đồng thành lập quỹ nhà ở trung ương

Quỹ nhà ở quốc gia gồm quỹ nhà ở trung ương và quỹ nhà ở địa phương. Trong đó, đề xuất vốn điều lệ của quỹ nhà ở trung ương do ngân sách trung ương cấp lần đầu tối thiểu là 5.000 tỷ đồng ngay sau khi được thành lập.

Bộ Xây dựng mới đây có tờ trình Nghị định của Chính phủ quy định chi tiết một số điều và biện pháp thi hành Nghị quyết 201/2025 của Quốc hội thí điểm về một số cơ chế, chính sách đặc thù phát triển nhà ở xã hội.

Dự thảo nghị định quy định quỹ nhà ở quốc gia là quỹ tài chính nhà nước ngoài ngân sách, có tư cách pháp nhân, hoạt động không vì mục đích lợi nhuận. Quỹ nhà ở quốc gia bao gồm quỹ nhà ở trung ương do Chính phủ thành lập, giao Bộ Xây dựng quản lý; quỹ nhà ở địa phương do UBND cấp tỉnh thành lập, giao cơ quan chuyên môn cấp quản lý.

Quỹ hoạt động theo mô hình doanh nghiệp do nhà nước nắm giữ 100% vốn điều lệ. Việc quản lý về tài chính của quỹ được thực hiện theo quy định của pháp luật tương ứng với mô hình hoạt động của quỹ.

Hội đồng quản lý quỹ nhà ở trung ương do Thủ tướng thành lập, bao gồm: Chủ tịch Hội đồng quản lý quỹ là Bộ trưởng Bộ Xây dựng; Phó Chủ tịch Hội đồng quản lý quỹ là Thứ trưởng Bộ Xây dựng...

Còn với quỹ nhà ở địa phương thì căn cứ vào điều kiện thực tế của địa phương, chủ tịch UBND cấp tỉnh quyết định về cơ cấu tổ chức, bộ máy quản lý và cơ quan điều hành của quỹ nhà ở địa phương. 

Dự thảo nghị định đề xuất vốn điều lệ của quỹ nhà ở trung ương do ngân sách trung ương cấp lần đầu tối thiểu là 5.000 tỷ đồng ngay sau khi được thành lập và được nâng mức vốn điều lệ lên thiểu là 10.000 tỷ đồng trong 3 năm tiếp theo kể từ ngày được thành lập.

Bộ Xây dựng cho biết, trên cả nước quy hoạch 1.309 vị trí với quy mô 9.737ha đất làm nhà ở xã hội, hầu hết các địa phương dành đủ quỹ đất dành để phát triển nhà ở xã hội.

Trên địa bàn cả nước đã có 276 dự án nhà ở xã hội hoàn thành và đang triển khai đầu tư xây dựng với quy mô 216.374 căn. 5 tháng đầu năm 2025, đã khởi công mới 21 dự án, với quy mô 20.428 căn; 22.649 căn hộ nhà ở xã hội đã hoàn thành.

Tuy nhiên nhiều địa phương chưa quan tâm đến phát triển nhà ở xã hội, công tác lãnh đạo, chỉ đạo chưa thực sự có quyết tâm cao, nỗ lực chưa lớn. Việc hiểu cơ chế, chính sách của Đảng chưa sâu, chưa hết dẫn đến triển khai thực hiện còn lúng túng.

Điều kiện vay, mua, tiếp cận vốn còn khó khăn; sự phối hợp giữa các bộ, ngành, địa phương đôi lúc còn chưa hiệu quả, kịp thời; tính linh hoạt, sáng tạo còn chưa cao…

Trong cuộc họp với Ban Chính sách, chiến lược Trung ương vào cuối tháng 2, Tổng Bí thư Tô Lâm nhắc tới việc thành lập Quỹ nhà ở quốc gia nhằm phát triển nhà giá rẻ tại các đô thị lớn. Đầu tháng 3, Thủ tướng Phạm Minh Chính yêu cầu Bộ Tài chính hoàn thành lập quỹ này để huy động nguồn lực phát triển nhà ở xã hội. 

Tại Hội nghị triển khai Nghị quyết 201 hồi đầu tháng 6, Thủ tướng yêu cầu Bộ Xây dựng nghiên cứu, trình Chính phủ thành lập Quỹ nhà ở quốc gia, hoàn thành trong tháng 6.

Ông giao Bộ Tài chính rà soát, bố trí, cân đối nguồn vốn cấp cho Quỹ nhà ở, đề xuất nguồn vốn để thực hiện các chính sách phát triển nhà ở xã hội. Bộ Nông nghiệp và Môi trường rà soát chính sách về đất đai, môi trường có liên quan.

Nghị quyết số 201 của Quốc hội đã tháo gỡ được các điểm nghẽn thể chế để thúc đẩy phát triển nhà ở xã hội. Chủ tịch UBND cấp tỉnh sớm quy định chi tiết về các đối tượng hưởng chính sách, trong đó có trường hợp người sở hữu nhà ở nhưng cách xa nơi làm việc. Ngân hàng Nhà nước được giao hướng dẫn điều kiện vay vốn theo hướng đơn giản, dễ tiếp cận, đặc biệt là triển khai gói tín dụng cho người trẻ tuổi.

Việt Nam đặt mục tiêu xây dựng ít nhất 1 triệu căn hộ nhà ở xã hội cho người thu nhập thấp, công nhân khu công nghiệp giai đoạn 2021-2030. Riêng năm 2025, nhà điều hành phải phấn đấu hoàn thành 100.000 căn.