Đề xuất mô hình Tòa án nhân dân mới, bỏ Tòa án nhân dân cấp cao

Dự Luật Tổ chức Tòa án nhân dân sửa đổi đề xuất tổ chức mô hình tòa án 3 cấp, trong đó bỏ TAND cấp cao, cấp huyện, lập tòa chuyên trách trong tòa án khu vực.
Chiều 26-4, Ủy ban Thường vụ Quốc hội cho ý kiến về dự án Luật sửa đổi bổ sung một số điều của Luật Tổ chức Tòa án nhân dân.
Chi tiết mô hình tòa án 3 cấp
Phó chánh án Tòa án nhân dân (TAND) tối cao Nguyễn Văn Tiến cho biết, dự luật sửa đổi, bổ sung các quy định về tổ chức hệ thống tòa án theo hướng không tổ chức TAND cấp cao, TAND cấp huyện.
Thành lập TAND khu vực; chuyển các TAND sơ thẩm chuyên biệt thành các tòa chuyên trách trong TAND khu vực.
Theo đó, mô hình tổ chức hệ thống tòa án gồm TAND tối cao; TAND tỉnh, thành phố; TAND khu vực.
Trên cơ sở mô hình tổ chức hệ thống tòa án 3 cấp, với TAND tối cao được đề xuất bổ sung nhiệm vụ, quyền hạn phúc thẩm các vụ án hình sự mà bản án, quyết định chưa có hiệu lực pháp luật của TAND cấp tỉnh bị kháng cáo, kháng nghị.
Bổ sung quy định trong cơ cấu tổ chức của TAND tối cao có các Tòa phúc thẩm TAND tối cao và giao Ủy ban Thường vụ Quốc hội quy định phạm vi thẩm quyền theo lãnh thổ của các Tòa phúc thẩm TAND tối cao theo đề nghị của chánh án TAND tối cao.
Dự luật đề xuất tăng số lượng thẩm phán TAND tối cao từ 13 đến 17 người lên thành từ 23 đến 27 người.
Việc này để đảm bảo đủ nguồn nhân lực giải quyết kịp thời, chất lượng đối với khối lượng công việc giám đốc thẩm, tái thẩm tăng thêm từ TAND cấp cao chuyển về để đáp ứng chỉ tiêu, yêu cầu của Quốc hội.
Với tòa án cấp tỉnh sẽ được giao nhiệm vụ phúc thẩm bản án, quyết định sơ thẩm của TAND khu vực chưa có hiệu lực pháp luật bị kháng cáo, kháng nghị.
Giám đốc thẩm, tái thẩm đối với bản án, quyết định của TAND khu vực đã có hiệu lực pháp luật bị kháng nghị (nhiệm vụ này tiếp nhận từ TAND cấp cao).
Với tòa án khu vực được tổ chức trên cơ sở cơ cấu lại các TAND huyện, quận, thị xã, thành phố thuộc tỉnh, thành phố.
TAND khu vực xét xử sơ thẩm vụ án hình sự theo quy định của luật; sơ thẩm tất cả các vụ án, vụ việc dân sự, hành chính và giải quyết các việc khác thuộc thẩm quyền của tòa án (tăng thẩm quyền so với TAND cấp huyện hiện nay).
Lập tòa chuyên trách trong các tòa khu vực không làm phát sinh đầu mối
Thẩm tra, Chủ nhiệm Ủy ban Pháp luật và Tư pháp Hoàng Thanh Tùng cho hay ủy ban đề nghị cân nhắc thận trọng việc đề xuất tăng số lượng thành viên Hội đồng thẩm phán TAND tối cao không ít hơn 23 người và không quá 27 người.
Một số ý kiến tán thành đề xuất tăng số lượng thẩm phán TAND tối cao với các lý do đã nêu trong tờ trình.
Bên cạnh đó, thẩm phán TAND tối cao là cán bộ thuộc diện Ban Bí thư quản lý. Việc tăng số lượng thẩm phán TAND tối cao là vấn đề quan trọng, liên quan đến chủ trương của Đảng, do đó đề nghị TAND tối cao xin ý kiến cấp có thẩm quyền theo quy định.
Giải trình thêm, Chánh án TAND Tối cao Lê Minh Trí cho hay nếu để số 17 thẩm phán TAND Tối cao "không đủ sức để làm việc".
Ông nói việc tăng số lượng thẩm phán đã được Bộ Chính trị, Trung ương Đảng thông qua.
Với tòa án chuyên trách tại các tòa khu vực đã được quy định tại Luật Tổ chức TAND trước đây. Số lượng tòa khu vực là 355 đã được Bộ Chính trị, Trung ương quyết định. Vì vậy, việc lập tòa án chuyên trách trong các tòa khu vực không làm phát sinh đầu mối.
Việc nới điều kiện bổ nhiệm thẩm phán TAND tối cao, ông Trí cho biết nhằm giải quyết các vướng mắc trong thực tế, chứ không phải lo những người được bổ nhiệm không có kinh nghiệm.