Đề xuất dùng ngân sách tạm ứng chi phí phá sản cho doanh nghiệp, hợp tác xã

Sáng 23-10, Quốc hội nghe tờ trình và báo cáo thẩm tra dự thảo Luật Phá sản (sửa đổi).

Tại tờ trình, nhấn mạnh sự cần thiết sửa đổi luật, Chánh án Tòa án nhân dân tối cao Lê Minh Trí cho hay dự thảo đã đưa ra 5 chính sách lớn, bổ sung các quy định còn vướng mắc, bất cập trong thực tiễn, tiếp thu kinh nghiệm quốc tế nhằm tháo gỡ những điểm nghẽn trong giải quyết các vụ việc phá sản, đáp ứng yêu cầu khơi thông nguồn lực, hỗ trợ sản xuất kinh doanh và nâng cao năng lực cạnh tranh quốc gia. 

Dùng ngân sách ứng trước là phù hợp để hỗ trợ doanh nghiệp

Theo đó, dự luật trình Quốc hội xin ý kiến về tên gọi của luật thành Luật Phục hồi, phá sản đảm bảo mở rộng phạm vi khi phục hồi là một thủ tục độc lập với thủ tục phá sản. 

Việc sửa tên cũng đảm bảo đúng mục tiêu, định hướng xây dựng luật, ưu tiên phục hồi hoạt động kinh doanh của doanh nghiệp, hợp tác xã khi có nguy cơ mất khả năng thanh toán cũng như phù hợp xu thế thế giới. 

Về chi phí phục hồi, phá sản, tạm ứng chi phí, xuất phát từ thực tiễn cho thấy điểm nghẽn lớn trong đình trệ các vụ việc là tạm ứng chi phí, chi trả chi phí khi doanh nghiệp, hợp tác xã không còn tiền, hoặc còn tài sản nhưng không thể bán để đảm bảo chi phí thực hiện phá sản.

Theo đó, Tòa án nhân dân tối cao nhất trí phương án quy định tạm ứng chi phí phá sản, nguồn chi trả chi phí phá sản là từ dự toán ngân sách nhà nước hằng năm của tòa án.

Tiền tạm ứng này sẽ được hoàn trả ngay vào ngân sách khi bán được tài sản của doanh nghiệp, hợp tác xã. 

Việc chọn phương án này theo Tòa án nhân dân tối cao phù hợp với chính sách về hỗ trợ doanh nghiệp, hợp tác xã gặp khó khăn. 

Nếu giữ nguyên quy định hiện hành thì không tháo gỡ được điểm nghẽn hiện nay của pháp luật trong giải quyết vụ việc phá sản. 

Trường hợp nếu chi trả từ Quỹ phát triển doanh nghiệp nhỏ và vừa thì chưa toàn diện. Trong khi doanh nghiệp và hợp tác xã đã có đóng góp nhất định trong quá trình sản xuất kinh doanh trước đó, nên khi gặp khó khăn về tài chính, thì việc nhà nước hỗ trợ là phù hợp. 

Giải quyết tranh chấp phá sản thế nào?

Đối với quy định về tranh chấp trong quá trình tiến hành thủ tục phá sản, có hai phương án đưa ra. Đó là giao cho tòa án đang giải quyết phá sản và quyết định giải quyết tranh chấp có thể bị đề nghị xem xét lại, kiến nghị với chánh án tòa án đã ra quyết định; hai là giữ nguyên phương án như hiện hành. 

Nêu quan điểm lựa chọn phương án thứ nhất là giao cho tòa án giải quyết tranh chấp, dự thảo cho rằng tình trạng các tranh chấp hiện nay phải trải qua nhiều cấp xét xử, dẫn tới chậm giải quyết dứt điểm nên vụ việc phá sản ách tắc, kéo dài, nên cần có cơ chế đặc biệt để giải quyết điểm nghẽn này. 

Việc tiếp tục giải quyết tranh chấp phá sản như trình tự tố tụng dân sự, sẽ phải trải qua nhiều vòng tố tụng, từ đó không thể tuyên bố doanh nghiệp, hợp tác xã phá sản hoặc không thể thi hành toàn bộ tài sản đã được phân chia, tư cách pháp nhân của doanh nghiệp, hợp tác xã đã chấm dứt. 

Thẩm tra dự án luật, Chủ nhiệm Ủy ban Kinh tế và Tài chính Phan Văn Mãi cho hay đa số thành viên ủy ban đồng tình mở rộng phạm vi của dự luật, với thủ tục phục hồi là thủ tục độc lập với thủ tục phá sản. 

Tuy nhiên việc tách hai thủ tục này là chưa phù hợp thực tiễn, không khả thi, có thể lạm dụng chính sách hỗ trợ của nhà nước. Do đó đề nghị quy định về thủ tục phục hồi là một khâu trong quá trình thực hiện thủ tục phá sản.

Liên quan đến tạm ứng chi phí phá sản, nguồn chi trả chi phí phá sản, đa số ý kiến nhất trí sử dụng ngân sách nhà nước. Việc dự toán, quản lý, sử dụng, tạm ứng, thanh toán kinh phí được thực hiện theo quy định của pháp luật và được hoàn trả ngay vào ngân sách. 

Tuy nhiên với cơ chế hỗ trợ của nhà nước, một số ý kiến khác đề nghị cân nhắc quy định tiêu chí, căn cứ xác định đơn vị đủ điều kiện phục hồi và trách nhiệm của các chủ thể, tránh tình trạng lợi dụng kéo dài, tăng thêm thiệt hại cho các bên.