Đề thi Tiếng Anh tốt nghiệp THPT 2025 quá sức với học sinh của tôi

Với tư cách là một giáo viên Tiếng Anh tự do với hơn 14 năm kinh nghiệm, từng dạy ở trường phổ thông và từng tham gia luyện thi các chứng chỉ PET, TOIEC và IELTS ở các trung tâm ngoại ngữ, sau khi đọc đề thi và bấm giờ làm thử đề tiếng Anh tốt nghiệp THPT 2025, tôi đã khá chật vật khi hoàn thành 40 câu trong 50 phút. Do đó, tôi có một số vấn đề để mọi người cùng bàn luận:

Thứ nhất, với môn tiếng Anh, tôi thấy đề thi chính thức có mức độ khó vượt ngưỡng, khác xa so với đề tham khảo trước đó. Tôi tự hỏi, tại sao ngay từ đầu năm lớp 10 hoặc ít nhất là đầu năm học 12, Bộ Giáo dục và Đào tạo không ban hành hướng dẫn về nội dung, mức độ khó của đề thi để thầy cô, học sinh chủ động hơn trong việc giảng dạy, học tập và ôn thi tốt nghiệp?

Theo quan điểm của tôi, đề Tiếng Anh năm nay chưa phù hợp, có phần quá sức với trình độ của đa số học sinh Việt Nam, nhất là khi Tiếng Anh chỉ là một môn ngoại ngữ. Theo tìm hiểu của tôi, ngay cả một số người bản xứ, đã dạy và tiếp xúc với Tiếng Anh học thuật ở các trường đại học ở Mỹ, Australia... cũng nói họ "toát mồ hôi" khi làm đề thi Tiếng Anh tốt nghiệp THPT năm nay.

Thứ hai, nếu ra đề Tiếng Anh ở mức độ khó như thế này, tại sao chỉ giới hạn cho các thí sinh làm bài trong thời gian ngắn 50 phút với định dạng phông chữ nhỏ, nhiều bài đọc hiểu? Tôi thắc mắc, có bao nhiêu phần trăm các thầy cô giáo có thể hoàn thành bài thi trên trong thời gian quy định với chất lượng tốt nhất?

>> Học sinh Việt chạy đua Tiếng Anh

Thứ ba, tôi đồng ý rằng đề thi được thiết kế trên quan điểm đổi mới, không học tủ, học thật, thi thật, nhưng phải chăng nó vẫn có khoảng cách quá xa với chương trình phổ thông trong sách giáo khoa? May mắn là ngay từ đầu năm lớp 10, tôi đã chia lớp mình dạy thành hai nhóm: một bên kèm chương trình Tiếng Anh phổ thông và bên kia kèm chương trình IELTS. Do đó, hơn 85 % học sinh của tôi đã hoàn thành chứng chỉ IELTS từ năm 2024 ở mức điểm 5.5 đến 7.0. Đề thi tốt nghiệp THPT khá khó nhưng các em vẫn còn cơ hội quy đổi điểm IELTS để xét tuyển vào các trường đại học.

Tuy nhiên, tôi tự hỏi có bao nhiêu học sinh trên cả nước có điều kiện học và thi IELTS như vậy? Ở một số trung tâm luyện thi, học phí rẻ nhất cũng cả triệu đồng một tháng, chưa tính giờ học tăng cường và thời gian học kéo dài từ hai đến ba năm. Như vậy, có bất công với các học sinh ở vùng sâu, vùng xa và thiếu điều kiện tiếp cận các chứng chỉ ngoại ngữ?

Tôi đã rơi nước mắt khi nhìn thấy ánh mắt thất thần của nhiều thí sinh sau khi bước ra khỏi phòng thi. Có em đã bật khóc vì áp lực, nhiều em cảm thấy bất lực và nhận thấy 12 năm đèn sách của mình trở nên vô nghĩa khi không chắc đạt được 5 điểm thi môn Tiếng Anh. Phải đề thi này chỉ phù hợp cho các học sinh giỏi Tiếng Anh và học chuyên Anh?

Thứ tư, các quy định, thông tư được đưa ra bất ngờ, nên cả thầy cô giáo và học sinh đều không có đủ thời gian chuẩn bị tâm lý để chuẩn bị tốt nhất cho kỳ thi. Bản thân tôi sinh năm 1989, khi thi đại học (năm 2007) tôi cũng lần đầu tiếp xúc với hình thức trắc nghiệm. Chúng tôi cũng đã rất bỡ ngỡ để có thể thích nghi. Hay như Thông tư 29 mới đây về siết dạy thêm, học thêm cũng mới chỉ có hiệu lực vào tháng 14/2, tức là trước kỳ thi tốt nghiệp THPT chỉ vài tháng, nên khiến nhiều học sinh hoang mang, lo lắng.

Tôi được biết, Thông tư 29 ra đời nhằm chấm dứt tình trạng dạy thêm, học thêm tràn lan, khuyến khích sự tự học, tự tìm tòi trau dồi kiến thức, nhưng việc ra đề Tiếng Anh khó và thách thức thế này, theo tôi là chưa phù hợp với tình hình thực tiễn, trình độ dạy và học Tiếng Anh ở Việt Nam. Trừ trường hợp là giáo viên ôn thi học sinh giỏi hay giáo viên dạy trong các trường chuyên, có bao nhiêu thầy cô ở cấp THPT có thể tự tin đạt trên 8 điểm khi làm đề thi năm nay?

Cuối cùng, trong hơn 15 năm qua, Việt Nam đã chuyển đổi không ngừng để phát triển theo hướng tích cực, nhằm theo kịp với sự phát triển của các nước trên thế giới. Ngoài những thành tựu mà đã đạt được, tôi rất mong Bộ Giáo dục và Đào tạo xem xét và cải thiện những bất cập đang tồn tại. Chúng ta cần xây dựng đề án dạy và học Tiếng Anh sớm hơn, đồng bộ hơn, ra đề thi hợp lý hơn, phân hóa rõ ràng hơn. Câu hỏi lớn đặt ra là: Đề thi khó thì có nên cấm dạy thêm Tiếng Anh tiểu học?

Tuyết Nguyễn