Để làm bài thi lớp 10 theo chương trình mới đạt kết quả cao

Kỳ thi tuyển sinh lớp 10 đang diễn ra ở nhiều tỉnh, thành. Học sinh Hà Nội và TP.HCM sẽ dự thi vào cuối tuần này. Đây là kỳ thi đầu tiên áp dụng Chương trình giáo dục phổ thông 2018 với những thay đổi về cấu trúc cũng như yêu cầu của đề thi so với trước đây.

Các giáo viên (GV) có kinh nghiệm chia sẻ, hướng dẫn những kỹ năng làm bài để thí sinh đạt kết quả tốt nhất.

MÔN TOÁN: CHÚ Ý ĐỌC ĐỀ VÀ ĐỔI ĐƠN VỊ

GV Đặng Hữu Trí, tổ trưởng tổ toán, Trường THCS Nguyễn Du (Q.1, TP.HCM), cho biết đề thi môn toán trong kỳ thi tuyển sinh lớp 10 năm 2025 tại TP.HCM sẽ có 7 câu, giảm 1 câu so với những năm trước. Việc giảm 1 câu toán thực tế phần nào giảm áp lực cho học sinh (HS). Đề thi năm nay bổ sung mạch kiến thức xác suất thống kê.

Thầy Trí cho hay 3 câu toán thực tế sẽ xuất hiện ở nhiều dạng, là phần luôn khiến HS gặp khó. Cụ thể, HS thường gặp khó ở khâu đọc và phân tích đề, nhận diện từ khóa. Vì thế, khi làm bài, HS cần tập trung, dành nhiều thời gian để đọc kỹ đề bài tập này. Khi giải toán thực tế, HS cần hết sức lưu ý việc đổi đơn vị, làm tròn số phải chính xác.

Đối với câu toán hình học, HS cần chú ý kỹ năng tính toán.

NGỮ VĂN: TRÁNH SÁO RỖNG, RẬP KHUÔN

Thạc sĩ Trần Nguyễn Tuấn Huy, tổ trưởng tổ ngữ văn Trường THCS Trần Bội Cơ (Q.5, TP.HCM), cho biết với Chương trình giáo dục phổ thông (GDPT) 2018, đề thi không đánh đố mà tập trung đánh giá năng lực thực chất, vì vậy đây sẽ là cơ hội để HS bứt phá nếu nắm được đúng kỹ năng.

Từ cấu trúc và yêu cầu đề thi lớp 10 mà Sở GD-ĐT TP.HCM đã công bố, để đạt kết quả tốt nhất, thầy Tuấn Huy chia sẻ "bí kíp":

Ở phần đọc hiểu, HS cần hiểu rõ đặc trưng thể loại của từng kiểu văn bản (văn học, nghị luận, thông tin). HS cần chủ động đọc một lượt để hình dung nội dung tổng quát, gạch chân từ khóa, xác định các đặc trưng then chốt và suy nghĩ về vai trò của từng chi tiết đối với nội dung và hình thức của văn bản. Đọc hiểu không phải là học thuộc, mà là quá trình tư duy, phân tích và biểu đạt suy nghĩ bằng kiến thức tích lũy được của bản thân.

Với yêu cầu viết đoạn văn nghị luận, đoạn văn cảm nhận văn bản văn học, HS cần chú ý xác định rõ thao tác (nghị luận hay biểu cảm - cảm nhận) và đối tượng theo yêu cầu đề bài (khía cạnh nội dung/chủ đề hoặc nghệ thuật) để thiết lập cách thức khai triển dàn ý sao cho phù hợp. Ngoài ra, cần nắm chắc đặc trưng thể loại của văn bản mà đề bài đưa ra. Điều này không chỉ giúp hiểu đúng tác phẩm, mà còn là chìa khóa để phân tích sâu, viết đúng và thể hiện năng lực tư duy văn học một cách thuyết phục.

Khi làm bài, HS lưu ý một đoạn văn hiệu quả cần đảm bảo đủ 3 phần: mở đoạn nêu rõ vấn đề; thân đoạn triển khai luận điểm, dẫn chứng tiêu biểu và giải thích ý nghĩa của thông điệp…; kết đoạn nhận xét và tạo chiều sâu suy nghĩ. Khi viết, cần tránh liệt kê hoặc diễn xuôi lại văn bản, thay vào đó hãy chọn 1-2 chi tiết nổi bật để đi sâu phân tích.

Còn với bài văn nghị luận xã hội, HS cần tuân thủ trình tự lập luận rõ ràng, tránh viết dàn trải theo cảm xúc. Mỗi đoạn cần có luận điểm cụ thể, phản ánh đúng trọng tâm của đề. Khi triển khai, nên kết hợp nhiều thao tác lập luận như giải thích khái niệm, phân tích vai trò - biểu hiện, đưa bằng chứng xác thực, bình luận đánh giá và nếu phù hợp thì có thể phản đề để tạo chiều sâu tư duy. Lập luận phải chặt chẽ, bằng chứng phải tiêu biểu, trình bày theo chuỗi logic: từ luận điểm đến phân tích, bằng chứng và kết luận.

Đặc biệt, thầy Huy cho rằng cần viết bằng sự suy nghĩ, cách biện luận của chính mình, tránh sáo rỗng hay rập khuôn.

TIẾNG ANH: ỨNG DỤNG TỪ VỰNG VÀO THỰC TẾ

Cô Phạm Thị Xuân Oanh, tổ trưởng tổ tiếng Anh, Trường THCS Lê Văn Tám (Q.Bình Thạnh, TP.HCM), cho hay đề thi môn tiếng Anh sẽ tăng cường tính vận dụng vào thực tiễn cuộc sống. Các câu hỏi trong đề thi hầu như đều đặt trong bối cảnh thực tế cuộc sống chứ không phải là những câu đơn lẻ như trước. Vì vậy, HS không thể học tủ, học vẹt mà bắt buộc phải hiểu, vận dụng từ ngữ vào thực tế để làm bài.

Những câu hỏi về biển báo trong đề thi không chỉ là những hình biển báo giao thông mà sẽ đa dạng trong cuộc sống, gắn vào từng tình huống cụ thể, đòi hỏi HS sử dụng vốn từ vựng và sự hiểu biết trong cuộc sống thực tế, biết quan sát cuộc sống xung quanh mình.

Những đoạn văn hội thoại sẽ không ngắn như trước đây mà có thể là thông báo, quảng cáo, tờ rơi, quy định, quy luật… thể hiện tính ứng dụng của ngôn ngữ đi vào thực tế cuộc sống rất cao. Vì thế trong quá trình làm bài phải chú ý việc vận dụng, ứng dụng từ vựng vào thực tế.

Một điểm khác nữa là đề thi sẽ bỏ đi phần sắp xếp từ, sắp xếp câu, thay vào đó là câu về sử dụng từ điển, đòi hỏi học sinh phải biết vận dụng, sử dụng từ điển, ngữ nghĩa của từ, áp dụng vào tình huống thực tế cuộc sống.

Theo cô Xuân Oanh, đề thi năm nay sẽ đặt ra yêu cầu đa dạng hơn trong việc ứng dụng ngôn ngữ vào thực tế tình huống cuộc sống chứ không dừng lại ở đoạn văn vì Chương trình GDPT 2018 đòi hỏi HS phải có tư duy sáng tạo. Do đó, để làm được đề thi năm nay, bắt buộc HS phải biết vận dụng từ vựng, ngữ vựng vào tình huống thực tế.