'Đế chế' Elon Musk có lao đao hậu cãi vã với Tổng thống Trump?

Liên minh Trump - Musk tan vỡ làm dấy lên hy vọng vị tỷ phú sẽ tập trung vào hoạt động kinh doanh, song giới phân tích nói các công ty do ông Musk điều hành vướng phải nhiều vấn đề lớn.

Các công ty do tỷ phú Elon Musk điều hành đối mặt với khả năng bị tẩy chay bởi một trong những khách hàng lớn - chính phủ liên bang. Ảnh: Reuters.

Gần đây, khi tỷ phú Elon Musk tuyên bố sẽ rút lui khỏi chính trường, giới đầu tư hy vọng ông sẽ tích cực điều hành các công ty. Tuy nhiên, khẩu chiến dữ dội với Tổng thống Mỹ Donald Trump - và công khai phơi bày những "mặt tối" trong mối quan hệ với Nhà Trắng - cho thấy những thay đổi của ông Musk có lẽ không phải liều thuốc an ủi họ hằng mong đợi.

Thay vì tránh xa giới truyền thông và tập trung lãnh đạo Tesla và nhiều doanh nghiệp khác, giờ đây ông đối mặt với khả năng bị tẩy chay bởi một trong những khách hàng lớn - chính phủ liên bang.

Cổ phiếu Tesla rơi tự do hôm 5/6, giảm 14%, khi ông Musk công kích ông Trump trên mạng xã hội. Con số phục hồi nhẹ vào ngày 6/6 sau vài dấu hiệu cho thấy căng thẳng hạ nhiệt. Với giới đầu tư và phân tích, tình hình lý tưởng vẫn còn xa vời.

Tesla "tụt lại"

Một số người lập luận vấn đề gốc rễ của các doanh nghiệp do ông Musk điều hành nằm sâu xa hơn lần cãi vã này. Với nhà báo công nghệ kỳ cựu Kara Swisher, điều này đặc biệt đúng với Tesla.

"Tesla đã kết thúc rồi. Tesla từng là công ty xe hơi tuyệt vời, có thể cạnh tranh trong lĩnh vực taxi tự lái nhưng giờ họ bị tụt phía sau”, bà nói.

Tesla từ lâu tìm cách bắt kịp đối thủ Waymo - thuộc sở hữu của Alphabet, công ty mẹ Google, có taxi không người lái trên khắp đường phố San Francisco suốt nhiều năm và hiện hoạt động ở nhiều thành phố.

Trong tháng 6, ông Musk dự kiến giám sát sự kiện Tesla ra mắt loạt xe taxi tự lái (robo-taxi) ở Austin, Texas. Tuần trước, ông cho biết Tesla đã thử nghiệm mẫu Model Y không có tài xế trên xe.

"Tôi tin rằng 90% giá trị tương lai của Tesla sẽ nằm ở công nghệ tự lái và robot", nhà phân tích Dan Ives của Wedbush Securities nói, cho biết việc ra mắt ở Austin sẽ là "bước ngoặt". "Nhiệm vụ đầu tiên là đảm bảo tầm nhìn tự động hóa có khởi đầu phi thường".

Tuy nhiên, khi sự chú ý của ông Musk bị phân tán, khả năng thành công của dự án dường như đã giảm đi. Và một yếu tố khác cần xem xét là động lực cá nhân của chính vị tỷ phú này.

Các cuộc biểu tình, gọi chung là #TeslaTakedown (Hạ bệ Tesla), diễn ra trên khắp đất nước vào mỗi cuối tuần kể từ khi ông Trump nhậm chức. Ảnh: Reuters.

Gần đây, Thung lũng Silicon thường xuyên thảo luận về việc liệu ông Musk có thực sự để tâm, thay vì liệu ông có thể xoay chuyển tình thế hay không.

"Ông ấy thực sự quyền lực khi tập trung vào điều gì đó", Ross Gerber - Chủ tịch kiêm Tổng giám đốc điều hành Gerber Kawasaki Wealth and Investment Management cho biết. "Trước đây, ông ấy tập trung chứng minh cho thế giới thấy ông ấy sẽ tạo ra xe điện - công nghệ độc quyền, hay chế tạo tên lửa".

Là nhà đầu tư lâu năm của Tesla, ông Gerber chán nản và rút bớt lượng cổ phiếu nắm giữ kể từ khi ông Musk ủng hộ phe cánh hữu. Ông gọi hôm 5/6 là “ngày cực kỳ đau đớn”. "Thật ngu ngốc khi nghĩ mình có nhiều quyền lực hơn tổng thống Mỹ", ông Gerber nhắc tới lời chỉ trích ông Trump trên mạng xã hội của ông Musk.

Bên cạnh tạo thù hằn với ông Trump, chiến dịch truyền thông chống lại Tesla là một cơn đau đầu khác với ông Musk. Các cuộc biểu tình, gọi chung là #TeslaTakedown (Hạ bệ Tesla), đã diễn ra trên khắp đất nước vào mỗi cuối tuần kể từ khi ông Trump nhậm chức.

Hồi tháng 4, Tesla báo cáo doanh số bán xe giảm 20% trong 3 tháng đầu năm. Lợi nhuận giảm hơn 70%, và giá cổ phiếu cũng đi xuống.

"Sau cùng, mọi chuyện không phải về công nghệ hay tập đoàn Tesla, mà về cách vũ khí hóa cổ phiếu Tesla để chống lại người dân và đặt Musk vào vị trí quyền lực đáng kinh ngạc mà không có sự minh bạch", Joan Donovan - nhà nghiên cứu thông tin sai lệch, đồng tổ chức biểu tình #TeslaTakedown trên mạng xã hội - nói.

Một khía cạnh khác gây phẫn nộ là X, nền tảng truyền thông xã hội từng gọi là Twitter. "Ông ấy mua Twitter để có ảnh hưởng và có thể - ngay lập tức - tiếp cận hàng trăm triệu người", bà Donovan nói.

Bất hòa giữa Tổng thống Mỹ Donald Trump và tỷ phú Elon Musk chưa có dấu hiệu dừng lại dù hai người từng là đồng minh thân thiết. Ảnh: Reuters.

Vậy liệu việc ông Musk công khai rạn nứt với ông Trump có giúp cải thiện hình ảnh của vị tỷ phú trong mắt những người đã quay lưng vì liên minh Musk - Trump?

Patrick Moorhead - nhà phân tích trưởng tại Moor Insights & Strategy - có nghĩ tới khả năng này. "Mỹ là quốc gia rất dễ tha thứ, nhưng cần thời gian”, ông nói.

Còn bà Swisher ví ông Musk với Bill Gates, đồng sáng lập Microsoft, hơn hai thập niên trước. Ông từng bị coi là "Darth Vader (phản diện trong phim Star Wars) của Thung lũng Silicon" vì tính cách "kiêu ngạo và thô lỗ". Hiện tại, mặc dù vẫn có những khuyết điểm, thương hiệu cá nhân của ông Gates phần lớn đã thay đổi.

"Ông ấy học hỏi. Ông ấy trưởng thành. Con người có thể thay đổi", bà Swisher nói, mặc dù ông Musk "rõ ràng đang gặp rắc rối".

SpaceX và Starlink có sức nặng

Tương lai của ông Musk và các công ty không chỉ phụ thuộc vào những gì ông sẽ làm, mà còn liên quan tới những gì ông Trump quyết định. Và trong khi ông Trump cần ông Musk trong quá khứ, như để tài trợ cho chiến dịch tranh cử tổng thống, giờ không rõ ông chủ Nhà Trắng còn mang tâm thế này hay không.

Gần đây, ông Trump đe dọa cắt bỏ các hợp đồng chính phủ, với giá trị ước tính 38 tỷ USD. Một phần đáng kể trong số đó thuộc về công ty tên lửa SpaceX.Tuy nhiên, lời cảnh cáo của ông Trump dường như không có nhiều sức nặng. NASA cần tàu vũ trụ Dragon của SpaceX để vận chuyển người và hàng hóa đến Trạm Vũ trụ Quốc tế. SpaceX đã ăn sâu vào bộ máy an ninh quốc gia - không gian của Mỹ đến mức lời đe dọa của ông Trump khó thực hiện được. Công ty vệ tinh Internet Starlink cũng tương tự.Nhưng, nếu hành động của ông Trump có giới hạn, thì ông Musk cũng vậy. Giữa lúc cãi vã, ông Musk dọa dẫm cho tàu Dragon ngừng hoạt động, song sau đó rút lại lời nói.Tình bạn Trump - Musk đã kết thúc, nhưng chưa chắc họ đã ngừng phụ thuộc vào nhau. Dù tương lai các doanh nghiệp của ông Musk có ra sao, dường như ông Trump sẽ tiếp tục có ảnh hưởng.Đọc để hiểu rõ hơn lịch sử nước MỹMục Thế giới giới thiệu cuốn sách "Lẽ thường" - cuốn sách của tác giả Thomas Paine được xuất bản lần đầu vào năm 1776 và đã có vai trò quan trọng trong thời kỳ lập quốc của Mỹ. Cho đến hôm nay, cuốn sách vẫn còn nguyên giá trị lịch sử đối với những ai quan tâm đến lịch sử nước Mỹ.