Đề án 06, VNeID là hình mẫu thành công trong giải quyết niềm tin số

Dữ liệu ‘đúng, đủ, sạch, sống’ là chìa khóa để giải quyết bài toán niềm tin số cho người dân, doanh nghiệp. Đề án 06 và ứng dụng VNeID được xem là một bài học thành công điển hình cho hướng đi này.

Tại tọa đàm "Hạ tầng số vững mạnh - nền tảng làm chủ các công nghệ chiến lược" sáng 30/9, các chuyên gia đã cùng nhau phân tích sâu về các cấu phần của hạ tầng số và nhấn mạnh vai trò không thể thiếu của dữ liệu.

Dữ liệu "đúng, đủ, sạch, sống" - nền tảng của niềm tin số

Theo Giáo sư Hồ Tú Bảo, Viện Nghiên cứu cao cấp về Toán, thành viên Hội đồng tư vấn quốc gia về Khoa học, công nghệ, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số, hạ tầng số bao gồm 3 thành phần chính: hạ tầng kỹ thuật (máy, mạng), hạ tầng dữ liệu và hạ tầng ứng dụng. Trong đó, hạ tầng dữ liệu là yếu tố cốt lõi.

Ông nhấn mạnh khẩu hiệu của Chính phủ về dữ liệu: "đúng, đủ, sạch, sống, thống nhất và dùng chung". Giáo sư giải thích, khi dữ liệu đáp ứng được các tiêu chí này, nó sẽ giải quyết được bài toán quan trọng nhất là tạo dựng niềm tin số cho người dân và doanh nghiệp.

Đồng quan điểm, ông Nguyễn Huy, Trưởng ban Công nghệ, Hiệp hội Dữ liệu Quốc gia (NDA), đưa ra một cảnh báo thực tế: “Chúng ta đang tới một giai đoạn mà ở đó, nếu không làm sạch được dữ liệu có thể tạo ra nhiều vấn đề hơn. Chẳng hạn, gần đây nổi lên lừa đảo online, scam, gây mất niềm tin trầm trọng vào chuyển đổi số”.

Theo ông, phải giải quyết được vấn đề về niềm tin số, làm thế nào để người dân sử dụng công nghệ một cách tự tin.

Ông ví von, nếu chỉ có hạ tầng mạng và tính toán hiệu năng cao mà thiếu dữ liệu làm "nguyên liệu" thì cũng giống như chúng ta có một "chiếc xe Ferrari rất xịn" nhưng không thể phát huy hết tác dụng.

Để giải quyết vấn đề này, ông Nguyễn Huy cho rằng cần có sự kết hợp của 3 yếu tố: làm chủ công nghệ (như blockchain, AI), xây dựng một "chuẩn chung" để các hệ thống tương thích với nhau và hoàn thiện chính sách để bắt buộc dữ liệu phải được xác thực.

Đề án 06 và VNeID là hình mẫu thành công

Trong bối cảnh đó, Trưởng ban Công nghệ NDA khẳng định: "Chúng tôi luôn coi Đề án 06 và VNeID là một bài học kinh nghiệm rất thành công". Ông cho biết, dự án này đã giải quyết hiệu quả vấn đề niềm tin số cho công dân, tạo ra nhiều cơ hội kinh tế mới và mang lại tiện lợi trong cuộc sống hằng ngày.

Thành công của Đề án 06 là minh chứng rõ ràng cho việc khi dữ liệu được chuẩn hóa, xác thực và quản lý tập trung bởi nhà nước, nó có thể trở thành nền tảng vững chắc cho sự phát triển của xã hội số.

Một hạ tầng dữ liệu chất lượng chỉ là một phần của bức tranh lớn hơn về một hạ tầng số vững mạnh. Các chuyên gia tại tọa đàm đều đồng thuận rằng một hạ tầng số mạnh phải bao gồm 4 yếu tố cốt lõi.

Về hạ tầng kỹ thuật, phải có năng lực tính toán hiệu năng cao, mạng lưới phủ rộng, tốc độ nhanh, đặc biệt là các kết nối quốc tế ổn định và có dự phòng để tránh rủi ro.

Về hạ tầng dữ liệu, dữ liệu phải được kết nối, liên thông, tránh tình trạng "cát cứ, manh mún" ở từng bộ, ngành.

Về hạ tầng ứng dụng, theo Giáo sư Hồ Tú Bảo, cần phát triển các ứng dụng có chiều sâu, khai thác được các nguồn dữ liệu lớn của quốc gia để giải quyết những bài toán tầm vóc hơn, thay vì chỉ tập trung vào các bài toán nhỏ lẻ.

Cuối cùng là an toàn, an ninh mạng. Đây là yếu tố bắt buộc vì nếu thiếu vắng, không thể mở rộng và phát triển bất cứ dịch vụ nào.

Ông Nguyễn Quốc Khánh (Phó ban Công nghệ, Tập đoàn VNPT) so sánh an toàn, an ninh mạng như ổ khóa trên cánh cửa, hay hệ thống phanh trên xe hơi. “Có thể chúng ta có những động cơ rất mạnh, nhưng nếu không thiết kế phanh, chúng ta không thể tăng tốc được”, ông nói.

Nhìn chung, việc xây dựng niềm tin số là một hành trình dài, đòi hỏi sự đầu tư đồng bộ vào cả ba lớp hạ tầng. Bài học từ Đề án 06 cho thấy, khi lấy dữ liệu làm trung tâm và có sự dẫn dắt quyết liệt từ Chính phủ, Việt Nam hoàn toàn có thể xây dựng một hạ tầng số vững mạnh, làm nền tảng cho việc làm chủ các công nghệ chiến lược và thúc đẩy kinh tế số phát triển bền vững.