'Đầu tư bạc tỷ mở quán cà phê khởi nghiệp rồi âm thầm dẹp tiệm'

Không biết từ khi nào, trong suy nghĩ của nhiều bạn trẻ, "khởi nghiệp" gần như đồng nghĩa với "mở quán cà phê". Cứ 10 người trẻ xung quanh tôi nói rằng muốn khởi nghiệp, thì có tới 7 người chọn mở quán cà phê – đủ mọi phong cách, ý tưởng, mô hình.

Tôi đã chứng kiến không ít quán khai trương trong sự háo hức, đầu tư rầm rộ: từ không gian được thiết kế theo concept cực kỳ chỉn chu, sang trọng hoặc cá tính; đến thực đơn đa dạng, đậm chất bắt trend; rồi chiến dịch truyền thông được chạy bài bản, mặt bằng cũng thuê ở các vị trí đẹp, giá cao. Mỗi quán đầu tư ít cũng vài trăm triệu, có nơi đến cả tỷ đồng.

Nhưng chỉ sau vài tháng đến một, hai năm là phần lớn trong số đó phải âm thầm đóng cửa. Và những chủ quán ấy lại quay trở về với công việc văn phòng – nơi họ từng chán ngán và muốn thoát ra bằng "giấc mơ khởi nghiệp". Giỏi lắm mới có một người trụ lại được với công việc kinh doanh của mình.

Tôi tự hỏi: Vì sao lại là quán cà phê? Vì sao người trẻ không chọn những mô hình ít rủi ro hơn, hoặc thử sức ở các ngành nghề khác mà xã hội đang rất cần?

Phải chăng vì cà phê là lĩnh vực "trông có vẻ dễ làm"? Vì việc tạo ra một không gian đẹp, một menu mới mẻ và chạy vài quảng cáo trên mạng xã hội khiến người ta cảm thấy mình đang "sáng tạo và khác biệt"? Hay vì ảnh hưởng từ trào lưu "startup lifestyle" – nơi quán cà phê không chỉ là nơi kinh doanh mà còn là biểu tượng cho sự tự do, cá tính?

>> Sập tiệm cà phê 500 triệu sau 10 tháng nghỉ việc để kinh doanh

Thực tế cho thấy, thị trường F&B (đặc biệt là quán cà phê) cực kỳ cạnh tranh. Ngay cả khi bạn có concept độc đáo, đồ uống ngon và truyền thông tốt, điều đó không đảm bảo khách sẽ quay lại nhiều lần. Thói quen tiêu dùng cà phê của người Việt rất phức tạp. Nhiều quán "cóc" vỉa hè, bàn ghế nhựa đơn sơ, chủ quán lớn tuổi chẳng biết chạy quảng cáo Facebook là gì, vậy mà khách ra vào tấp nập từ sáng đến tối.

Điều này khiến tôi nhận ra một thực tế: giá trị thật không nằm ở vẻ ngoài. Một ly cà phê ngon, mức giá hợp lý, không gian thân quen và sự chân thành của người bán – đôi khi lại là yếu tố giữ chân khách hàng lâu dài hơn cả concept tiền tỷ hay menu nhiều màu sắc.

Không phủ nhận tinh thần dám nghĩ dám làm của người trẻ là điều đáng quý. Nhưng nếu chỉ vì thấy người khác làm rồi cũng "hứng lên" mở quán cà phê mà không có hiểu biết, kế hoạch dài hạn, và chuẩn bị kỹ lưỡng thì rủi ro là điều khó tránh khỏi.

Khởi nghiệp không sai. Nhưng đừng để hai chữ "đam mê" che mờ tính thực tế. Có hàng trăm, hàng nghìn hướng đi khác trong xã hội này: từ các ngành nghề kỹ thuật, nông nghiệp, giáo dục, công nghệ, đến dịch vụ chăm sóc sức khỏe, người cao tuổi... Những lĩnh vực đó có thể không hào nhoáng, không có góc "sống ảo", nhưng lại giải được bài toán thực tế và bền vững hơn nhiều.

Tôi mong rằng, thay vì cứ lao vào mở quán cà phê như một trào lưu, người trẻ hãy dành thời gian tìm hiểu chính mình, quan sát thị trường và bắt đầu từ điều nhỏ nhất, nhưng đúng đắn. Hãy nhớ, khởi nghiệp không phải để thoát khỏi công việc hành chính 8 tiếng, mà là để tạo ra giá trị thực sự và tồn tại lâu dài.

Tuan Vu