Đằng sau làn sóng sa thải ở ngân hàng

Thống kê báo cáo tài chính 28 ngân hàng mẹ cho thấy tổng nhân sự đạt gần 280.000 người, giảm gần 3.000 người so với đầu năm - mức sụt giảm mạnh nhất trong cùng kỳ bán niên nhiều năm trở lại đây.

Nửa đầu năm nay, LPBank nổi lên như một ngân hàng ghi nhận mức cắt giảm "bạo tay" nhất, với tổng số nhân sự rời đi là 1.986 người - tương đương gần 18% toàn bộ lao động. Trong khi cả năm ngoái, LPBank còn tăng 562 nhân sự.

Ngân hàng bán lẻ giảm nhân sự mạnh nhất

Trong nhóm ngân hàng bán lẻ, VIB và Sacombank cũng ghi nhận mức giảm nhân sự trên 1.000 người. Cụ thể, 6 tháng đầu năm, VIB giảm 1.186 nhân viên (cả năm ngoái giảm gần 500). Sacombank cũng cắt giảm 1.158 người bán niên 2025, sau khi giảm 354 trong cả năm 2024.

Bên cạnh đó, ACB cũng giảm 607 người, còn 12.240 nhân; ABBank giảm 469 người, còn 3.240 người; Agribank giảm 273 người, duy trì mức 40.691 người.

Đáng lưu ý, Vietcombank, vốn là một trong những nhà tuyển dụng tích cực nhất trong ngành năm 2024 (tăng 796 người), nay cũng đã giảm nhẹ 191 nhân sự, còn 23.347 người.

VietinBank là ngân hàng đóng cửa nhiều phòng giao dịch trong nửa đầu năm 2025. Nhưng trái với kỳ vọng về một đợt tinh giản nhân sự đi kèm, tổng số cán bộ nhân viên tại ngân hàng này vẫn tăng nhẹ 15 người, nâng tổng số lên 22.507 người tính đến ngày 30-6. Dù vậy, VietinBank hiện là ngân hàng có mức tăng nhân sự thấp nhất trong số hơn 10 ngân hàng tuyển thêm người 6 tháng đầu năm nay.

Trao đổi với Tuổi Trẻ, ông Lê Hoài Ân, chuyên gia nghiên cứu chiến lược ngân hàng, cho biết việc cắt giảm nhân sự ở nhiều ngân hàng Việt Nam là hệ quả của xu hướng chuyển đổi số từ giai đoạn trước. Các ngân hàng bán lẻ cắt giảm nhân sự rõ rệt nhất. Nguyên nhân chính là do các ngân hàng đang chuyển dịch mạnh hơn sang cho vay doanh nghiệp, thu hẹp mảng cho vay cá nhân.

Theo ông Ân, các quy trình liên quan đến khoản vay cá nhân như vay mua nhà, mua ô tô, hoặc sửa chữa nhà cửa đã được tự động hóa rất nhiều. Đơn cử, một nhân viên trước đây chỉ xử lý được 5 hồ sơ vay mua ô tô/tháng, giờ có thể làm được nhiều hơn vì hệ thống đã tự động hóa phần lớn thao tác, giảm thiểu giấy tờ, trình ký.

Ngoài ra, theo ông Ân, quy trình định danh khách hàng trực tuyến (eKYC) cũng giúp giảm bớt nhân sự tại quầy giao dịch. Cho vay doanh nghiệp khó tự động hóa hơn vì tính chất của mỗi ngành nghề, doanh nghiệp. Điều này lý giải xu hướng cắt giảm nhân sự diễn ra mạnh mẽ ở các ngân hàng bán lẻ.

AI "càn quét", Việt Nam mới ở giai đoạn đầu

Đại diện một ngân hàng thương mại nói với Tuổi Trẻ: Lãi suất phải liên tục cắt giảm, hạ chi phí là ưu tiên hàng đầu của các ngân hàng. Các ngân hàng lớn ở châu Âu, Mỹ đã bắt đầu ghi nhận số lượng lớn nhân viên nghỉ việc do trí tuệ nhân tạo (AI), tại Việt Nam, tác động thực sự của AI đến nhân sự vẫn còn ở giai đoạn đầu.

Ông Lê Hoài Ân cũng đồng tình: Dự báo, trong 3 năm tới, ngân hàng Việt mới thực sự chứng kiến những biến động khốc liệt khi AI bắt đầu tác động mạnh mẽ.

Thực tế, dữ liệu từ báo cáo tài chính cho thấy trong 5 năm gần đây, tốc độ tăng trưởng nhân sự ròng của các ngân hàng chỉ khoảng 1 - 2% mỗi năm, trong khi thu nhập lại tăng đến 10 - 15%.

Trao đổi với Tuổi Trẻ, bà Trần Thị Nguyệt Oanh, giám đốc quản lý nguồn nhân lực, HSBC Việt Nam dẫn báo cáo Future of Jobs 2025 của Diễn đàn Kinh tế thế giới (WEF), cho biết nhóm nghề như giao dịch viên của ngân hàng và công việc thư ký sẽ chứng kiến tỉ lệ mất việc cao thứ nhì trong tất cả ngành nghề, chỉ sau nghề thư ký dịch vụ văn thư.

Theo bà Oanh, quy trình mở tài khoản trên ứng dụng di động được số hóa hoàn toàn, đồng nghĩa khách hàng không cần ra chi nhánh ngân hàng để điền giấy tờ, hồ sơ. Việc ứng dụng AI vào phân tích dữ liệu hay kiểm tra giao dịch để đề phòng gian lận cũng ngày càng phổ biến. Điều này đồng nghĩa những tác vụ đơn thuần, lặp đi lặp lại như nhập liệu, chạy báo cáo dễ bị thay thế bởi tự động hóa và số hóa.

"Một loạt trợ lý ảo như Google Assistant, Amazon Alexa, Microsoft Copilot cũng ảnh hưởng đến công việc trợ lý. Đặc biệt, mới đây, OpenAI giới thiệu tính năng mới cho phép ChatGPT thực hiện những tác vụ phức tạp như một trợ lý", bà Oanh nói.

AI sẽ sinh ra các công việc mới?

Bà Trần Thị Nguyệt Oanh nhấn mạnh dù công nghệ có thể thay thế một số công việc, nó cũng đồng thời mở ra nhiều cơ hội. 

Báo cáo của WEF, ngành tài chính và thị trường vốn được dự báo sẽ ứng dụng công nghệ AI nhiều hơn các ngành khác, cần tuyển thêm chuyên gia big data, chuyên gia AI và máy học, chuyên gia quản trị an ninh mạng...

Ông Đinh Đức Quang, giám đốc khối kinh doanh tiền tệ của Ngân hàng UOB Việt Nam, cũng cho rằng nhiều vị trí truyền thống trong ngân hàng đang được tự động hóa. Song những công việc đòi hỏi kỹ năng giao tiếp, khả năng thuyết phục và xây dựng mối quan hệ với khách hàng vẫn cần đến yếu tố con người. Đây chính là không gian mà nhân sự ngân hàng thế hệ mới cần phát huy vai trò, trở thành cầu nối giữa công nghệ và khách hàng trong một môi trường tài chính đang biến đổi không ngừng.