Đại biểu cảm nhận sự thiêng liêng khi bấm nút thông qua quyết sách lịch sử

(Dân trí) - Thảo luận về đề án sáp nhập tỉnh thành, các Đại biểu Quốc hội bày tỏ sự bồi hồi khi được làm một việc thiêng liêng là bấm nút thông qua Nghị quyết mà "nhiều đời sau con cháu vẫn ghi nhận".

Đốc thúc cải cách tiền lương sau sáp nhập

Sáng 12/6, Thảo luận về dự thảo Nghị quyết sắp xếp đơn vị hành chính cấp tỉnh năm 2025 tại nghị trường, đại biểu Nguyễn Thị Thu Hà (Quảng Ninh) thống nhất cao với tờ trình, báo cáo thẩm tra, báo cáo giải trình, tiếp thu và dự thảo Nghị quyết được trình bày trước Quốc hội.

Đại biểu nhận định đây là kết quả của quá trình chuẩn bị công phu bài bản, khoa học, có sự phối hợp chặt chẽ giữa Ủy ban Thường vụ Quốc hội, Hội đồng Dân tộc và các Ủy ban của Quốc hội, Chính phủ, các Bộ ngành và chính quyền các địa phương.

Theo bà Thu Hà, các phương án sắp xếp đều căn cứ trên tiêu chuẩn về diện tích tự nhiên, quy mô dân số theo quy định pháp luật, đảm bảo tính liên kết vùng, tính hiệu quả trong tổ chức, quản lý, tính ổn định cho phát triển lâu dài.

Các tỉnh sau sáp nhập sẽ có quy mô lớn hơn, điều kiện tự nhiên và nguồn lực đa dạng hơn, có khả năng xây dựng quy hoạch phát triển kinh tế xã hội quy mô thu hút đầu tư mạnh hơn, tổ chức lại không gian sản xuất và dịch vụ một cách hợp lý, bền vững.

Đại biểu Quảng Ninh nêu, việc tổ chức lại không gian các tỉnh thành sẽ tạo điều kiện thuận lợi để tái cấu trúc hệ thống cơ quan hành chính các cấp, nâng cao hiệu quả quản trị, chất lượng phục vụ người dân và doanh nghiệp. Đây cũng là cơ hội thúc đẩy cải cách thể chế, mô hình chính quyền địa phương tinh gọn hiện đại, chuyên nghiệp.

Trước những ý nghĩa lớn lao đó, đại biểu bày tỏ tâm trạng bồi hồi khi được cùng Quốc hội làm một việc rất thiêng liêng là bấm nút thông qua Nghị quyết.

"Nghị quyết mà tôi tin nhiều đời sau vẫn ghi nhận việc làm của chúng ta ngày hôm nay", đại biểu chia sẻ.

Điều lo lắng với nữ đại biểu lúc này là quá trình triển khai thực hiện Nghị quyết có thể gặp không ít khó khăn, thách thức đòi hỏi phải có sự chỉ đạo sát sao, phối hợp đồng bộ và cơ chế chính sách phù hợp.

Đầu tiên, đại biểu nhắc đến là vấn đề xử lý trụ sở hành chính dôi dư. Theo báo cáo của Chính phủ, tổng số trụ sở công tại cấp tỉnh, 52 tỉnh, thành phố thực hiện sau sắp xếp là 38.182 trụ sở, trong đó có 4.226 trụ sở dôi dư.

"Việc xử lý các trụ sở này cần sớm được quy định rõ ràng về thẩm quyền, phương án sử dụng lại, chuyển đổi công năng hoặc đấu giá, tránh gây lãng phí hoặc bỏ hoang", đại biểu kiến nghị.

Từ đó, đại biểu kiến nghị Chính phủ cần sớm ban hành đầy đủ các văn bản hướng dẫn cụ thể về tổ chức bộ máy quản lý tài sản công, điều kiện bố trí nhân sự, sử dụng, kế hoạch sắp xếp công việc.

Tiếp theo, bà Thu Hà nêu thêm thách thức trong việc sắp xếp tổ chức bộ máy, bố trí đội ngũ cán bộ, công chức, viên chức hiện nay. Theo thống kê, tổng biên chế của 52 tỉnh, thành phố, thuộc diện sắp xếp là 447.657 người.

Đại biểu cho rằng đây là lực lượng rất lớn. Vì vậy, việc điều chuyển, phân công lại phải đảm bảo đúng quy định, phù hợp với tình hình, hợp lý, hợp tình, tạo được sự đồng thuận, bảo đảm chế độ, chính sách cho cán bộ, công chức, viên chức, người hoạt động không chuyên trách.

"Bên cạnh đó, nhà nước cần quan tâm đẩy nhanh tiến độ cải cách chính sách tiền lương sau sáp nhập. Bởi trước mắt, khối lượng công việc tăng, phạm vi quản lý rộng lớn, trách nhiệm áp với cán bộ, công chức cũng lớn hơn nhiều", đại biểu đề nghị.

Ngoài ra, bà Thu Hà cũng cho rằng đội ngũ người hoạt động không chuyên trách cấp xã chịu tác động trực tiếp từ sau sắp xếp, sáp nhập đơn vị hành chính rất cần có chính sách rõ ràng, ổn định và có lộ trình chuyển tiếp phù hợp, thể hiện sự quan tâm nhân văn trong quá trình thực hiện cải cách.

Sớm giải quyết chế độ cho công chức nghỉ việc

Đại biểu Nguyễn Hữu Thông (Bình Thuận) cho biết, thực tiễn 50 năm qua cho thấy quá trình chia tách để hình thành 63 tỉnh, thành đã góp phần phục vụ mục tiêu an ninh, chính trị và quản lý địa bàn.

Tuy nhiên, đến nay mô hình tổ chức này dần bộc lộ những bất cập, có những tỉnh quy mô nhỏ, dân số thấp không đạt chuẩn dẫn đến phân tán không gian phát triển, khó hình thành các vùng kinh tế trọng điểm, đầu tư dàn trải, hiệu quả chưa cao.

Đại biểu nêu thực tế bộ máy hành chính ở nhiều nơi cồng kềnh, mức chi cho thường xuyên (chi trả lương) lớn, chiếm 70% tổng chi ngân sách làm hạn chế nguồn lực đầu tư phát triển.

"Do đó, chủ trương sắp xếp các tỉnh, thành phố là quyết sách lớn, vừa có tính chiến lược, vừa nâng cao hiệu lực, hiệu quả quản trị, tổ chức lại không gian phát triển.

Đây là cơ hội để tái cấu trúc toàn diện mô hình phát triển vùng, phân bố lại dân cư, hạ tầng, nguồn lực đầu tư theo định hướng chiến lược mới, góp phần thắng lợi các mục tiêu phát triển nhanh và bền vững", ông Thông chia sẻ.

Đại biểu dẫn chứng, việc sáp nhập Bình Dương, Bà Rịa - Vũng Tàu và TPHCM sẽ tạo ra một không gian phát triển kinh tế mạnh, có thể so sánh với Thượng Hải (Trung Quốc). Hay việc nhập Đắk Nông, Bình Thuận và Lâm Đồng thành tỉnh mới sẽ tạo thành một cực kinh tế - hành chính lớn mạnh hơn. 

Để quá trình sáp nhập tỉnh thành thuận lợi, thành công, đại biểu kiến nghị Quốc hội, Chính phủ và các bộ ngành liên quan sớm hoàn thiện thể chế pháp luật, phù hợp với mô hình địa phương 2 cấp, có cơ chế tổ chức bộ máy đặc thù cho các tỉnh mới trong giai đoạn chuyển tiếp.

Tiếp đó, đại biểu cũng đề nghị sớm giải quyết chế độ chính sách cho cán bộ, công chức, viên chức, người lao động nghỉ việc; có chính sách đào tạo lại, hỗ trợ đi lại cho cán bộ, công chức phải di chuyển đến nơi làm việc mới.